Калифорний (лат. Californium; Cf)Менделеевтің Периодтық кестесінің 7 периодына жататын химиялық элемент; актиноидтарға жататын қатты радиоактивті металл. Рет нөмірі - 98, атомдық массасы - 251,0796.

98 БерклийКалифорнийЭйнштейний
Dy

Cf

(Upb)
Периодическая система элементовСутегіГелийЛитийБериллийБор (элемент)КөміртекАзотОттекФторНеонНатрийМагнийАлюминийКремнийФосфорКүкіртХлорАргонКалийКальцийСкандийТитан (элемент)ВанадийХромМарганецТемірКобальтНикельМысМырышГаллийГерманийКүшәнСеленБромКриптонРубидийСтронцийИттрийЦирконийНиобийМолибденТехнецийРутенийРодийПалладийКүмісКадмийИндийҚалайыСүрмеТеллурИодКсенонЦезийБарийЛантанЦерийПразеодимНеодимПрометийСамарийЕуропийГадолинийТербийДиспрозийГольмийЭрбийТулийИттербийЛютецийГафнийТантал (элемент)ВольфрамРенийОсмийИридийПлатинаАлтынСынапТаллийҚорғасынВисмутПолонийАстатРадонФранцийРадийАктинийТорийПротактинийУранНептунийПлутонийАмерицийКюрийБерклийКалифорнийЭйнштейнийФермийМенделевийНобелийЛоуренсийРезерфордийДубнийСиборгийБорийХассийМейтнерийДармштадтийРентгенийКоперницийНихонийФлеровийМосковийЛиверморийТеннессинОганесон
Периодическая система элементов
98Cf
Жай заттың сыртқы бейнесі
Калифорний күміс-ақшыл түсті радиоактивті металл
Атом қасиеті
Атауы, символ, нөмірі

Калифорний, 98

Топ типі

Актиноидтар

Топ, период, блок

III, 7, f

Атомдық масса
(молярлық масса)

[251]251,0796 м. а. б. (г/моль)

Электрондық конфигурация

[Rn] 5f10 7s2

Қабықшалар бойынша электрондар

2, 8, 18, 32, 28, 8, 2

Атом радиусы

295 пм

Химиялық қасиеттері
Электртерістілігі

1,3 (Полинг шкаласы)

Тотығу дәрежелері

+2, +3, +4, +5

Иондалу энергиясы
(бірінші электрон)

608 кДж/моль (эВ)

Жай заттың термодинамикалық қасиеттері
Термодинамикалық фаза

Қатты дене

Тығыздық (қ.ж.)

15,1 г/см³

Балқу температурасы

1173,15 К

Қайнау температурасы

1743 K (1470 °C, 2678 °F)

Молярлық жылусыйымдылық

29 Дж/(K·моль)

Жай заттың кристаллдық торы
Тор құрылымы

алтыбұрышты

Тор параметрлері

a = 3,38, c = 11,03 Å

c/a қатынас

3,26

Басқа да қасиеттері
Моос қаттылығы

3–4

CAS нөмірі

7440-71-3

Калифорний
Californium (Cf)

Калифорнийді 1950 америкалық химик Г. Сиборг тобы (С.Томпсон, А.Гиорсо, К.Стрит) Берклидағы Калифорния университетінде ядролық реакция арқылы алған. Калифорния штатының атымен аталған. Калифорнийдің бірінші қатты қосылыстары — 249Cf2O3 и 249CfOCl 1958 жылы алынды.

Калифорнийдің изотоптарының бәрі де радиоактивті. Маңыздылары

251Cf (жартылай ыдырау мерзімі T1/2=900 жыл), 249Cf (T1/2=351 жыл), 250Cf (T1/2=13,08 жыл) және 252Cf (T1/2=2,645 жыл), сондықтан Калифорнийдің химиялық қасиеттері жоғарыдағы изотоптар көмегімен зерттелген.

Қосылыстарында үш валентті Калифорний тотығы Cf2О3, хлоридтері CfСІ3, CfОСІ алынып зерттелген.

Калифорний және оның қосылыстарының қасиеттері диспрозийге ұқсас.

Тағы қараңыз өңдеу

Сыртқы сілтемелер өңдеу

Дереккөздер өңдеу

  • “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998
    Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Californium