Бәйтерек (холдинг)
«Бәйтерек» — 2013 жылы ұлттық даму институттарын, қаржы ұйымдарын басқару және ұлттық экономиканы дамыту жүйесін оңтайландыру үшін құрылған холдинг.
| «Бәйтерек» Ұлттық басқарушы холдингі | |
 | |
| Түрі | |
|---|---|
| Құрылды |
2013 |
| Орналасуы | |
| Басты адамдары |
Рустам Қарағойшин (Басқарма төрағасы) |
| Саласы |
даму институттарын, қаржы ұйымдарын басқару |
| Басшы компания |
Акцияларын ҚР Ұлттық экономика министрлігі басқарады |
| Сайты | |
Басқа мағыналар үшін Бәйтерек деген бетті қараңыз.«Бәйтерек» ҰБХ» АҚ-ның жалғыз акционері Қазақстан Республикасының Үкіметі болып табылады.
2021 жылдың наурызында Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша «ҚазАгро» ҰБХ» АҚ «Бәйтерек» холдингімен біріктірілді. Сондай-ақ «Қазақстандық ипотекалық компания» АҚ негізінде тұрғын үй құрылысының бірыңғай операторы (қазіргі «Қазақстандық тұрғын үй компаниясы» АҚ) құрылды.
Еншілес ұйымдары
өңдеу«Бәйтерек» холдингі құрамына 9 еншілес компания кіреді:[1]
| Компания | Холдинг үлесі | Саласы | Құрылған жылы |
|---|---|---|---|
| «Қазақстанның даму банкі» АҚ | 100% | банк қызметі | 2001 |
| «Отбасы банк» тұрғын-үй құрылыс жинақ банкі» АҚ | 100% | банк қызметі | 2003 |
| «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ | 100% | қаржылық қызмет | 1997 |
| «Қазақстандық тұрғын үй компаниясы» АҚ | 100% | қаржылық қызмет | 2000 |
| «Қазақстанның экспорттық-кредиттік агенттігі» АҚ | 100% | сақтандыру қызметі | 2003 |
| «Qazaqstan Investment Corporation» АҚ | 100% | инвестициялық қызмет | 2007 |
| «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ | 100% | қаржылық қызмет | 2001 |
| «Amanat jer 2020» ЖШС | 49% | ауыл шаруашылығы | 2020 |
| «АкмолаАгро-1» ЖШС | 49% | ауыл шаруашылығы | 2020 |
Үкімет бағдарламаларындағы рөлі
өңдеу«Бәйтерек» холдингі келесі мемлекеттік және Үкіметтік бағдарламаларды жүзеге асырудағы негізгі оператор болып табылады:
- Ұлт Жоспары - «100 нақты қадам»
- Қазақстан Республикасын индустриялық-инновациялық дамытудың 2020 - 2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы
- "Бизнестің жол картасы-2025" бизнесті қолдау мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасы
- Нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017 – 2021 жылдарға арналған "Еңбек" мемлекеттік бағдарламасы
- Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017 - 2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы
- Қарапайым заттар экономикасы
- «Қазақстан Республикасының ұлттық экспорттық стратегия» бағдарламасы
- Тұрғын үй-коммуналдық дамудың «Нұрлы жер» мемлекеттік бағдарламасы
Стратегиялық бағыттары
өңдеу- Кәсіпкерлікті қолдау
- Үлестік қаржыландырудың экожүйесін дамыту
- Халықты тұрғын үймен қамтамасыз ету
Директорлар кеңесінің құрамы
өңдеу- Олжас Абайұлы Бектенов — Қазақстан Премьер-министрі, директорлар кеңесінің төрағасы
- Роман Васильевич Скляр — Қазақстан Премьер-министрінің бірінші орынбасары
- Мәди Төкешұлы Такиев — Қазақстан Қаржы министрі
- Қанат Бисимбайұлы Шарлапаев — Қазақстан Өнеркәсіп және құрылыс министрі
- Ерұлан Кенжебекұлы Жамаубаев — Қазақстан Президентінің кеңесшісі
- Рустам Тимурұлы Қарағойшин — холдингтің басқарма төрағасы
- Мари-Элен Берар — тәуелсіз директор
- Дэниел Алан Витт — тәуелсіз директор
- Норберт Манфред Грундке — тәуелсіз директор[2]
Басқарма төрағалары
өңдеу- Қуандық Бишімбаев (05.2013 — 05.2016)
- Ерболат Досаев (05.2016 — 08.2017)
- Айдар Әріпханов (12.2017 — 02.2022)
- Қанат Шарлапаев (02.2022 — 09.2023)
- Нұрлан Байбазаров (10.2023 — 02.2024)
- Рустам Қарағойшин (02.2024 жылдан бастап)
Жалғыз акционері
өңдеу2014 жылғы 27 қарашада Холдинг акцияларының мемлекеттік пакетін иелену және пайдалану құқығы Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігіне берілді.
«Қазақстан Республикасының Мемлекеттік басқару жүйесін одан әрі жетілдіру жөніндегі шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2018 жылғы 26 желтоқсандағы № 806 Жарлығына сәйкес Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігі таратылған министрліктің құқықтық мирасқоры болып табылатын Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігіне қайта құру жолымен қайта ұйымдастырылды.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 30 наурыздағы № 175 қаулысымен Холдинг акцияларының мемлекеттік пакетін иелену және пайдалану құқығы Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігіне берілді.[3]
Даму тарихы
өңдеу- 2013 жыл
«Бәйтерек» ҰБХ» АҚ даму институттарын, қаржы ұйымдарын басқару жүйесін оңтайландыру және ұлттық экономиканы дамыту мақсатында Қазақстан Республикасы Президентінің 2013 жылғы 22 мамырдағы № 571 Жарлығымен құрылды.
Холдингтің негізгі міндеті – ұлттық даму институттарының, ұлттық компаниялардың және басқа да заңды тұлғалардың өзіне меншік құқығымен тиесілі және сенімгерлік басқаруға берілген акциялар пакеттерін (қатысу үлестерін) басқару.
Холдинг құрамына бұрын мемлекеттік органдардың және «Самұрық-Қазына» Ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ басқаруында болған 10 даму институты кірді.
- 2014 жыл
Холдинг 2015-2019 жылдарға арналған «Нұрлы жол» инфрақұрылымдық даму мемлекеттік бағдарламасының операторы болды. Холдинг құрамында 2013 және 2014 жылдары республикалық бюджеттен бөлінген 20 млрд теңге капиталдандырумен Kazakhstan Infrastructure Fund инфрақұрылымдық қоры құрылды.
Елдің инфрақұрылымдық дамуына жәрдемдесу үшін Холдинг пен «Қазақстандық МЖӘ орталығы» АҚ бірлесіп «Мемлекеттік-жеке меншік әріптестік жобаларын сүйемелдеу орталығы» ЖШС құрды.
Холдингтің құрылымында экономиканың басым секторларына инвестиция салу үшін Baiterek Venture Fund венчурлік қоры құрылды.
- 2015 жыл
«Ұлт жоспары - 100 нақты қадам» 62-ші қадам аясында Еуразиялық экономикалық одақта бәсекеге қабілетті көшбасшы бола алатын қатысушы компаниялардың серпінді өсуіне жәрдемдесу мақсатында «Бәсекеге қабілеттілік көшбасшылары – ұлттық чемпиондар» бағдарламасы қолға алынды.
«Бәйтерек» ҰБХ» АҚ Тұрғын үй құрылысын іске асыру бөлігінде Өңірлерді дамытудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасы операторларының бірі болып белгіленді.
- 2016 жыл
Холдинг «Нұрлы жол», 2015-2019 жылдарға арналған индустриялық-инновациялық даму, «Бизнестің жол картасы – 2020», Өңірлерді дамытудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасы секілді мемлекеттік және үкіметтік бағдарламаларды іске асыруды жалғастырды.
Ипотекалық несиелерге кепілдік беру қоры «ТҚКҚ» АҚ болып қайта құрылды.
2016 жылдың қыркүйегінде «МЖӘ жобаларын сүйемелдеу орталығы» ЖШС мандатын кеңейтіп, «Kazakhstan Project Preparation Fund» ЖШС индустриялық және инфрақұрылымдық жобалардың жобалық құжаттамасын қаржыландыру және әзірлеу жөніндегі қоры деп атау туралы шешім қабылданды.
- 2017 жыл
1 қаңтардан бастап «Нұрлы жер» тұрғын үй құрылысының мемлекеттік бағдарламасы іске қосылды, оның аясында «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ-ның тұрғын үй блогы оны іске асырудың бірыңғай операторы болып белгіленді.
«Бәйтерек» ҰБХ» АҚ-ның 2014-2023 жылдарға арналған Даму стратегиясы өзектендірілді. «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ Корпоративтік басқару кодексі жаңа редакцияда бекітілді.
Басқарма «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ 2018-2023 жылдарға цифрландыру стратегиясын бекітті. Бизнесті кешенді және клиентке бағытталған етіп қолдауды қамтамасыз ететін «Digital Baiterek кәсіпкерлікті қолдаудың бірыңғай порталы» ақпараттық жүйесі тұрақты (өнеркәсіптік) пайдалануға енгізілді.
Холдингтің еншілес ұйымдары, «ҚДБ» АҚ және «ҚКМ» АҚ-мен «ҚДБ» АҚ жобаларын капиталдандыру мақсатында 100 млн АҚШ доллары көлемінде DBK EquityFund тікелей инвестициялар қоры құрылды.
Холдингпен құрылымды оңтайландыру бойынша процедуралар жүргізілді, атап айтқанда, «ҚИҚ» АҚ бойынша жалпы сомасы 337 млн теңгеге 4 жоба бойынша қатысу үлесін жүзеге асырды. «ТДҰА» АҚ бойынша «Қ. И. Сәтпаев атындағы ҚазҰТУ Технопаркі» ЖШС-не қатысу үлесі іске асырылды.
- 2018 жыл
Директорлар Кеңесі елдің тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуына ықпал ететін экономиканың жеке секторының жобаларына шоғырланатын Холдингтің инвестициялық саясатын жаңа редакцияда бекітті.
2018 жылғы желтоқсанда «Қазақстан қор биржасы» АҚ-да 15 жыл айналым мерзімімен 77,7 млрд теңге сомасына теңгелік облигациялардың дебютті шығарылымы жарияланды.
- 2019 жыл
«KazakhExport» ЭСК» АҚ жарғылық капиталын толықтыруға 34 млрд теңге бөлінді.
«Технологиялық даму жөніндегі ұлттық агенттік» АҚ қызметін трансформациялау және оны «QazTech Ventures» АҚ деп қайта атау аяқталды, оның қызметі венчурлік нарықты, бизнес-инкубациялауды және технологиялық кәсіпкерлікті дамытуға шоғырландырылатын болады.
Холдинг «Қазақстан қор биржасы» АҚ-ға 10 жылдық айналым мерзімімен: 40 млрд теңге сомасына және жылдық 9,5% мөлшерлемесімен; және жылдық 9,75% мөлшерлемесімен 25 млрд теңге сомасына теңгелік облигациялардың екі шығарылымын жариялады.
- 2020 жыл
Мемлекет Басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасы бойынша «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ Тұрғын үй блогын оңтайландыру жүргізілді, нәтижесінде «ҚИК» ИҰ» АҚ-ға «Бәйтерек девелопмент» АҚ (2020 жылғы қазан) және «Тұрғын үй құрылысына кепілдік беру қоры» АҚ (2020 жылғы қараша) қосылды. Сонымен қатар, «ҚИК» ИҰ »АҚ« Даму Қоры »АҚ арқылы ұсынылатын әзірлеушілерді субсидиялау құралына көшіріледі. «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ еншілес ұйымы – «Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ атауы «Отбасы банк» Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ (қысқаша «Отбасы банк» АҚ) болып өзгертілді.
2020 жылғы 11 қарашада Қазақстан қор биржасында айналыс мерзімі 10 жыл, жылдық 11,3 % мөлшерлеме бойынша 50 млрд теңге сомаға теңгелік облигациялар орналастырылды; 2020 жылғы 9 желтоқсанда – айналым мерзімі тиісінше 7 және 10 жыл, жылдық 11,3 % мөлшерлеме бойынша жалпы сомасы 100 млрд теңгеге теңгелік облигациялардың екі шығарылымы болды.
«Бәйтерек» ҰБХ» АҚ «Нұрлы жер» және 2020–2021 жылдарға арналған Жұмыспен қамту жол картасы бағдарламаларын іске асыру аясында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің еншілес құрылымы «Қазақстандық тұрақтылық қоры» АҚ-нан жалпы көлемі 970 млрд теңге облигациялық қарыздар тартылды.
2020 жылы «KazakhExport» ЭСК» АҚ 29 млрд теңге сомасына капиталдандыруды жүзеге асырды.
- 2021 жыл
2021 жылғы 26 қаңтарда «Қазақстан Ипотекалық компаниясы» ипотекалық ұйымы» АҚ «Қазақстан Тұрғын үй компаниясы» АҚ болып атауын өзгертті.
Мемлекет басшысы Қ. Тоқаевтың 2020 жылғы 1 қыркүйектегі «Жаңа жағдайдағы Қазақстан: іс-қимыл кезеңі» атты Қазақстан Республикасына жолдау шеңберінде берген тапсырмасына сәйкес «ҚазАгро» ҰБХ» АҚ мен «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ қосу жұмысы аяқталды.
2021 жылдың наурыз айында Қазақстан қор биржасында 10 жылдық айналым мерзімімен 50млрд теңге сомаға теңгелік облигациялар шығарылымы орналастырылды.
2021 жылдың мамыр айында «QazTech Ventures» АҚ мен «Kazakhstan Project Preparation Fund» ЖШС еншілес ұйымдарының функционалы мен активтерін жеке қор ретінде «Қазына Капи[1]тал Менеджмент» АҚ басқаруына табыстау шаралары аяқталды.
2021–2025 жылдарға Кешенді жекешелендіру жоспарын орындау үшін 2021 жылдың тамыз айында «Қазақстан Инвестиция қоры» АҚ акциялары 100 % өткізілді.
2021 жылдың тамыз айында Nur Otan партиясының «Өзгерістер жолы: Әр азаматқа лайықты өмір!» сайлау алдындағы бағдарламасын орындау жөніндегі Жол картасын жүзеге асыру шеңберінде «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ жанында Қоғамдық кеңес құрылды.
2021 жылдың қараша айында 2014–2023 жылдарға арналған «Бәйтерек» ҰБХ» АҚ дамыту жоспары өзекті сипатқа ие болды.
2021 жылдың желтоқсан айында «Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры» «Аграрлық кредит корпорациясы» АҚ-на қосу жолымен қайта ұйымдастырылды.
2021 жылдың желтоқсан айында Қазақстан қор биржасында 10 жылдық айналым мерзімімен 55 млрд теңге сомаға теңгелік облигациялар шығарылымы орналастырылды.
«Бәйтерек» ҰБХ» АҚ «Нұрлы жер» бағдарламасы мен 2020–2021 жылдарға арналған Жұмыспен қамтудың жол картасын жүзеге асыру шеңберінде Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің еншілес құрылымы – «Қазақстан орнықтылық қоры» АҚ жалпы көлемі 220млрд теңгені құрайтын облигациялық қарыздары тартылды.
2021 жылы «KazakhExport» ЭСК» АҚ 5 млрд теңгені құрайтын сомаға капиталдандыруды жүзеге асырды.
- 2022 жыл
Мемлекет басшысының тапсырмасын орындау шеңберінде Холдинг «ҚазАгроқаржы» АҚ («ҚАҚ» АҚ) акцияларының 100%-ын «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ-на берді. «ҚАҚ» АҚ ауыл шаруашылығы техникасы мен жабдықтарын лизингке беру бойынша негізгі қызметін жалғастырды.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің тапсырмасын орындау мақсатында 2022 жылғы 1 қыркүйекте Холдинг «Сбербанк России» ЖАҚ-дан «Сбербанк» АҚ еншілес банкіндегі 99,99% қатысу үлесін сатып алды. Сатып алғаннан кейін «Сбербанк» АҚ ЕБ қайта тіркеліп, «Береке банк» АҚ болып қайта аталды. 2022 жылдың қараша айында Холдинг өз талабын орындап, «Береке Банк» АҚ миноритарлық акционерлерінен оларға тиесілі 248 дауыс беретін акциясын сатып алды.[4]