Бюсттер аллеясы (мемориалдық кешен)
«Көрнекті қайраткерлер аллеясы» мемориалдық кешені — Алматыдағы ҚБТУ ғимараты жанындағы бюсттер аллеясы. Жетісу жерінде Кеңес үкіметін орнату қозғалысына қатысқандарға 1987 жылы орнатылған.
 | |
| Орналасуы | |
|---|---|
| Ашылған кезі |
1987 |
| Мәртебесі | |
Тарихы
өңдеу«Көрнекті қайраткерлер аллеясы» мемориалдық кешені 1987 жылы Қазан төңкерісінің 70 жылдығына орай Ленин алаңында Жетісуда кеңес үкіметін орнату қозғалысының қатысушыларына, партия және кеңес қайраткерлеріне орнатылды.
Мүсіндердің авторлары атақты қазақстандық мүсіншілер: Т.С. Досмағамбетов, А.А. Исаев, Х.И. Наурызбаев, В.Ю. Рахманов, М.В. Раппопорт, А.Б. Татаринов и Ю.В. Хуммель; архитекторлар: А.К. Қапанов, К.Ж. Монтахаев, Ш.Е. Уәлиханов, В.Н. Ким, Ш. Өтепбаев и С. Фазылов.[1]
Әр қайраткерге граниттен жасалған призмалық тұғырға жеке қола бюст орнатылды. Барлық ескерткіштер жеке орналасқан. Тұғырлардың алдыңғы бөліктерінде ойып жазылған қолтаңбалары бар.[2]
Кешен Алматыдағы мәдени іс-шараларының негізгі орындарының бірі Астана алаңының құрамдас бөлігі болып табылады.[3]
Бюсттер тізімі
өңдеу- Әліби Жангелдин — Қазақстан Кеңестерінің құрылтай съезін ұйымдастырушылардың бірі және қатысушысы;
- Ораз Жандосов — 3-ші Түркістан дивизиясының саяси бөлімін басқарды және Жетісу облысы ревкомының құрамына кірді;
- Михаил Фрунзе — Шығыс майданының әскери комиссары;
- Амангелді Иманов — 1916 жылғы Орта Азия көтерілісінің қатысушысы;
- Тұрар Рысқұлов — Түркістан коммунистік партиясы мұсылман бюросының төрағасы;
- Мағазы Масанчи — Түркістан коммунистік жастар одағының мүшесі;
- Абдолла Розыбакиев — Ресей Коммунистік партиясы (большевиктер) Верный секциясының төрағасы;
- Валериан Куйбышев — Жұмысшы-шаруа қызыл әскері Шығыс майданының оңтүстік тобының Реввоенсовет (РВС) мүшесі;
- Сәкен Сейфуллин — РКФСР Қырғыз АКСР Халық Комиссарлары кеңесінің төрағасы (Үкімет басшысы);
- Дмитрий Фурманов — Верный көтерілісін басуға қатысты.
Тарих және мәдениет ескерткіші
өңдеу2010 жылғы 10 қарашада Алматы қаласының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізімі бекітілді, онымен қоса бұрынғы мәселе бойынша барлық алдыңғы шешімдердің күші жойылды деп танылды.[4] Бұл қаулыда Бюсттер аллеясының жергілікті маңызы бар ескерткіш мәртебесі сақталды. Күзет аймақтарының шекаралары 2014 жылы бекітілді.[5]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Достопримечательности Алматы. Мемориальный комплекс «Аллея Выдающихся Деятелей».
- ↑ Мемориальный комплекс «Аллея Выдающихся Деятелей».
- ↑ Мемориальный комплекс «Аллея Выдающихся Деятелей». almaty.zagranitsa.com.
- ↑ Постановление Акимата города Алматы от 10 ноября 2010 года N 4/840 «Об утверждении Государственного списка памятников истории и культуры местного значения города Алматы».
- ↑ Решение ХХХI сессии маслихата города Алматы V созыва от 10 сентября 2014 года N 261 «Об утверждении границ охранных зон, зон регулирования застройки и зон охраняемого природного ландшафта объектов историко-культурного наследия города Алматы».