Мүлік Сүртібаев
Мүлік Сүртібаев (1917 жылы 5 қарашада Қарағанды облысы, Бұқар жырау ауданы - 1997 жылы 24 мамырда Алматыда) - кеңестік, қазақстандық театр және кино актері. Қазақ КСРнің халық әртісі (1955). Қазақ КСРнің еңбек сіңірген әртісі (1944). Қазақ КСРнің Мемлекеттік сыйлығының иегері (1970).
Мүлік Сүртібаев | |||||||||
Жалпы мағлұмат | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Туған күні | |||||||||
Туған жері | |||||||||
Қайтыс болған күні | |||||||||
Қайтыс болған жері | |||||||||
Азаматтығы | |||||||||
Мамандығы | |||||||||
Белсенді жылдары | |||||||||
Бағыты | |||||||||
Марапаттары |
|
Толығырақ
өңдеуАрғын тайпасы Қуандық руының Тоқа бөлімінен шыққан.[1].
- 1936 жылы Қарағанды облыстық драма театры жанындағы студияны бітірген.
- 1936 жылы Қарағанды облыстық драма театрының актерлік құрамына қабылданады. Осы өнер ошығында жүріп, Төлеген (Брусиловскийдің "Қыз Жібегінде"), Қозы (Мүсіреповтің "Қозы Көрпеш—Баян сұлуында"), Қобыланды (М.Әуезовтің "Қарақыпшақ Қобыландысында"), Ыбырай Алтынсарин (Ақынжановтың осы аттас драмасында), Абай (М.Әуезов пен Соболевтің осы аттас трагедиясында),Алдар көсе (Құсайыновтың осы аттас комедиясында), Труффальдино (Гольдонидың "Екі мырзаға бір қызметкерінде"), Хлестаков (Гогольдің "Ревизорында"), Фердинанд (Шиллердің "Зүлымдық пен махаббатында") т.б. әр алуан рөлдерді орындады.
- 1957 жылы Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театрының актерлік құрамына алынады. Осы жылдан бастап актер өнерінің өрлеу, творчествосының табысқа толы жаңа кезеңі басталды. Осы қара щаңырақта жүріп, Ә.Тәжібаевтың "Майра" драмасындағы ақ көңіл Бақтиярды, М.Әуезовтің трагедиясындағы жалындаған жас батыр Кебек пен Көбей биді, Е.Мүсіреповтің "Ақын трагедиясындағы" маңғазсынған, қызғаншақ Жалмұқанды, Қ.Мұхамеджановтың "Бөлтірік бөрік астында" мен "Құдағи келіпті" комедияларындағы мансапқор Сапар мен адамгершілігі мол, адал Сұңғатты, З.Қабдоловтың "Сөнбейтін от" драмасындағы өзімшіл, азғын Тайманды, орыстың классикалық драматургиясынан Н.В.Гогольдің "Үйлену" комедиясындағы өзінен-өзі үрейленіп жүрген топас, қуыс кеуде Подколесинді, А.Н.Островскийдің "Жазықсыз жапа шеккендеріндегі" ("Жазықсыз айыптыларындағы") комик актер Шмаганы, М.Горькийдің "Күннен туғандарындағы" ғалым-химик Павел Протасовты ойнап, өзінің көп қырлы сахна шебері екенін танытты. Психологиялық сезім шындығына құрылған рөлдерден Әуезовтің "Қаракөзіндегі" тағдыры аянышты Нарша, Б.Майлиннің "Майдан" драмасындағы момын шаруа Әліш, Қ.Мүхамеджановтың "Жат елде" пьесасындағы өмірі өкінішке толы Жұман, Моримото Каорудың "Шығыстағы бір бейбағындағы" Сесускэ мырза, Қ.Мұқашевтың "Дала дастанындағы" өр мінезді, өжет Жансүгір т. б. кейіпкерлерді М.Сүртібаев творчествосының белесті биігі ретінде ерекше атауға болады. 1970 жылы В.И.Лениннің сахналық тұлғасын (А.Каплердің "Ленин 1918 жылында") жасады.
- 1958 жылы Мәскеуде өткен қазақ өдебиеті мен өнерінің онкүндігіне қатысты.
- 1955 жылдан киноға түскен Аңғарбай ("Өжет қызда"), Мұрат ("Біздің сүйікті дәрігерде", 1958), Мадияр ("Ботакөзде", 1958), Маймұрын ("Егер де біздің әрқайсымызда...", 1962), Қабақбаев ("Үлымда", 1962), Найыл ("Ән қанатында", 1967) т.б. Буффонада мен эксцентрикаға бейім актер өнері үздік сахналық әрекетімен, пластикалық қимыл-қозғалысымен, бай мимикасымен ерекшеленеді.
- 1997 жылы 24 мамырда Алматыда көз жұмды. Өмірінің соңына дейін Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театры қара шаңырақта өнер көрсетті.
Гастрольдік сапары
өңдеуГастрольдік сапармен Қазанда, Уфада, Нүкісте өнер көрсетті.
Фильмографиясы
өңдеу- 1955 - Қыз-жігіт - Аңғарбай
- 1957 - Ботакөзде - Мадияр Бадыханов
- 1957 - Біздің сүйікті дәрігер - Мұрат
- 1961 - Егер біздің әрқайсымыз... - Маймұрын
- 1962 - Менің ұлым! - Қабақбаев
- 1966 - Ән қанатында - Найыл
- 1979 - Долана - эпизод
Марапаттары
өңдеу- 1944 жылы Қазақ КСРнің еңбек сіңірген артисі құрметті атағы берілді.
- 1955 жылы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің жарлығымен "Қазақ КСРнің халық артисі" құрметті атағы берілді.
- 1970 жылы Қазақ КСРнің Мемлекеттік сыйлығының иегері атанды.
- "Құрмет белгісі" Ордені
- "Еңбек Қызыл Ту" Ордені
- "Халықтар Достығы" Ордені
- СССРдің "Еңбек ардагері" медалі.
- 1996 жылы Тәуелсіз Қазақстан Республикасының тұңғыш президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың жарлығымен жоғарғы мемлекеттік марапат "Парасат ордені" мен марапатталды.[2][3]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Бикенов Ж.Б. Жәкенов Ж.М. Исабек Т.К. Тоқа шежіресі — Қарағанды: Қарағанды полиграфиясы ААҚ, 2000. — 402 б. — 1000 таралым. — ISBN 5-7667-9037-6.
- ↑ Тарихи тұлғалар. Танымдық - көпшілік басылым. Мектеп жасындағы оқушылар мен көпшілікке арналған. Құрастырушы: Тоғысбаев Б. Сужикова А. – Алматы. “Алматыкітап баспасы”, 2009 ISBN 978-601-01-0268-2
- ↑ Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8
Бұл — тұлға туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |