Ислам Әбдіғаниұлы Кәрімов

	Ислам Әбдіғаниұлы Кәрімов; өзб. Islom Abdug' aniyevich Karimov
	; ; Кәрімов, 2013
Лауазымы
24 наурыз 1990 — 2 қыркүйек 2016
Ізашары	лауазым құрылды
Ізбасары	Нығметолла Юлдашев (м.о.); Шавкат Мирзиёев
23 шілде 1989 — 14 қыркүйек 1991
Ізашары	Рапық Нышанов
Ізбасары	лауазым ыдыратылды, Өзбекстан президенті ретінде өзі
1983 — 1986
Өмірбаяны
Партиясы	КОКП (1983—1991); ӨХДП (1991–2006); ӨзЛиДеП (2006–2016)
Білімі	Орта Азия политехникалық институты (ОАПИ); Ташкент мемлекеттік экономикалық университеті (ТМЭУ)
Дүниеге келуі	30 қаңтар 1938 ; Самарқан, Өзбек КСР, КСРО
Қайтыс болуы	2 қыркүйек 2016 (78 жас); Ташкент, Өзбекстан
Әкесі	Әбдіғани Кәрімов
Анасы	Санобар Кәрімова
Жұбайы	Татьяна Кәрімова
Балалары	қыздары:; Гүлнәр Кәрімова; Лола Кәрімова
Сайты	islomkarimov.uz
Қолтаңбасы
Ортаққордағы Ислам Әбдіғаниұлы Кәрімов
	өңдеу

Ислам Әбдіғаниұлы Кәрімов^[1] (30 қаңтар 1938 жыл, Самарқан — 2 қыркүйек 2016 жыл, Ташкент^[2]) — өзбекстандық мемлекеттік қайраткер, Өзбекстанның тұңғыш президенті, Өзбекстан ғылым академиясының академигі (1994), Өзбекстан Қаһарманы (1994).

Кәрімов билігін оппозициялық БАҚ-пен диктаторлық және авторитарлық деп сипатталған.^[3]^[4]^[5]^[6]^[7]

Өмірбаяны

1938 жылы 30 Қаңтарда Самарқанта дүниеге келген. Оның үйі махалла Дахбедиде, қаланың тарихи орталығындағы Бибі Ханым мешітінің артында орналасқан.

Ресми өмірбаяны бойынша, ұлты өзбек (басқа мәліметтер бойынша, оның әкесі өзбек, ал анасы тәжік). Әбдіғанидің әкесі қызметкер, анасы Санобар үй шаруасындағы әйел болған. Ислам Кәрімовтың айтуынша, анасы Самарқантан тыс жерде болған жоқ.

Отбасында сегіз бала болды — бір апа Мехринисо және жеті ағайынды: Амонулло, Ибодулло, Арслан, Куддус, Икром, Ислом, Хуршид. Әбдіғани қызметкер болып жұмыс істеді, қатал, өзіне және басқаларға талапшыл, қатал адам болды. Ол қатаң тәртіп пен тәртіпті ұстанды, ұлдардан да талап етті. - Құрметке махалла. Санобар үй шаруасындағы әйел болатын. Кәрімовтар отбасындағы барлық ұлдардың жоғары білімі болды, олардың үшеуі мектепті алтын медальмен бітірді, үшеуі ғылым кандидаттары болды — олар Ибод Әбдіғаниұлы, Куддус Әбдіғаниұлы және Ислам Әбдіғаниұлы.

Оның балалық шағы туралы аз мәлімет бар, нәтижесінде жас кезінде Кәрімовтың өмірбаянының екі нұсқасы бар — біреуі бойынша ол үлгілі студент, екіншісі — бұзақы және қараңғы тұлға.

Президенттігі

Кәрімов "Тәуелсіздік жолында: мәселелер мен мұраттар", "Өзбекстанның дербестігі мен даму жолы", "Тәуелсіздік және руханият", тағы басқа көптеген еңбектердің авторы. Ол тәуелсіз мемлекеттің саяси, экономикалық және әлеуметтік жүйелерін қалыптастыруға, оның халықаралық қарым-қатынастарын орнықтыруға, ішкі тыныштық пен татулық ахуалын орнатуға көп үлес қосты. Сыртқы саясатта ТМД-ның, түркі халықтары мемлекеттері басшыларының саммиттерін, кездесулерін белсенді ұйымдастырушылардың бірі ретінде танылды. Кәрімов 1991 жылы 21 желтоқсанда Алматыда ТМД-ын, 1992 жылы 10 мамырда Ашғабатта Орталық Азия экономикалық ынтымақтастық ұйымын (ОАЭЫҰ), 2001 жылы 14 маусымда Шанхай ынтымақтастық ұйымын (ШЫҰ) (1996 жылы 26 сәуірде "Шанхай бестігі" ұйымы болып құрылған) құруға белсене қатысты. 1997 жылы 10 қаңтарда Бішкекте Қазақстан, Қырғызстан және Өзбекстан мемлекеттері арасындағы "Мәңгілік достық туралы" шартқа қол қойды. Қазақстанға достық сапармен әлденеше рет келді. Екі ел арасындағы туысқандық қарым-қатынасты жетілдіріп, жақсарта түсу үшін Қазақстан Республикасы Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевпен көптеген кездесулер өткізді. Халықаралық қарым-қатынастарды нығайтуға қосқан үлесі үшін Кәрімов әлемнің бірнеше елдерінің жоғары марапаттарымен, соның ішінде Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев Жарлығымен берілген "Алтын қыран" орденімен (02.06.1997) марапатталды.

Хронологиясы

Орта Азия политехникалық институтын және Ташкент мемлекеттік экономикалық университетін бітірген;
1960–1961 жылдары "Ташсельмаш" зауытында көмекші шебер, аға шебер, технолог болды;
1961–1966 жылдары Ташкент авиация]] өндірістік бірлестігінде инженер, жетекші инженер, конструктор болды;
1966–1983 жылдары Өзбекстан Мемлекет жоспарлау комитетінің бас маманы, бөлім меңгерушісі, төрағаның бірінші орынбасары қызметтерін атқарған;
1983–1986 жылдары Өзбек КСР Қаржы министрі.
1986 жылы Министрлер Кеңесі төрағасының орынбасары, Мемлекет жоспарлау комитетінің төрағасы болды;
1986 жылы желтоқсанда Өзбекстан Компартиясы Қашқадария облысын комитетітінің бірінші хатшысы болып тағайындалды;
1989 жылы маусымда Өзбекстан Компартиясы ОК-нің бірінші хатшысы болып сайланды;
1990 жылы 24 наурызда Өзбекстан Ұлы Кеңесі сессиясында Өзбекстан Президенті болып сайланып, конституцияға сәйкес Министрлер Кабинеті (Уәзірлер маккамасы) төрағасы қызметін қоса атқарды;
1991 жылы тамызда Өзбекстан өзінің мемлекеттік тәуелсіздігін жариялағаннан кейін, елдің саяси жүйесін жетілдіру ісіне тікелей басшылық жасап, нақты шараларды жүзеге асырды;
1995 жылы 26 наурызда Бүкілхалықтық референдум шешімімен президенттік уәкілдігі 2000 жылға дейін ұзартылды;
2000 жылы өткен бүкілхалықтық сайлауда Өзбекстан Республикасы Президенті болып қайта сайланды;

Дереккөздер

↑ «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том
↑ Ислам Кәрімов қайтыс болды (қаз.) (2 қыркүйек 2016).
↑ ПАННИЕР, Брюс Осиротевший диктатор: становление Ислама Каримова (орыс.). Азаттық радиосы (23 марта 2015). Тексерілді, 2 мамыр 2023.
↑ Тайны узбекского двора.Какое имущество оставил Ислам Каримов родным и за что его дочь оказалась в тюрьме (орыс.). лента.ру (14 ноября 2021). Тексерілді, 2 мамыр 2023.
↑ Ислам Каримов. Один из самых жестоких диктаторов современности (видео) (орыс.). Current time.tv (31 августа 2016). Тексерілді, 2 мамыр 2023.
↑ Uzbekistan buries dictator Karimov (ағыл.). POLITICO (2 September 2016). Тексерілді, 2 мамыр 2023.
↑ УОЛКЕР, Шон және ХАРДИҢ, Люк Uzbekistan plunged into uncertainty by death of dictator Islam Karimov (ағыл.). The Guardian (2 September 2016). Тексерілді, 2 мамыр 2023.

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

[source1-1] «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том

[2] Ислам Кәрімов қайтыс болды (қаз.) (2 қыркүйек 2016).

[3] ПАННИЕР, Брюс Осиротевший диктатор: становление Ислама Каримова (орыс.). Азаттық радиосы (23 марта 2015). Тексерілді, 2 мамыр 2023.

[4] Тайны узбекского двора.Какое имущество оставил Ислам Каримов родным и за что его дочь оказалась в тюрьме (орыс.). лента.ру (14 ноября 2021). Тексерілді, 2 мамыр 2023.

[5] Ислам Каримов. Один из самых жестоких диктаторов современности (видео) (орыс.). Current time.tv (31 августа 2016). Тексерілді, 2 мамыр 2023.

[6] Uzbekistan buries dictator Karimov (ағыл.). POLITICO (2 September 2016). Тексерілді, 2 мамыр 2023.

[7] УОЛКЕР, Шон және ХАРДИҢ, Люк Uzbekistan plunged into uncertainty by death of dictator Islam Karimov (ағыл.). The Guardian (2 September 2016). Тексерілді, 2 мамыр 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]