Институт, лаборатория, өндіріс (мақала)

Институт, лаборатория, өндіріс – Қаныш Сәтбаевтың «Известия» газетінің 1962 жылғы 12 қазанындағы санында (№243) жарияланған мақаласы. Бұл мақаласында ғалым кеңес адамдарының ақыл-ой күшімен жасалып жатқан материалдық игіліктердің көзі - зауыт, кеніш пен өнеркәсіп орындары, ұжымшарлар мен кеңшарлар сияқты өндіріс ошақтарына деген Қазақстан ғылымының қызметкерлері тарапынан қызығушылық тудырып отырғанын жақсы дәстүрге балайды. Сәтбаев ғылым мен өндірістің өзара тығыз байланыс жасап, ел экономикасы мен мәдениетін көтеруге ғылыми қызметкерлер де өз тұсынан ат салысуы керек деумен бірге ғылым зертхана мен зауыттың аралығындағы жанды байланысты жақындата түсу қажет деп есептейді.

Ғалым сол үшін өндіріс пен ғылым арасындағы жанды шығармашылық байланысты күн емес, сағат сайын жақындата түсуге жағдай жасалып келе жатқанын айтады. Мысалы, қала мен өнеркәсіп орталықтарындағы ғылыми-зерттеу институттары немесе оның бөлімшелері өндіріске таяу жерден орналасқанын әрі мұндай ғылыми-зерттеу институты мен бөлімшелері Қазақстанның бірқатар қалаларында (Өскемен, Қарағанды, қазіргі Атырау, Жезқазған, Лениногор, Теміртау, Павлодар, Рудный, Шымкент, қазіргі Астана) бар екенін айтады. Мұның өзі ғылыми мекемелерді өндіріс орындарына қарай көшіріп, жақын орналастырудан ғылым да, экономика да ұтылмайтыны, қайта көп пайда табатыны іс жүзінде дәлелденген мәселе екенін қадап айтады.

Ғалым бұған Қазақстан Ғылым Академиясының институттары тарапынан ұжымшар мен кеңшарлар және кәсіпорындарына 433 практикалық ұсыныстар беріліп, оның 298-і халық шаруашылығында қолданылғаны, 53-і қолданып жатқаны, ал 55-і қолданысқа әзір тұрғаны айтылады. Сәтбаев ғылым мен өндірісті ұштастырудың практикалық мәселелерін сөз ете отырып, институт пен зертхана және зауыттың бірлесіп жұмыс істеуінің нәтиже беретінін, ғылым мен өндірістік еңбекті ұштастырылуы тиімді әрі пайдалы болатынымен ғалым өз ойын тұжырымдайды. Ғалымның осы мақаласы Алматы қаласындағы «Ғылым» баспасынан жарық көрген «Таңдамалы еңбектерінің» 5-тарауына (1970, 109-11-бет), «Ғылым және мәдениет туралы таңдамалы мақалаларында» жарияланды.