Уикипедия

Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы

ҚР бас ғылыми мекемесі, Алматы қаласында орналасқан
(Қазақстан ғылым академиясы бетінен бағытталды)

Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы — Қазақстан Республикасындағы жоғары ғылыми ұйым, ғылыми-зерттеу жұмыстарының үйлестірушісі. Іргесі 1946 жылы 1 маусымда қаланған. Бас кеңсесі Алматы қаласында орналасқан.

Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы
(ҚР Президентінің жанындағы ҚР ҰҒА)
Халықаралық атауы

ағылш. National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan under the President of the Republic of Kazakhstan

Бұрынғы атауы

Қазақ КСР Ғылым академиясы (1946-1991)
ҚР Ғылым академиясы (1991-1993)

Құрылған жылы

1946 жыл

Қайта ұйымдастырылған жылы

2022 жыл

Түрі

Жоғары ғылыми ұйым (2024 жылдан бері)
Қоғамдық бірлестік (2003 жылдан бері)

Президенті

Ақылбек Күрішбаев

Академиктері

17

Орналасқан жері

 Қазақстан, Алматы

Заңды мекенжайы

050010, Алматы қаласы, Шевченко көшесі, 28

Сайты

qazscience.gov.kz

ҚР Ұлттық ғылым академиясының ғимараты
Бірнеше институт (соның ішінде Пәлсапа, Археология, Тарих, этнография, Тіл білімі институттары) орналасқан «Ғылым ордасы» ғимараты. Алматы

Тарихы

өңдеу

1946 жылғы 31 мамырда КСРО Халық Комиссарлары Кеңесінің 1945 жылғы 26 қазандағы қаулысына сәйкес Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Төралқасы, Қазақ КСР Министрлер Кеңесі және Қазақстан КП(б) ОК «Қазақ КСР Ғылым академиясын құру туралы» №439 қаулы қабылдады. Осы қаулыға сәйкес Қазақ КСР Ғылым Академиясының құрылған күні – 1946 жылғы 1 маусым.

КСРО Ғылым Академиясының және ҚазКСР Ғылым Академиясының академигі Қаныш Имантайұлы Сәтбаев Ғылым Академиясының тұңғыш президенті болып сайланды.

Қазақстан Президентінің 1993 жылғы 21 қаңтардағы Жарлығымен Қазақстан Республикасының Ғылым академиясының атауы Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы болып өзгертілді.[1]

1994 жылы 9 ақпанда Президент Жарлығымен Ұлттық ғылым академиясына қызметiн өзiн-өзi басқару принциптерi негiзiнде жүзеге асыратын жоғары мемлекеттiк ғылыми мекеме мәртебесi берілді.[2]

1996 жылы 11 наурызда Президент Н. Назарбаевтың Жарлығымен Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы, Қазақ ауыл шаруашылығы ғылымдары академиясы және Қазақстан Республикасының Ғылым және жаңа технологиялар министрлігі Үкімет құрамына кіретін Қазақстан Республикасы Ғылым министрлігі — Ғылым академиясы деп аталатын орталық атқарушы органға біріктірілді.[3] Министрлік басшысы әрі Ғылым академиясының президенті болып Владимир Школьник тағайындалды. Ғылым министрлігі — Ғылым академиясы Ұлттық ғылым академиясының ізбасары ретінде құрамына бұрынғы академияның толық мүшелерiн (академиктерін), корреспондент мүшелерiн, шетелдік және құрметті мүшелерін біріктірді.

1999 жылы 12 ақпанда Президент Жарлығымен Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы республикалық мемлекеттік мекеме түрінде қайта құрылды.[4] Академияның бұрынғы ғылыми-зерттеу институттары сол жылы қаңтарда құрылған Ғылым және жоғары білім министрлігінің қарамағында қалды.

2003 жылы 31 наурызда Президент Жарлығымен Білім және ғылым министрлігінің «Ұлттық академиялық аграрлық зерттеулер орталығы» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясына қосылды.[5]

2003 жылы 21 қазанда Президент Н. Назарбаевтың Жарлығымен Қазақстанның жетекші ғалымдарының «Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы» қоғамдық бірлестігін құру туралы бастамасы мақұлданып, «Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы» республикалық мемлекеттік мекемесі таратылды. Академия мемлекеттік мәртебеден айырылып, қоғамдық ұйымдардың қатарында жұмыс істей бастады.[6] 2003 жылы 30 қазанда химик ғалым, бұрынғы Білім министрі, Яссауи университетінің тұңғыш ректоры Мұрат Жұрынов академия президенті болып сайланды.

2022 жылы Ұлттық ғылым академиясына мемлекеттік мәртебесі қайтарылды. Бұл туралы Қазақстан Республикасының Президенті Қ. Тоқаев 2022 жылғы 1 маусымда Ұлттық ғылым академиясының 75 жылдығына арналған мерейтойлық сессиясында сөйлеген сөзінде мәлімдеді. Осылайша, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 14 желтоқсандағы №1003 қаулысымен жарғылық капиталына мемлекет жүз пайыз қатысатын «Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы құрылды.

2023 жылы 27 наурызда Президент Қ. Тоқаевтың Жарлығымен «Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы «Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы болып өзгертілді. 2023 жылы 11 сәуірде Үкімет Президенттің Жарлығын орындау үшін «Коммерциялық емес акционерлік қоғамды қайта атау туралы» қаулы шығарды.[7]

2023 жылы 12 сәуірде биология ғылымдарының докторы, қазақстандық өнертапқыш, биотехнолог ғалым Күнсұлу Закария Ұлттық ғылым академиясының президенті болып тағайындалды.[8]

2024 жылы 22 қаңтарда ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы, академик, бұрынғы Ауыл шаруашылығы министрі Ақылбек Күрішбаев Ұлттық ғылым академиясының президенті болып тағайындалды.[9]

2024 жылы 1 шілдеде «Ғылым және технологиялық саясат туралы» Заң қабылданды. Жаңа заңда Ұлттық ғылым академиясы Қазақстан Республикасының жалғыз жоғары ғылыми ұйымы болатыны бекітілді.

2024 жылы 30 желтоқсанда Үкімет қаулысымен Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Ұлттық ғылым академиясының ұйымдық-құқықтық нысаны коммерциялық емес акционерлік қоғамнан жоғары ғылыми ұйымға ауысты.[10]

Қызметі

өңдеу
  1. әлеуметтік-экономикалық даму басымдықтарына сәйкес ғылыми және ғылыми-техникалық қызметтің басым бағыттарын, сондай-ақ Қазақстан Республикасындағы стратегиялық, іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулердің басым бағыттарын айқындау жөніндегі ұсынымдарды тұжырымдау;
  2. Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы Ғылым және технологиялар жөніндегі ұлттық кеңеске уәкілетті орган ұсынған ғылым мен технологияларды дамытудың стратегиялық басым бағыттарына талдау жүргізеді;
  3. бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру үшін Жоғары ғылыми-техникалық комиссияға ұсынылған ғылыми-техникалық тапсырмаларға сараптама жүргізеді;
  4. ғылымды дамыту бойынша форсайттық (болжамдық) зерттеулерді дайындауды және жүргізуді үйлестіру;
  5. ғылым саласында атаулы сыйлықтар мен стипендиялар алуға конкурстар өткізу;
  6. ғылым мен техниканың әртүрлі салаларында ғылыми зерттеулер жүргізу;
  7. ғылыми журналдар шығару;
  8. халықаралық ғылыми және ғылыми-техникалық ынтымақтастықты дамытуға қатысу;
  9. ғылымды танымал етуге қатысу[11]

Академия президенттері

өңдеу
№ Сайланған жылы Аты-жөні Саласы
1 1946 Қаныш Сәтбаев тау-кен ісі
2 1952 Дінмұхамед Қонаев металлургия
3 1955 Қаныш Сәтбаев тау-кен ісі
4 1964 Шапық Шөкин энергетика
5 1967 Шахмардан Есенов геология
6 1974 Асқар Қонаев металлургия
7 1986 Мұрат Айтхожин биология
8 1988 Өмірзақ Сұлтанғазин математика
9 1994 Кенжеғали Сағадиев экономика
10 1996 Владимир Школьник ядролық физика
11 1999 Нағима Айтхожина биология
12 2002 Серікбек Дәукеев геология
13 2003 Мұрат Жұрынов химия
Қазақстан Президенті жанындағы академия президенттері
№ Тағайындалған жылы Аты-жөні Саласы
1 2023 Күнсұлу Закария биология
2 2024 Ақылбек Күрішбаев ауыл шаруашылығы

Академия ғимараты

өңдеу

Ғылым академиясының ғимараты соғыстан кейінгі кезеңде Мәскеуде жобаланған. Эскиздік жобаны Мәскеудегі Ленин кесенесінің авторы, әйгілі сәулетші Алексей Щусев жасаған. Академия ғимараты 1951 жылдан 1957 жылға дейін салынды. Үйлестірулер мен дизайнды сәулетші Николай Простаков басқарды. 1980 жылы Ғылым академиясының ғимараты республикалық маңызы бар ескерткіштер тізіміне енгізілген.[12]

Ғимаратта Ұлттық ғылым академиясынан бөлек, бұрын академияның басқаруында болған, қазір Ғылым комитетінің меншігіндегі бірнеше мекеме жұмыс істейді:

Басқару органдары

өңдеу

2024 жылғы 1 шілдедегі №103-VIII Қазақстан Республикасының "Ғылым және технологиялық саясат туралы" Заңына сәйкес Ұлттық ғылым академиясының басқару органдары:

  1. жоғары орган – қамқоршылық кеңес;
  2. өкілді орган – Ұлттық ғылым академиясы академиктерінің жалпы жиналысы;
  3. консультативтік-кеңесші орган – төралқа;
  4. атқарушы орган – басқарма.

Қамқоршылық кеңес

өңдеу

Кеңес төрағасын Қазақстан Үкіметі тағайындайды. Кеңес мүшелерінің саны 5 адамнан кем болмауға тиіс. Атқарушы органның мүшелері кеңеске сайлана алмайды. Кеңес отырысы жылына кемінде 1 рет өткізіледі.

Кеңестің айрықша құзыретіне мыналар жатады:

  1. Ұлттық ғылым академиясының стратегиясы мен даму жоспарын бекіту, Ұлттық ғылым академиясының оларды іске асыру барысы туралы есептерін қарау;
  2. ғылым және ғылыми-технологиялық саясат саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруға жәрдемдесу;
  3. Ұлттық ғылым академиясы қызметінің тиімділігін арттыру жөніндегі ұсыныстарды тұжырымдау;
  4. Ұлттық ғылым академиясының қызметін жүзеге асыру, Ұлттық ғылым академиясының басқару органдары қабылдаған шешімдерді орындау мәселелері жөніндегі ақпаратты қарау, сондай-ақ Ұлттық ғылым академиясының қамқоршылық кеңесінің отырыстарында мәселелерді қараудың қорытындылары бойынша Ұлттық ғылым академиясының өзге де басқару органдарына арналған ұсынымдарды тұжырымдау;
  5. Ұлттық ғылым академиясы қызметінің нәтижелері туралы ақпаратты қарау, осындай ақпаратты қараудың қорытындылары бойынша ұсынымдарды тұжырымдау.

Академиктердің жалпы жиналысы

өңдеу

Жиналыс Ұлттық ғылым академиясының қызметіне жалпы басшылықты жүзеге асырады. Ұлттық ғылым академиясының бірінші басшысы жиналыс төрағасы болып табылады. Жиналысты төраға жарғыда белгіленген мерзімдерде шақырады. Жиналыс ұсынымдарын төралқа мен басқарма қарауға міндетті.

Жиналыстың айрықша құзыретіне мыналар жатады:

  1. өтпелі төралқа мүшелерін қоспағанда, Ұлттық ғылым академиясының академиктерін, Ұлттық ғылым академиясы төралқасының мүшелерін сайлау;
  2. құрметті атақтар мен наградалар беру;
  3. Ұлттық ғылым академиясының стратегиясы мен даму жоспары жөніндегі ұсынымдарды тұжырымдау;
  4. Ұлттық ғылым академиясының ғылыми және ғылыми-техникалық қызмет жобаларына қатысуы жөніндегі ұсыныстарды тұжырымдау;
  5. Ұлттық ғылым академиясы академиктерінің ғылыми және ғылыми-техникалық қызметі нәтижелерін, Ұлттық ғылым академиясының құрылымдық бөлімшелері басшылары мен жекелеген ғалымдардың баяндамаларын тыңдау және талқылау;
  6. Ұлттық ғылым академиясы қызметінің тиімділігін арттыру жөніндегі ұсынымдарды тұжырымдау.

Төралқа

өңдеу

Жиналыстың қызметін төралқа қамтамасыз етеді. Ұлттық ғылым академиясының бірінші басшысы төралқа төрағасы болып табылады. Төралқа жиналыс отырысында кемінде 3 жыл мерзімге сайланады және қызметін жиналыс атынан жүзеге асырады. Төралқа құрамына сайланған адамдар қатарынан 2 реттен артық қайта сайлана алмайды. Төралқа отырыстары тоқсанына кемінде 1 рет шақырылады.

Төралқаның айрықша құзыретіне мыналар жатады:

  1. Ұлттық ғылым академиясының академиктерін сайлау рәсімдерін ұйымдастыру;
  2. кеңес, жиналыс қабылдаған шешімдердің орындалуын қамтамасыз ету;
  3. Ұлттық ғылым академиясының академигі бағдарламасының орындалуына мониторингті жүзеге асыру;
  4. Ұлттық ғылым академиясы басылымдарының (журналдарының, монографияларының) жоспарын қарау және бекіту;
  5. Ұлттық ғылым академиясы академиктерінің төсбелгілерін, ғылыми сыйлықтар, құрметті атақтар, наградалар (медальдар) және куәліктер бекітуге ұсынымдарды тұжырымдау;
  6. ғылым жөніндегі жыл сайынғы ұлттық баяндаманың орындалуын үйлестіру.

Басқарма

өңдеу

Ұлттық ғылым академиясының ағымдағы қызметіне басшылықты басқарма жүзеге асырады. Ұлттық ғылым академиясының бірінші басшысы басқарма төрағасы болып табылады. Басқарма кеңес, жиналыс және төралқа шешімдерінің негізінде және оларды орындау үшін әрекет етіп, оларға есеп береді.

Басқарманың айрықша құзыретіне мыналар жатады:

  1. Ұлттық ғылым академиясының ұйымдық құрылымы мен штат санын әзірлеу және кеңестің бекітуіне ұсыну;
  2. Ұлттық ғылым академиясының даму жоспарын және оның орындалуы туралы есептерді әзірлеу және кеңестің бекітуіне ұсыну;
  3. кеңестің, жиналыстың, төралқа шешімдерінің орындалуын ұйымдастыру;
  4. Ұлттық ғылым академиясының ғылыми жетістіктері және қызметінің өзге де нәтижелері туралы басқарма есебін бекіту;
  5. Ұлттық ғылым академиясының филиалдары мен өкілдіктерін құру және жабу туралы шешімдер қабылдау және олардың қызметі туралы ережелерді бекіту.

Басшылығы

өңдеу

Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы Ұлттық ғылым академиясының басқарма құрамы:

  • Ақылбек Күрішбаев — ҚР Ұлттық ғылым академиясының президенті, ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор
  • Асқар Жұмаділдаев — вице-президент, физика-математика ғылымдарының докторы, профессор
  • Ләззат Ералиева — вице-президент, медицина ғылымдарының докторы, профессор
  • Абай Серікқанов — вице-президент, физика-математика ғылымдарының кандидаты[13]

2024 жылғы мәлімет бойынша «Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы» қоғамдық бірлестігінің Төралқа құрамы:

  • Жұрынов Мұрат Жұрынұлы – ҚР ҰҒА президентінің міндетін атқарушы, академик
  • Жәрменов Әбдірасул Алдашұлы – ҚР ҰҒА бірінші вице-президенті
  • Бейсембетов Ескендір Қалыбекұлы – ҚР ҰҒА вице-президенті
  • Қабылдинов Зиябек Ермұқанұлы – ҚР ҰҒА президентінің бас кеңесшісі, «Қоғамдық және гуманитарлық ғылымдар» бөлімшесінің төрағасы, академик
  • Әбсаметов Мәліс Құдысұлы – «Физика-математика және техникалық ғылымдар» бөлімше төрағасының орынбасары, академик
  • Әбілқасымова Алма Есімбекқызы – «Қоғамдық және гуманитарлық ғылымдар» бөлімше төрағасының орынбасары, академик
  • Алшынбаев Мырзакәрім Кәрімұлы – «Химия-биологиялық және медициналық ғылымдар» бөлімшесінің төрағасы, академик
  • Бегентаев Мейрам Мұхаметрақымұлы – құрметті академик
  • Дүйсенбеков Зайролла Дүйсенбекұлы – Астана қаласындағы Орталық Қазақстан өңірлік бөлімшесінің төрағасы, академик
  • Есполов Тілектес Исабайұлы – «Ауылшаруашылық ғылымдары» бөлімшесінің төрағасы, академик
  • Қалимолдаев Мақсат Нұрәділұлы – «Физика-математика және техникалық ғылымдар» бөлімше төрағасының орынбасары, академик
  • Қожамжарова Дария Пернешқызы – Шымкент қаласындағы Оңтүстік Қазақстан өңірлік бөлімшесінің төрағасы, академик
  • Қойгелдиев Мәмбет Құлжабайұлы – академик
  • Қажыбек Ерден Задаұлы – академик
  • Локшин Вячеслав Нотанович – Репродуктивті медицина институтының ректоры, академик
  • Матыжанов Кенжехан Ісләмжанұлы – «Қоғамдық және гуманитарлық ғылымдар» бөлімше төрағасының орынбасары, академик
  • Молдабеков Мейірбек Молдабекұлы – «Физика-математика және техникалық ғылымдар» бөлімшесінің төрағасы, академик
  • Молдахметов Марат Зейноллаұлы – ҚР ҰҒА президентінің кеңесшісі, академик
  • Нұрғожин Талғат Сейтжанұлы – «Химия-биологиялық және медициналық ғылымдар» бөлімше төраға орынбасары, академик
  • Рахимов Қайролла Дүйсенбайұлы – «Химия-биологиялық және медициналық ғылымдар» бөлімше төраға орынбасары, академик
  • Сүлеев Досым Қасымұлы – академик
  • Түймебаев Жансейіт Қансейітұлы – құрметті академик
  • Төлеуов Бораш Игілікұлы – академик[14]

Академиктер тізімі

өңдеу
Президент жанындағы Ұлттық ғылым академиясының академиктері

2022 жылы құрылған мемлекеттік мәртебесі бар Ұлттық ғылым академиясына 2024 жылы 17 академик сайланды:

  1. Ақшолақов Серік Қуандықұлы (2024)
  2. Батырбеков Ерлан Ғабитұлы (2024)
  3. Бәкенов Жұмабай Бекболатұлы (2024)
  4. Біләлов Дархан Нұрланұлы (2024)
  5. Жұмаділдаев Асқар Серқұлұлы (2024)
  6. Здоровец Максим Владимирович (2024)
  7. Күрішбаев Ақылбек Қажығұлұлы (2024)
  8. Қайдарова Диляра Радикқызы (2024)
  9. Қалтаев Айдархан Жүсіпбекұлы (2024)
  10. Локшин Вячеслав Нотанович (2024)
  11. Орынбаев Мұхит Бармақұлы (2024)
  12. Пя Юрий Владимирович (2024)
  13. Рамазанов Тілекқабыл Сәбитұлы (2024)
  14. Сұраған Дөрбетхан (2024)
  15. Таймағамбетов Жәкен Қожахметұлы (2024)
  16. Телтаев Бағдат Бұрханбайұлы (2024)
  17. Тұрысбеков Ерлан Кеңесбекұлы (2024)[15]
«Ұлттық ғылым академиясы» қоғамдық бірлестігінің академиктері

Қоғамдық бірлестік түріндегі Ұлттық ғылым академиясының 213 мүшесі, 17 шетелдік және 110 құрметті мүшесі, 41 ұжымдық мүшесі мен 23 профессоры бар.[16] Академияның академиктері мен корреспондент мүшелері тізімі:

  1. Әбділдин Жабайхан Мүбәракұлы
  2. Әбділдина Раушан Жабайханқызы
  3. Абдрасилов Болатбек Серикбаевич
  4. Абдырайым Бакытжан Жарылкасынулы
  5. Абетов Ауэз Егембердыевич
  6. Абишев Медеу Ержанович
  7. Абсадыков Бахыт Нарикбаевич
  8. Әбсаметов Мәліс Құдысұлы
  9. Абсаттаров Раушанбек
  10. Әбілқасымова Алма Есімбекқызы
  11. Әдекенов Серғазы Мыңжасарұлы
  12. Әділов Жексенбек Мәкейұлы
  13. Айтбаев Теміржан Ерқасұлы
  14. Ақшолақов Серік Қуандықұлы
  15. Әлиакпаров Мақаш Тыныштықбайұлы
  16. Әлиаров Бірлесбек Қаниұлы
  17. Алшынбаев Мырзакәрім Кәрімұлы
  18. Арзықұлов Жеткерген Әнесқызы
  19. Атажанова Гаянэ Абулхакимовна
  20. Әубәкіров Тоқтар Оңғарбайұлы
  21. Ахметова Гүлназ Кенжетайқызы
  22. Әшімов Әбдіғаппар Әшімұлы
  23. Әшімов Оңдасын Байкенұлы
  24. Аяшев Оңалбай Аяшұлы
  25. Баешов Әбдуәлі Баешұлы
  26. Базарбаева Зейнеп Мүсілімқызы
  27. Байкөншеков Жұмаділ Жаңабайұлы
  28. Байжанов Бектур Сембиулы
  29. Байзақов Сәбит Байзақұлы
  30. Баймаханов Болатбек Бимендіұлы
  31. Баймуканов Дастанбек Асылбекович
  32. Баймұратов Ораз Баймұратұлы
  33. Байтанаев Бауыржан Әбішұлы
  34. Балмуханова Айгуль Владимировна
  35. Бейсембетов Ескендір Қалыбекұлы
  36. Бейсенова Әлия Сәрсенқызы
  37. Бектұров Есен Әбікенұлы
  38. Бектурганов Абдиманап Еликбаевич
  39. Бенберин Валерий Васильевич
  40. Берёзин Владимир Элеазарович
  41. Берсімбай Рахметқажы Ескендірұлы
  42. Бижанов Ахан Хусаинович
  43. Бисенбаев Амангелді Қуанбайұлы
  44. Бисенов Қылышбай Алдабергенұлы
  45. Бишімбаев Уәлихан Қозыкеұлы
  46. Бишімбаева Нәзира Қозыкеқызы
  47. Білиев Назарбай Қыдырұлы
  48. Ботабекова Турсунгуль Кобжасаровна
  49. Бүктіков Николай Сәдуақасұлы
  50. Бүркітбаев Мұхамбетқали Мырзабайұлы
  51. Ғазалиев Арыстан Мәуленұлы
  52. Газалиева Меруерт Арстановна
  53. Галиев Сейтгали Жолдасович
  54. Голиков Владимир Андреевич
  55. Грибановский Анатолий Павлович
  56. Григорук Владимир Васильевич
  57. Дәулетов Асқар Ербұланұлы
  58. Дәукеев Серікбек Жүсіпбекұлы
  59. Джолдасбекова Баян Умирбековна
  60. Джумагулова Карлыгаш Нурмановна
  61. Жұмаділдаев Асқар Серқұлұлы
  62. Джусипбеков Умирзак Жумасилович
  63. Досманбетов Бақберген Сәрсенұлы
  64. Дулатбеков Нурлан Орынбасарович
  65. Дүйсембин Қабдырахман Дүйсембіұлы
  66. Дүйсенбеков Зайролла Дүйсенбекұлы
  67. Едрисов Азамат Тиржанович
  68. Елікбаева Гүлжахан Жақпарқызы
  69. Елубаев Сағынтай Зекенұлы
  70. Енсепбаев Талгат Аблаевич
  71. Есім Ғарифолла Есімұлы
  72. Есполов Тілектес Исабайұлы
  73. Есполов Айдос Тілектесұлы
  74. Әбжанов Ханкелді Махмұтұлы
  75. Жакып Бауыржан Амиржанулы
  76. Жамбакин Қабыл Жапарұлы
  77. Жантаев Жумабек Шабденамович
  78. Жәрменов Әбдірәсіл Алдашұлы
  79. Жұмағұлов Бақытжан Тұрсынұлы
  80. Жұрынов Мұрат Жұрынұлы
  81. Зақұмбаева Гауһар Дәуленқызы
  82. Заядан Болатхан Қазыханұлы
  83. Ізтаев Әуелбек Ізтайұлы
  84. Смағұлов Оразақ Смағұлұлы
  85. Итжанова Хорлан Искожиевна
  86. Ихсанов Ерсаин Валитханович
  87. Кабульдинов Зиябек Ермуханович
  88. Қайдарова Диляра Радикқызы
  89. Қалижанов Уәлихан Қалижанұлы
  90. Қалимолдаев Мақсат Нұрәділұлы
  91. Кәлменов Тынысбек Шәріпұлы
  92. Қанжігітов Дихан Қамзабекұлы
  93. Кәрібаев Берекет Бақытжанұлы
  94. Қасқабасов Сейіт Асқарұлы
  95. Қайыпов Мәлік Арықтайұлы
  96. Кешуов Сейітқазы Асылсейітұлы
  97. Кененбаев Серік Бәрменбекұлы
  98. Кенжебаев Габит Капезович
  99. Кешуов Сейтказы Асылсеитович
  100. Қожамжарова Дария Пернешқызы
  101. Қожамқұлов Төлеген Әбдісағиұлы
  102. Қожахметов Сұлтанбек Мырзахметұлы
  103. Қойгелдиев Мәмбет Құлжабайұлы
  104. Косов Владимир Николаевич
  105. Кохметова Алма Мырзабековна
  106. Кошеков Кайрат Темирбаевич
  107. Күзденбаева Раиса Сәлмағамбетқызы
  108. Құлажанов Құралбек Сәдібайұлы
  109. Құлажанов Талғат Құралбекұлы
  110. Құлыбаев Талғат Асқарұлы
  111. Құлыбаева Динара Нұрсұлтанқызы
  112. Құлмағамбетов Ілияс Райханұлы
  113. Кулпешов Бейбут Шайыкович
  114. Кулсариева Актолкын Турлукановна
  115. Көмеков Болат Ешмұхамбетұлы
  116. Құнанбаева Сәлима Сағиқызы
  117. Күрішбаев Ақылбек Қажығұлұлы
  118. Құрманәлиев Кәрімбек Арыстанбекұлы
  119. Құрманбайұлы Шерубай
  120. Курскеев Абдрахман Козлоевич
  121. Қыдырәлі Дархан Қуандықұлы
  122. Қажыбек Ерден Задаұлы
  123. Құл-Мұхаммед Мұхтар Абрарұлы
  124. Локшин Вячеслав Нотанович
  125. Мәдиев Өскенбай Қабылбекұлы
  126. Мәмбетқазиев Ережеп Әлхайырұлы
  127. Матыжанов Кенжехан Слямжанович
  128. Медеу Ахметқал Рахметоллаұлы
  129. Мейірман Ғалиолла Төлендіұлы
  130. Мелдебеков Әліхан Мелдебекұлы
  131. Молдабеков Мейірбек Молдабекұлы
  132. Мұқашев Болат Нығметұлы
  133. Молдахметов Зейнолла Молдахметұлы
  134. Молдахметов Марат Зейноллаұлы
  135. Мұсабаев Талғат Аманкелдіұлы
  136. Момынов Талғат Әшірұлы
  137. Мұтанов Ғалымқайыр Мұтанұлы
  138. Мухамеджанов Мурат Абикенович
  139. Мырзақұлов Рәтбай
  140. Мырхалықов Жұмахан Үшкемпірұлы
  141. Назарбаев Нұрсұлтан Әбішұлы
  142. Наметов Аскар Мырзахметович
  143. Насиев Бейбит Насиевич
  144. Нукешев Саяхат Оразович
  145. Нургожин Талгат Сейтжанович
  146. Нуркатова Ляззат Толегеновна
  147. Нұрманбетова Жәмилә Нүсіпжанқызы
  148. Нухулы Алтынбек
  149. Оздоев Султан Мажитович
  150. Ойнаров Рысқұл Ойнарұлы
  151. Омаров Бауыржан Жұмаханұлы
  152. Омаров Хылыш Бейсенович
  153. Омбаев Абдирахман Молданазарович
  154. Оразбаева Фаузия Шамсиевна
  155. Ормантаев Камал Сәруарұлы
  156. Орынбаев Мухит Бармакулы
  157. Оспанов Асан Бекешович
  158. Оспанов Серик Рапильбекович
  159. Өтелбаев Мұхтарбай Өтелбайұлы
  160. Пірәлиев Қалдыбай Жайлауұлы
  161. Раисов Төлеген Қазезұлы
  162. Рақышев Баян Рақышұлы
  163. Рамазанов Тілекқабыл Сәбитұлы
  164. Раманкулов Ерлан Мирхайдарович
  165. Рау Алексей Григорьевич
  166. Рақымбаев Ізбасар Рақымбайұлы
  167. Рахимбеков Толеутай Сатаевич
  168. Рахимов Қайролла Дүйсенбайұлы
  169. Рахыпбеков Толебай Косиябекович
  170. Сәбікенов Салахиден Нұрсалиұлы
  171. Сағитов Абай Оразұлы
  172. Садыбеков Махмуд Абдысаметович
  173. Садыков Еркин Токмухамедович
  174. Садықұлов Төлеухан Садықұлұлы
  175. Сансызбаев Абылай Рысбайулы
  176. Сарбасов Төлеуғали Ибраимұлы
  177. Сатаев Марат Исакович
  178. Сатыбалдин Әзімхан Әбілқайырұлы
  179. Северский Игорь Васильевич
  180. Сейдуманов Серік Тұрарұлы
  181. Сейтахметова Наталья Львовна
  182. Сейтжанов Серикжан
  183. Сейтмуратова Элеонора Юсуповна
  184. Сүлеев Досым Қасымұлы
  185. Сүлейменов Жеңісбек Жұмағалиұлы
  186. Сүлейменов Майдан Күнтуарұлы
  187. Сүлейменов Жүсіпбек Тәшірбайұлы
  188. Сураган Дурвудхан
  189. Сыдықов Ерлан Бәтташұлы
  190. Тажбаев Еркеблан Муратович
  191. Тәжин Марат Мұханбетқазыұлы
  192. Таймағанбетов Жәкен Қожахметұлы
  193. Тәкібаев Нұрғали Жабағаұлы
  194. Таткеева Галина Галимзяновна
  195. Телтаев Багдат Бурханбайулы
  196. Темирбеков Нурлан Муханович
  197. Тіреуов Қанат Маратұлы
  198. Төлебаев Райс Қажыкенұлы
  199. Төлеуов Бораш Игілікұлы
  200. Тулеуханов Султан
  201. Тулешов Амандык Куатович
  202. Уалиев Заир Гахипович
  203. Үкібаев Хисемидолла Исхақұлы
  204. Өмірбаев Уалбай Утмаханбетұлы
  205. Оразалиев Рахым Алмабекұлы
  206. Фазылов Серік Драхметұлы
  207. Харин Станислав Николаевич
  208. Шоманов Өрісбай
  209. Шайдаров Мәжит Зейноллаұлы
  210. Шамганова Ляззат Саевна
  211. Шаукенова Зарема Каукеновна
  212. Шәріп Амантай Жарылқасынұлы
  213. Юсупов Халидилла Абенович[17]

Құрылымы

өңдеу

2002-2003 жылдары Ұлттық ғылым академиясы Білім және ғылым министрлігінің меншігіндегі ғылыми ұйымдардың ғылыми және ғылыми-техникалық қызметін үйлестіруді жүзеге асырды:[18]

Бұрынғы құрылымы

өңдеу

1980 жылдардың соңынан 1999 жылға дейін Ғылым академиясы құрылымында ғылым салалары бойынша 5 бөлімше және 1 аймақтық бөлімше болған:

Физика-математикалық ғылымдар бөлімшесі
Жер туралы ғылымдар бөлімшесі
Химия-технологиялық ғылымдар бөлімшесі
Биологиялық ғылымдар бөлімшесі
Қоғамдық ғылымдар бөлімшесі
Қарағандыдағы Орталық Қазақстан бөлімшесі

Дереккөздер

өңдеу
  1. ↑ "Республиканың ғылымын ұйымдастыруды және ғылыми-техникалық қуатын дамытуды жетілдіру жөніндегі шаралар туралы" ҚР Президентінің 1993 ж. 21 қаңтардағы № 1090 Жарлығы
  2. ↑ Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының мәртебесi және ғалымдарды мемлекеттiк қолдау шаралары туралы
  3. ↑ Қазақстан Республикасында ғылымды мемлекеттік басқару жүйесін жетілдіру жөніндегі шаралар туралы
  4. ↑ Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы туралы
  5. ↑ "Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы" республикалық мемлекеттік мекемесін қайта ұйымдастыру туралы
  6. ↑ "Қазақстан Республикасында ғылыми қызметті ұйымдастыру жүйелерін жетілдіру жөніндегі шаралар туралы" ҚР Президентінің 2003 ж. 21 қазандағы № 1208 Жарлығы (Ағымдағы мұрағат).
  7. ↑ ҚР ҰҒА тарихы
  8. ↑ Ұлттық ғылым академиясының президенті тағайындалды
  9. ↑ ҚР Ұлттық ғылым академиясының жаңа президенті тағайындалды
  10. ↑ Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының кейбір мәселелері туралы
  11. ↑ Қазақстан Республикасының 2024 жылғы 1 шілдедегі № 103-VIII "Ғылым және технологиялық саясат туралы" Заңы
  12. ↑ Алматыдағы Ұлттық Ғылым Академиясының жөндеу жұмыстары қалай жүріп жатыр?
  13. ↑ БАСҚАРМА
  14. ↑ 2024 ж. «ҚР ҰҒА» РҚБ Төралқасының құрылымы
  15. ↑ Академиктер тізілімі
  16. ↑ Справка о Национальной академии наук Республики Казахстан
  17. ↑ ҚР ҰҒА академиктері
  18. ↑ Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының кейбір мәселелері туралы

Тағы қараңыз

өңдеу
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Қазақстан_Республикасының_Ұлттық_ғылым_академиясы&oldid=3424482» бетінен алынған