Ифугао
Ифугао — Филиппин аумағында тұратын халық.[1] Негізінен орталық Лусонда тұрады.[2] Халық саны 180 000.[3]
| ипугау, ифугау, ипугав | |
| Ифугао | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
180 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
|
ежелгі нанымдарды сақтайды |
Тілі өңдеу
Тілі Индонезия тілдеріне жатады.[4]
Діні өңдеу
Инфугаолардың көпшілігі ежелгі нанымдарды сақтайды (20 ғасырдың басына дейін бас аулау рәсімдерде орын алды), кейбіреулері христиан дінін қабылдады.[5]
Кәсібі өңдеу
Ифугаолар дәстүрлі түрде жасанды террасаларда егіншілікпен айналысқан. Олар жүгері, күріш, таро, тәтті картоп, мақта, әртүрлі көкөніс өсімдіктерін өсірді.
Мал шаруашылығы дамымаған. Ифугаолар ешкі, шошқа, тауықтарды ұстады, бірақ оларды тек діни рәсімдерде құрбандық шалу үшін пайдаланды. Ет жабайы аңдарды аулау арқылы алынды. Олар аң аулауда үнемі найзаны пайдаланды.
Қолөнерден металл, ағаш өңдеп, тоқымашылықпен, керамикамен айналысқан.[6] Ағаш ою, бамбук пен ротаннан тоқу дамыды, ұсталық (ерлер үшін), мақтадан арқалық тоқыма станогында тоқу (әйелдер үшін, кесте тігу кең таралған).[7]
Өмір салты өңдеу
Туыстық есеп екі жақты, отбасы моногамды. Кадангиндар ішінара көпнекелікті сақтайды, бірақ тек бірінші әйелінің балалары мұрагер болып саналады. Неке тараптардың өзара келісімі бойынша жасалады.
Ифугао елді мекендері шағын, тәртіпсіз орналасқан 8-12 үйден тұрады. Тұрғын үйлері қадаларда, бірақ сонымен бірге жер үсті, бір бөлмелі, тікбұрышты, төбесі төмен, жабын шөптермен жабылған үйлер де бар. Өнімдер төбеге ілінген торларда сақталады. Ошақ бұрышта, оған тамақ тек салқын және жаңбырлы ауа-райында пісіріледі. Түтін шатырдағы тесік арқылы шығады. Төбені ұстап тұрған арқалық ағаштан ойылған буйвол басымен (булол) немесе зұлым рухтардан жасалған тұмарлармен безендірілген.
Дәстүрлі киімі – белдемше тәрізді жамбасты жауып тұратын мата жабындысы, оған балта немесе пышақ тығылады. Зергерлік бұйымдар молынан тағылады (моншақтар, сырғалар, татуировкалар). 20-ғасырдың екінші жартысынан бастап заманауи киімдер кең тарала бастады.
Негізгі тағам — өсімдік (күріш, көкөністер, жемістер), балық (су тасқыны алқаптарында өсіріледі), мереке күндері — құрбандыққа шалынған малдың еті. Бетель жапырақтарын шайнау, күріштен алкогольдік сусын дайындайды.[8]
Дереккөздер өңдеу
- ↑ ИФУГАО https://sanstv.ru/dict/%D0%B8%D1%84%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BE
- ↑ Большая советская энциклопедия - ифугао http://www.xn--80aacc4bir7b.xn--p1ai/%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%B8/%D0%B1%D1%81%D1%8D/%D0%B8%D1%84%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BE
- ↑ Советская историческая энциклопедия Ифугао https://my-dict.ru/dic/sovetskaya-istoricheskaya-enciklopediya/2113016-ifugao/
- ↑ Большая Советская Энциклопедия https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%B8%D1%84%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BE
- ↑ Значение слова "Ифугао" https://studentlib.ru/%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5-%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0/%D0%B8%D1%84%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BE
- ↑ Народ Ифугао, Филиппинский архипелаг https://goturist.ru/narod-ifugao/ Мұрағатталған 29 қаңтардың 2022 жылы.
- ↑ Большая российская энциклопедия https://bigenc.ru/ethnology/text/2028186 Мұрағатталған 8 тамыздың 2022 жылы.
- ↑ народы мира / Ифугао http://www.etnolog.ru/people.php?id=IFUG