Мизо (өз атауы; лушеи) - Үндістанның солтүстік-шығысындағы, сондай-ақ Мьянма мен Бангладештің төңірегіндегі халықтар.[1] Үндістандағы халық саны шамамен 674,8 мың адам (2001, санақ), Мьянмада 20 мың, Бангладеш 10 мың адам (2010).[2]

лушеи
Мизо
Бүкіл халықтың саны

700 000

Ең көп таралған аймақтар
 Үндістан

674 800

 Мьянма

20 000

 Бангладеш

10 000

Тілдері

лушей тілі

Діні

христиандық

Тілі өңдеу

Олар қытай-тибет отбасының орталық тобының лушей тілінде сөйлейді.[3] Диалектілері: лушей, дулиен, нген. Жазуы латын әліпбиіне негізделген.

Діні өңдеу

Мизолардың көпшілігі христиан дінін ұстанады (негізінен пресвитериандық, сонымен қатар баптизм, католицизм).[4]

Кәсібі өңдеу

Дәстүрлі кәсіптері қолмен атқарылатын жұмыс (қазіргі мизолар соқаға ауысуда) егіншілік (күріш, жүгері, мақта, шай, қант қамысы), мал шаруашылығы (оның ішінде митхан бұқалары) және тоқымашылық дамыған.[5]

Өмір салты өңдеу

Рулары патрилинейлік, артықшылық иелік орнын Сайло руы алды. Үлкен ықпалға ие болған ауыл қауымдарының барлық басшылары осы отбасынан шыққан. Бұл көсемдер ірі мизо жер иеленушілерінің қабатын құрады. Неке патрилокальды. Отбасы шағын, басты мұрагері кенже ұл.

Дәстүрлі елді мекендері шашыраңқы орналасқан, бекіністердің іздері байқалады, кейде көше бойымен екі қатарлы, қасбеттері көшеге қарай орналасқан. Мизо ауылдары тауда биіктеп салынған. Үйлері - бамбуктан, қадаға орналасқан және жерден жасалған, бір бөлмелі (бөлме тоқылған бамбуктан немесе матадан жасалған перделермен бөлінген).

Дәстүрлі әйелдер киімі – тігілмеген белдемше және кеудені жауып, тобыққа дейін түсетін ақ кофта немесе мата, ал ерлер киімі – көйлек, дхоти, сәлде.

Дәстүрлі тағамдары – жарма, ет, кептірілген балық, сусындар – кофе, шай, күріш сырасы.[5]

Дереккөздер өңдеу

  1. Мизо (народ) https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/1562536
  2. Большая российская энциклопедия https://bigenc.ru/ethnology/text/2211821 Мұрағатталған 2 қазанның 2022 жылы.
  3. Словари МИЗО https://slovaronline.com/browse/59c462e3-f3f5-3dc8-b8fd-1b2cb0944d1c/%D0%BC%D0%B8%D0%B7%D0%BE
  4. Значение слова мизо https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BC%D0%B8%D0%B7%D0%BE
  5. a b народы мира / Мизо http://www.etnolog.ru/people.php?id=MIZO