Герман Иванович Гесс

(7.08.1802-12.12.1850)
Орыс химигі. Санкт-Петербург ғылым академиясының академигі, 1825 жылы Дернт университетін бітірген (медицина докторы). 1825 жылы Стокгольм университетінде білімін жетілдірген. 1830 жылдан бастап Санкт-Петербург университетінің, 1832-1849 жылдары Санкт-Петербург тау институтының профессоры болған. Термохимияның негізін салушылардың бірі. 1840 жылы реакциялардың жылу эффектілерінің шамасы химиялық ынтықтылықтың өлшемі болуы мүмкін деген қағиданы ұсынды. 1840 жылы термохимияның негізгі заңын ашты - жылу көлемінің тұрақтылық заңы, ол бойынша реакцияның жылу эффектісі үрдістің сатылар санына тәуелді емес, ол тек әрекеттесуші заттардың бастапқы және соңғы күйіне байланысты (Гесс заңы). 1840 жылы бейтарап тұзды ерітінділерді араластырғанда жылу эффектісі болмайтынын анықтаған (термобейтараптық заң). Кез-келген күшті қышқылды күшті негізбен бейтараптағанда бірдей жылу мөлшері бөлінетінін көрсетті. 1830-1834 жылдары төрт жаңа минерал ашты - вертит, уваровит, гидроборацит және фольбортит, олардың құрамын анықтады. Қасиетін алғаш рет зерттеген күміс теллуридінен теллурды алудың жаңа тәсілін ұсынды. Оның құрметіне күміс теллуриді гессит деп аталынған. Жеті қайтара басылынғын "Таза химияның негіздері" оқулығының авторы (1831), 1849 жылы ең алғаш Ресейде химиялық элементтердің жүйелеуін ұсынған. 1837 жылы қант қышқылын ашты.

Пайдалаған әдебиет:

С.К.Мырзалиева "Химия" (Балаларға арналған энциклопедиялық анықтамалық Алматы 2012ж.)