Жатаған қызғалдақ
Биіктігі 10 - 25 см,пиязшығы жұмыртқа тәрізді,жуандығы 1 - 1,5 см,жұқа қағаз тәрізді дерлік терілі,қара қоңыр,ішкі жағынан ұшы және түбі жатаған түкті қабықты. Саны мен таралу аймағы қысқарып бара жатқан түр. Түрдің таралу аймағы Қазақстанда орналасқан. Оған республиканың солтүстік аймағы дерлік түгел кіреді, шығыста Алтай тауларын қосқанда, Арал маңынан және оңтүстікте Орталық шоқыларға дейін таралған. Сонымен қатар, Ресейдің Волга-Дон аудандарында және Батыс Сібірдің оңтүстігінде кездеседі. Шағыл тасты беткейлерде, далаларда, жиі жазықтықтар мен тау етегіндегі сортаң топырақтарда өседі. Құрылысы жағынан жауқазынға ұқсас, әсіресе Гербарийден айыру қиын. Сондықтан екі түрді айыру мүмкін емес. Өте әдемі түр, гүлінің алуан түсімен ерекшеленеді, аппақ қардай түстен қызғылт- ақшыл көк түске дейін ауытқиды. Тұқымымен, өте сирек вегетативті көбейеді. Көптеген ботаника бақтарында жақсы өседі. Алғашқы гүлдеу кезеңі өте ұсақ, Алматы қаласында екпе көшеттері жетінші жылы гүлдейді. Табиғаттағы популяциясының саныгүл шоқтарына жинау және жер жырту әсерінен азайып отыр. Бірен-саран популяциялары Науырзым және Батыс Алтай қорықтарында, сонымен қатар Қарқаралы мен Баянауыл ұлттық парктерінде қорғалады.
Сәуір - мамыр айларында гүлдейді.
Қазақстанда таралуы. Далалы,сортаң жерлерде. шоқылардың шағыл тасты және сазды беткейлерінде өседі. Тобыл-Есіл, Ертіс, Көкшетау, Торғай, Қарқаралы, Зайсан,Арал маңы,Қызылорда флористикалық аймақтарында, Батыс пен Шығыс шоқыларында, Алтайда кездеседі.
Дереккөздер өңдеу
Қазақстан қызғалдақтар энциклопедиясынан