Бухгольц Экспедициясы

Бухгольц Экспедициясы(1714 — 20), Солтүстік-шығыс Қазақстанның Ертіс өзені бойына Ресейдің әскери бекіністерін салу үшін ұйымдастырылған. Қазақ даласын отарлау мақсатында 1714 жылы 22 мамырда Петр І Шығысқа лейб-гвардия подполк. И.Д. Бухгольц басқарған арнаулы әскери экспедицияны аттандыру туралы жарлыққа қол қойды. Қарулы экспедицияның жасақталуына Батыс Сібірдің бірінші генерал-губернаторы князь М.П. Гагариннің “осы өлкеде құм-алтын шашылып жатыр” деген лақабы да түрткі болды. 70 зеңбірекпен жарақталған 3 мыңға жуық солдаты бар жасақ Тобыл қаласынан шығып, 1716 жылы Ертіс жағасында Омбы, Ямышев, 1717 жылы Железинск, 1718 жылы Семей, 1720 жылы Коряков (Павлодар), Өскемен бекіністерін салды. Соңынан Үлбі, Верблюжский, Чернорецский, Осморожский, Семиярский, т.б. форпост-қамалдар орнатты. Жоңғарлармен арпалысып жатқан қазақтар Ресейдің бұл басқыншылық әрекеттеріне қарсылық көрсете алмады. Аталмыш бекіністер кейін Ресейдің Сарыарқаны, Ертіс бойы мен Алтайды түгел басып алуына қолайлы жағдай туғызған Есіл, Кузнецк, Сібір, қазақтар “Қасірет белдеуі” деп атаған “Ащылыөзек”, т.б. әскери шептердің құрылуына мүмкіндік берді.

Дереккөздер

“Қазақ Энциклопедиясы”, ||-том