Зайсан (қала)
Зайсан — Шығыс Қазақстан облысындағы қала, Зайсан ауданының орталығы.
| Қала | |
| Зайсан | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Облысы | |
| Ауданы | |
| Қалалық әкімдігі | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
47°28′20″ с. е. 84°52′29″ ш. б. / 47.47222° с. е. 84.87472° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 47°28′20″ с. е. 84°52′29″ ш. б. / 47.47222° с. е. 84.87472° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты |
1868 |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
18 514[1] адам (2023) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Автомобиль коды |
16 |
Зайсан шекарасы
| |
Басқа мағыналар үшін Зайсан деген бетті қараңыз.
Географиялық орны өңдеу
Облыс орталығы - Өскемен қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 470 км-дей жерде, Сауыр жотасының солтүстік-батыс етегінде, Зайсан көліне құятын Үйдене өзенінің оң жағалауындағы орманды-далалы белдемде орналасқан. Ең жақын темір жол стансасы – Жаңғызтөбе (378 км).
Климаты өңдеу
| Зайсанның ауа райы | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Көрсеткіш | Қаң | Ақп | Нау | Сәу | Мам | Мау | Шіл | Там | Қыр | Қаз | Қар | Жел | Жыл |
| Абсолюттық максимум, °C | 13,7 | 9,7 | 24,3 | 33,0 | 34,7 | 38,0 | 42,0 | 40,6 | 37,8 | 32,8 | 17,4 | 11,2 | 42,0 |
| Орташа максимум, °C | −11,4 | −8,6 | −0,6 | 14,2 | 22,1 | 26,9 | 28,9 | 27,9 | 21,9 | 13,2 | 0,5 | −8,5 | 10,5 |
| Орташа температура, °C | −15,8 | −13,5 | −5,5 | 8,4 | 16,5 | 21,5 | 23,7 | 22,5 | 16,2 | 7,8 | −3,9 | −12,7 | 5,4 |
| Орташа минимум, °C | −20,1 | −18,4 | −10,3 | 2,6 | 10,8 | 16,0 | 18,4 | 17,0 | 10,5 | 2,4 | −8,2 | −16,9 | 0,3 |
| Абсолюттық минимум, °C | −37,4 | −36,3 | −29,3 | −14,5 | −2 | 0,8 | 9,5 | 5,9 | −2,3 | −17,8 | −37,9 | −39,4 | −39,4 |
| Жауын-шашын нормасы, мм | 12,8 | 11,7 | 15,8 | 25,9 | 45,5 | 31,5 | 49,8 | 25,3 | 30,9 | 30,8 | 28,7 | 15,9 | 324,6 |
| Дерекнама: Зайсан - климаты | |||||||||||||
Халқы өңдеу
Тұрғыны:
Тарихы өңдеу
Іргесі 1868 жылы Ресей мен Қытай елдері арасындағы шекараны межелеу кезінде қаланды. Кейін уездік қалаға айналды. Зайсан тарихтан Шәуешек (Қытай жерінде) пен Семейді қосатын керуен жолындағы Жеменей қонысы есебінде де белгілі. Қазан төңкерісіне дейін (1917) қалада 2 мектеп, кітапхана, дәрігерлік пункт, 2 мешіт болды. 1941 жылдан аудан орталығы.
Кәсіпорындары өңдеу
Қазіргі кезде (2000) Зайсанда 5 өнеркәсіп орны, акционерлікерлік қоғамдар (6), серіктестіктер (21) мен шаруа қожалықтары (24) жұмыс істейді.
Инфрақұрылымы өңдеу
Колледж, 6 мектеп, 2 балабақша, кинотеатр, мәдениет үйі, аудандық кітапхана, аурухана, туберкулез және психикалық-невралогиялық диспансерлер, дәрігерлік кеңес беретін пункттер бар. Тұрғындары облыс орталығы – Өскемен және Семей қалаларымен автомобиль жолы арқылы қатынасады.