Моносахаридтер

(Моносахарид бетінен бағытталды)

Моносахаридтер - қарапайым қанттар, көмірсулардың негізгі тобы. Полиоксиальдегидтер (альдозалар) немесе полиоксикетондар (кетозалар) болып саналады. Углеводтары 3 не одан көп көміртек атомдарынан (триозалар, тетрозалар, пентозалар, гексозалар т. т.) тұрады. Циклдық және ациклдық (пираноздық және апираноздық) түрде кездеседі. Ең көп тараған моносахаридтерглюкоза, галактоза, фруктоза, ксилоза, арабиноза. М. құрамына карбонилді және гидроксилді топтардан басқа ОН — тобының, орнына — сутек атомы (дезоксисахароза), амин тобы (аминды сахарозалар), меркапт топтар (тиосахарозалар), СООН (уронды сахарозалар) т. б. кіреді. М. олигомен полисахаридтердің және ликопротендтер, гликолипидтердің т. б. аралас биополимерлердің құрамына кіреді.[1]

Моносахаридтердің жіктелуі

өңдеу
                  Моносахаридтердің топтары мен класстары бойынша таблицасы

Келесілердің барлығы бірдей табиғатта кездескен жоқ, кейбіреулері синтезделген:

Альдоза
Альдотриоза  
глицеральдегид (глицераль)
Альдотетрозы  
эритроза
 
треоза
Альдопентозалар  
рибоза
 
арабиноза
 
ксилоза
 
ликсоза
Альдогексозалар  
аллоза
 
альтроза
 
глюкоза
 
манноза
 
гулоза
 
идоза
 
галактоза
 
талоза
Кетозалар
кетотриоза  
диоксиацетон
кетотетрозалар  
эритрулоза
кетопентозалар  
рибулоза
 
ксилулоза
кетогексозалар  
псикоза
 
фруктоза
 
сорбоза
 
тагатоза

Дереккөздер

өңдеу
  1. Вирусология, иммунология, генетика, молекулалық биология. Орысша-қазақша сөздік. – Алматы, «Ана тілі» баспасы, 1993 жыл. ISBN 5-630-0283-X