Бату хан
Бату хан (Сайын хан) (1209 — 1255) — Алтын Орданың негізін қалаған хан (1227—1255), қолбасшы.[1] Шыңғыс ханның немересі, Жошының екінші ұлы.[2]
| Бату хан | ||
| ||
 | ||
| Лауазымы | ||
|---|---|---|
| ||
| 1227 — 1256 | ||
| Ізашары | Жошы хан | |
| Ізбасары | Сартақ хан | |
| Мұрагері | Сартақ | |
| Өмірбаяны | ||
| Діні | Тәңіршілдік | |
| Дүниеге келуі | 1209 Моңғолия | |
| Қайтыс болуы | 1255 | |
| Жерленді | Бату Сарай | |
| Династия | Шыңғыс әулеті | |
| Әкесі | Жошы хан | |
| Анасы | Кочу қатын | |
| Жұбайы | Барақшы қатын | |
| Балалары | Сартақ хан Тоқтыхан Аюхан Ұлақшы Барақ | |
өңдеу  |
||
Шешесі — қоңырат Елші ноянның қызы Кочу қатын.[3] Бату 1227 жылы Жошы өлгеннен кейін Шыңғыс ханның ұйғарымымен әкесінің ұлысына хан болды. 1229 жылы Үгедейді моңғол империясының ұлы ханы сайлаған Қарақорымдағы Құрылтай жиналысына қатысты. 1236—1242 жылдары біріккен ұлы хандық әскерінің Русь пен Шығыс Еуропаға жорығына қолбасшылық етті (қосымша Батудың Русь пен Шығыс Еуропаға жорығы).[4] Жошы ұлысын Ертістен Дунайға дейінгі байтақ өлкені алып жатқан Алтын Орда мемлекетіне айналдырды. 1251 жылы Онон өзені бойында өткен Құрылтай жиналысында Батудың қолдауымен Мөңке ұлы хан болып сайланды. Батудың 26 әйелі, Сартақ, Тоқан, Әбуқан, Улақшы есімді 4 ұлы болған. Бату Еділдің сағасындағы (Ахтуба алқабы) аралдарының бірінде орналасқан Сарай қаласында жерленген.[5][6]
Дереккөздер Өңдеу
- ↑ Әбілғазы, Түрік шежіресі, А., 1992;
- ↑ Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х
- ↑ Греков Б.Д., Якубовский А.Ю., Золотая Орда и ее падение, М.—Л., 1950;
- ↑ Утемиш-хаджи, Чингиз-наме, А.-А., 1992.
- ↑ Рашид ад-Дин, Сб. летописей, т. 1 — 3, М.—Л., 1952 — 56;
- ↑ "Қазақ Энциклопедиясы"
| |