Исмаил Ибн Ахмед Самани

Саманилер әулетінен шыққан әмір, Саманилер мемлекетінің билеушісі
(Исмаил Самани бетінен бағытталды)


Исмаил Ибн Ахмед Самани (849 жыл, Ферғана) – Бұхар ханы, Саманилер әулетінің өкілі.

Isma'il ibn Ahmad
Amir of Khorasan
Билеген 892-907
Titles Amir Adil or the "Just Commander"
туған 849[1]
Birthplace Khorasan
Өмірден озды қараша, 907
Buried Bukhara
Ізашары Ahmad ibn Asad
Ізбасары Ahmad ibn Isma'il
Offspring Ahmad ibn Isma'il
Royal House Samanid
Father Ahmad ibn Asad
Religious beliefs Sunni Islam

874 жылы ағасы І Насрдың тапсыруымен Бұхара қаласын басып алып, осы аймақтың билеушісіне айналды. 892 жылы ағасынан кейін таққа отырып, Орта Азиядағы Саманилер әулетіне 907 жылға дейін билік етеді. 11 ғасырдың басына дейінгі Самани әулетінің соңғы билеушілері Исмаил ибн Ахмедтен тарайды.

Исмаил Ибн Ахмед Самани 893 жылдың көктемінде Аббасилық халиф Мутадидтен инвеститура алады. Осы жылы оның Таразға жорығы басталады. Бұл кезде Тараз өңірі қарлұқтардың билігінде болатын. Қарлұқ ханы Базыр Арслан ханның әкімшілігі Баласағұнда орналасты да, Таразда оның інісі Оғұлшақ Қадыр хан билік жүргізеді. Қарлұқ қағанаты мен Саманилер әулеті билеген мемлекеттің шекаралары сол тұста Исфиджаб өңірінде түйісті. 840 жылы Испиджабды Нұх ибн Аса жаулап алып, қала сыртында үлкен қорған салдырған. Исфиджаб Саманилер әулетінің солтүстіктегі бекінісі қызметін атқарды. Араб халифатының мойындауы мен қолдауы Исмаилды ислам дінін түркі тайпалары арасында таратуға мәжбүр еткен. Саманилер билеушісі 893 жылы Таразға аттанады. Деректерде Исмаилдың қанша әскері, Тараз билеушісінің қанша күшті болғаны, ұрыстың қалайша жүргізілгені жөнінде мәліметтер айтылмайды. Исмаил әскері Таразды жаулап алғаннан соң, қала билеушісі Оғұлшақ өзінің резиденциясын Қашғарға көшіреді.

В.В. Бартольд ортағасырлық авторлардың мәліметтеріне сүйеніп, Тараз үшін шайқаста 10000 адам қаза тауып, 15000 адам тұтқынға алынғанын айтады. Цифрлар әсіре айтылса да, қала үшін ауыр шайқастар болып, екі жақтан да көп санды әскерлер қатысқан деп болжам айтуға болады. Исмаил Тараз қаласындағы басты шіркеуді мешітке айналдырады. Тараз өңірі Испиджаб аймағының құрамына енгізіледі. Тараз қаласы 10 ғасырда мұсылман саудагерлерінің түріктермен сауда жасайтын және мұсылман әлемінің шекаралық пункті қызметін атқарады.[2]

Маўзалель Саманідаў ў Бухары
Маўзалель Саманідаў ў Бухары
Исмаил Самани мабарасы Бұхара Исмаил Самани монументи Душанбе Исмаил Самани монументи Худжанд

Дереккөздер

өңдеу
  1. The historical,social and economic setting By M. S. Asimov, pg. 78
  2. Тараз Энциклопедиясы

Сыртқы сілтемелер

өңдеу