Кеңестік республика
Кеңестік республика — бұл арнайы өкілді органдар - кеңестерге негізделген республикалық басқарудың ерекше түрі.
Ресми түрде, Кеңес республикасы келесі ерекшеліктермен сипатталады:
- 1905 жылдан 1936 жылға дейін кеңестер территориялық негізде емес (парламенттегідей) еңбек ұжымы (фабрикалар, 1917 жылдан бастап рота мен кемелер) арқылы құрылды;
- Кәсіби емес негізде жұмыс істейтін кеңестер түріндегі мемлекеттік билік органдарының бірыңғай жүйесі: жұмысшы депутаттардың кеңестері, солдат депутаттарының Кеңестері, шаруа депутаттарының Кеңестері, матрос депутаттарының Кеңестері, батрат депутаттарының Кеңестері; еңбекшілер депутаттарының Кеңестері; халық депутаттарының Кеңестері;
- Мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдары арасындағы айырмашылықтардың болмауы («жергілікті өзін-өзі басқару» ұғымының жоқтығы);
- Билікті бөлу принципі танылмайды: кеңестер өкілдік (заң шығарушы) және атқарушы билікті (тікелей немесе олардың атқарушы және әкімшілік органдары арқылы) жүзеге асырады;
- Көбінесе бірыңғай мемлекет басшысы және конституциялық қадағалау органдары болмайды;
- Кеңес депутаттары өз сайлаушыларына формальды түрде есеп береді, олардың бұйрықтарымен байланысты және оларды кері шақырып алуға болады.
Еуропаның әртүрлі аймақтарында Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін бірден Кеңес Республикасы деп аталатын тәуелсіздік жариялаған бірнеше революциялық жұмысшылар қозғалысы болды.[1]
Мұндай республика алғаш рет Ресей Социалистік Федеративті Кеңестік Республикасы 1917 жылы пайда болды, содан кейін бірқатар басқа социалистік мемлекеттерде құрылды. XX ғасырдың аяғында коммунистік режимдердің күйреуі нәтижесінде кеңестік басқару формасынан республикалық биліктің басқа түрлерінің пайдасына бас тарту орын алды.[2]
Кеңестік республикалар
өңдеу- Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы
- Абхазия Социалистік Кеңестік Республикасы
- Армян Кеңестік Социалистік Республикасы
- Әзірбайжан Кеңестік Социалистік Республикасы
- Бавар Кеңес Республикасы
- Банат Республикасы
- Серб-Мажар Барания Бая Республикасы
- Беларус Социалистік Кеңестік Республикасы (1919 - 1922)
- Белорус Кеңестік Социалистік Республикасы
- Бессарабия Социалистік Кеңестік Республикасы
- Бремен Кеңестік Республикасы
- Бұхара Халық Кеңес Республикасы
- Мажар Кеңес Республикасы
- Галиция Социалистік Кеңестік Республикасы
- Грузин Кеңестік Социалистік Республикасы
- Донецк-Кривой Рог Кеңес республикасы
- Дон Кеңес Республикасы
- Қиыр Шығыс республикасы
- Күнгей Кавказ Социалистік Федерациялық Кеңес Республикасы
- Исколат Республикасы
- Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы
- Карело-Фин Кеңестік Социалистік Республикасы
- Қытай Кеңес Республикасы
- Қырым Социалистік Кеңестік Республикасы
- Қырғыз Кеңестік Социалистік Республикасы
- Қобан Кеңес Республикасы
- Қобан-Қара теңіз Кеңес Республикасы
- Лабин Республикасы
- Латвия Социалистік Кеңес Республикасы (1918-1920)
- Латвия Кеңестік Социалистік Республикасы
- Лимерик кеңесі
- Литва Кеңестік Республикасы (1918-1919)
- Литва Кеңестік Социалистік Республикасы
- Литва-Беларус Кеңестік Социалистік Республикасы (1919)
- Молдава Кеңестік Социалистік Республикасы
- Муған Кеңестік Республикасы (1919)
- Кеңестік Найссаара Республикасы (1917-1918)
- Нахшыван Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасы
- Одесса Кеңестік Республикасы (1918)
- Парсы Кеңес Республикасы (1920-1921)
- Ресей Социалистік Федеративті Кеңестік Республикасы (1917-1922)
- Солтүстік Кавказ Кеңестік Республикасы (1918-1919)
- Словак Кеңес Республикасы (1919)
- Ставрополь Кеңестік Республикасы (1918)
- Таурида Кеңестік Социалистік Республикасы (1918)
- Тәжік Кеңестік Социалистік Республикасы
- Тарнобжег Республикасы (1918-1919)
- Терек Кеңес Республикасы (1918-1919)
- Тыва Халық Республикасы (1921 − 1944)
- Түркістан Кеңестік Федеративтік Республикасы
- Түрікмен Кеңестік Социалистік Республикасы
- Өзбек Кеңестік Социалистік Республикасы
- Украин Халық Кеңестері Республикасы (1917-1918)
- Украин Кеңестік Социалистік Республикасы
- Фин социалистік жұмысшы республикасы (1918)
- Фин Демократиялық Республикасы (1939-1940)
- Хорезм Халық Кеңес Республикасы
- Эльзас Кеңестік Республикасы (1919)
- Эстон еңбек коммунасы (1918—1919)
- Эстон Кеңестік Социалистік Республикасы
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Weaver, Matthew Lon (2010-01-01). Religious Internationalism: The Ethics of War and Peace in the Thought of Paul Tillich. Mercer University Press. p. 65. ISBN 9780881461886.
- ↑ Заңгер энциклопедиясы. 2005 ж орыс тілінде