Келдібек хан

	Келдібек хан;
Лауазымы
	Алтын Орданың 18-ші ханы
	Алтын Орданың 18-ші ханы
1361 — 1362
Тәж кигізу жорасы	1361
Ізашары	Ордамәлік хан
Ізбасары	Мұрад хан
Өмірбаяны
Династия	Бату
	өңдеу

Келдібек хан – Алтын Орда ханы. Жошы әулетінен шыққан, Батудың ұрпағы.

Муин әд-Дин Натанзидің “Ескендір анонимі” мен орыс жылнамаларында Келдібек хан Алтын Орда ханы Жәнібектің, ал “Муизз әл-ансаб фи шаджарат салатин Моғұлда” Жәнібектің баласы Ірінбектің ұлы делінеді. Кейбір шығыс авторлары мен орыс деректерінде Келдібек хан 1357 жылы Бердібектің қолынан қаза тапты деп көрсетілген. Алтын Ордадағы 1360 – 80 жылы “дүрбелең жылдары” Өзбек ханның жесірі, Жәнібектің шешесі Тайдұғлы бегім және оның жақтастары Сарай қаласында Келдібек ханның атымен басқа біреуді хан деп жариялады. Шығыс Дешті Қыпшақ аңыздарында ол адам жалған Келдібек хан деп аталды. Таққа отырғаннан кейін Келдібек хан Жошы әулетінен шыққан көптеген әмірлер мен билерді қырып-жойды. Нумизматикалық деректерге қарағанда һиджраның 762 – 63 ж. (1360 – 62) билік құрған. Низам әд-Дин Шами, Шараф әд-Дин Әли Йездидің мәліметтері және авторы белгісіз “Шәджарат әл-атрак” шығармасы бойынша, ол Бердібектен кейін және Наурыз ханға дейін билік жүргізген. Өтеміс қажының “Шыңғыснамесінде” Келдібек хан Бердібек қайтыс болған соң хан болған Хызыр хан тақтан қуылғаннан кейін билік басына келген. Орыс жылнамалары мен басқа да деректер бойынша, Келдібек хан Бердібек, Құлпа, Наурыз, Хызыр, Темір қожа, Орда-Шейх, Абдаллах сынды хандардан кейін, Мұратпен (Мурид, Мурут, Бурут) бір мезгілде билік жүргізген. Мұрат Келдібек хан қайтыс болғаннан кейін сарайда хан болған. Келдібек хан өзіне наразы әмірлердің қолынан қаза тапты. Келдібек хан тұсында Алтын Ордадағы экономикалық-саяси жағдай едәуір әлсіреді.^[1]^[2]^[3]

Дереккөздер:

↑ «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том
↑ Насонов А.Н., Монголы и Русь, М. – Л., 1940; Греков Б.Д., Якубовский А.Ю., Золотая Орда и ее падение, М.– Л., 1950;
↑ Сафаргалиев М.Г., Распад Золотой Орды, Саранск, 1960.

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

[1] «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том

[2] Насонов А.Н., Монголы и Русь, М. – Л., 1940; Греков Б.Д., Якубовский А.Ю., Золотая Орда и ее падение, М.– Л., 1950;

[3] Сафаргалиев М.Г., Распад Золотой Орды, Саранск, 1960.

[1]

[2]

[3]