Вальс

Вальс(фр. Valse, нем. walzer — айналып билеу) — екі адам жұптасып, бірқалыпты немесе үдемелі жылдамдықпен айналып билейтін бал биі; сондай-ақ, би музыкасының жанры. Атау сөздің түп төркіні немісше walzen. Қазақша мәні: айналу.

18 ғ-дың 70-жылдары Оңтүстік Германия мен Австрияда кең тараған шаруалар биінің лендлер деген түрінен бастау алған. 19 ғ-да бүкіл Еуропа мемлекеттеріне тарайды. Әсіресе, Венада И. Ланнердің, әкелі-балалы Штраустардың шығармашылығында ерекше дамыды (қ. Штраус). Сондай-ақ, француз вальсі, вальс-бостон сияқты түрлері өрістеді. В.Ф. Шуберт, Г.Шуман, И.Брамс, К.М.Вебер, Ф.Шопен, Ф.Лист, Э. Грич, Г. Малер, М.Глинка, П.Чайковский, С.Прокофьев, А.Хачатурян сияқты әр түрлі кезең мен түрлі ұлттық мектептерге жататын көптеген композиторлардың шығармашылығында кеңінен орын алды. Вальс музыка жанры ретінде симфония, опера, балет, оперетта сияқты музыка шығарма түрлерінде кең қолданылады. Қазақ музыкасында вальс дәстүрі М.Төлебаев (“Бақыт вальсі”), Л.Хамиди (“Қазақ вальсі”), Ш.Қалдаяқов, С.Мұхамеджанов, Н.Тілендиев, т.б. шығармашылығында үлкен орын алады.