Жетібай кен орны
Жетібай — Оңтүстік Маңғыстау ойысымындағы аса ірі мұнай-газ-конденсат кен орны. Құрылым 1952-1956 жылдары белгілі болып, 1956-1960 жылдары сейсмобарлау жұмыстары және құрылымдық бұрғылау жүргізілді. Іздестіру бұрғылауы 1959 жылы басталды. Кен орны 1961 жылы ашылды.
| Жетібай кен орны | |
| 43°33′00″ с. е. 52°10′00″ ш. б. / 43.55000° с. е. 52.16667° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 43°33′00″ с. е. 52°10′00″ ш. б. / 43.55000° с. е. 52.16667° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Қазақстан |
| Аймақ | Маңғыстау облысы |
| Ашылған уақыты | 1961 жыл |
| Теңгерімдік қорлары | 345 млн тонн (мұнай) |
| Статусы | 4 деңгейлі өңдеу |
| Өңдеу әдісі | су айдау |
| Жылдық өнімі | 1,3 млн |
| Жер қойнауын пайдаланушы | Маңғыстаумұнайгаз |
Географиялық орны өңдеу
Маңғыстау облысында, Ақтау қаласының оңтүстік-шығысында 80 км жерде орналасқан.
Геологиялық құрылымы, сипаттамасы өңдеу
Кенорын Өзен-Жетібай антиклин өңірінің ауқымында құрылымдық тұрғыдан алғанда солтүстік-батысқа созылған брахиантиклиннен орын алған. Юра қабатының бірінші беті (-1620 м-лік изогипса) бойынша құрылымның өлшемдері 22,5x6,5 км, амплитудасы 60 м. Жоғарғы және ортаңғы юраның шөгінділері өнімді болып саналады. Бұларда кезектесе қабаттасқан құмтастардан, алевролиттерден және саздардан құралған 13 жатын анықталды. Өнімді қойнауқаттардағы құмтас қабатшаларының саны 2-ден 8-ге дейін өзгеріп отырады. Қиманың өнімді бөлігінің жалпы қалыңдығы 700 м-ден артады. Стратиграфиялық орны жағынан өнімді қойнауқаттар жоғарғы юраның келловей, ортаңғы юраның бат, байос және ааяен жікқабаттарына жатады. Бұларда 2 газ, 11 мұнай, 7 мұнай-газ (олардың біреуі газ-конденсат) жатыны орналасқан. Мұнай мен газ тұтқыштары түрліше болып келеді: көпшілігі қойнауқаттық, күмбездік, бірақ бұлармен қатар шомбал қойнауқаттық және қойнауқаттық, литологиялық тұрғыдан қалқаланғандары да ұшырасады.
Тығыздығы, құрамы өңдеу
Өнімді қойнауқаттардың жатыс тереңдігі 1700-2500 м. Жинауыштары кеуекті, ашық кеуектілігі 16%-дан 22%-ға дейін, өтімділігі 0,06-дан 0,234 мкм2-қа дейін жетеді. Мұнайға қаныққаны 1,3-21,2 м-ге, газға қаныққан қалыңдығы 2 -14,4 м-ге дейінгі шамаларды қамтиды. Барлық қойнауқаттардың мұнайы жеңіл және орташа тығыз (830-870 кг/м3), шайырлы (4,53-15,5%), парафині мол (17,2-25%), күкірті аз (0,2-0,28%). Асфальтендер мөлшері 0,9-3,4%. 300°С-қа дейін қайнатқанда бөлінетін фракциялар 25-42%-ға дейін жетеді. Еріген газдың құрамы: метан - 58,86-76,4%, ауыр көмірсутектер - 22-37%, азот - 1,3-5,8%, көмір қышқыл газы - 0,3-1,1%. Газды тақияның еркін газында метандық құраушы 78,6%-ға, ауыр көмірсутектер 11-18%-га тең. Азот мөлшері 0,3%-ды құрайды, тереңдеген сайын оның мөлшері азая түседі, 0,23-1,2% көмірқышқыл газы бар. Келловей горизонтында тығыздығы 689-704 кг/м3 келетін тұрақты конденсат бар. Хлоркальцийлі типті қойнауқат суының тығыздығы 1010-1080 кг/м3, минералдылығы 150 г/л-ге жуық. Суда йод, бор және бром бар. Үш жатынның режимі газарынды, қалғандарынікі - суарынды. Кен орны 1967 жылдан бері өнеркәсіптік игерілуде.