Мұрат Дүйсенбіұлы Қалматаев

Мұрат Дүйсенбіұлы Қалматаев(8 қыркүйек 1936, Мариновка ауданы Жарма, Шығыс Қазақстан облысы - 16 маусым 2016, Қазақстан Алматы) – әскери және қоғам қайраткері, генерал-майор (1986), журналист. 1983 жылы республика ІІМ-нің жаңадан ұйымдастырылған саяси бөлімінің бастығы болып тағайындалып, 1986 жылы генерал-майор атағы берілді.

Қалматаев Мұрат Дүйсенбіұлы
Туған күні	8 қыркүйек 1936 (1936-09-08)
Туған жері	Қазақ АКСР Шығыс Қазақстан облысы, Жарма ауданы
Қайтыс болған күні	16 маусым 2016 (2016-06-16) (79 жас)
Қайтыс болған жері	Қазақстан Алматы
Азаматтығы	Қазақстан
Жұмыс орны	ҚазҰПУ
Несімен белгілі	генерал-майор

Найман тайпасының Матай руынан шыққан.

Әкесі Дүйсенбі Омбыдағы кадет корпусында оқып, әскери фельдшер мамандығын алған соң Жарма, Көкпекті аудандарында жаппай емдеу ісін ұйымдастырып, жергілікті тұрғындарды жұқпалы шешек, оба ауруларынан сақтап қалуға көп еңбек сіңірген. Шөптен дәрі жасап, дәріхана ашқан, суы мен батпағының емдік қасиеті күшті көлді тауып, санаторийлік емдеуді ұйымдастырған. Сол «Дүйсенбі көлі» қазіргі уақытта да халық емдеу ісіне пайдаланылып келеді.

Қалматаев 1959 жылы ҚазМУ (қазіргі Қазақ ұлттық университеті), 1967 жылы Алматы Жоғары партия мектебін бітірген. 1959-65 жылдары Семей облысы Көкпекті ауданы комсомол комитетінің 1-хатшысы, осындағы аудандық «Жұлдыз» газетінің редакторы болды. 1967-75 жылы Семей облысы партия комитетінде нұсқаушы, партиялық-ұйымдастыру бөлімі меңгерушісінің орынбасары (1967-75), Қазақстан КП ОК-нің инспекторы (1975-80), Орал облысы партия комитетінің хатшысы (1980-83) қызметтерін атқарды. 1983 жылы республика ІІМ-нің жаңадан ұйымдастырылған саяси бөлімінің бастығы болып тағайындалып, 1986 жылғы қарашада генерал-майор атағы берілді. Қалматаевтың азаматтық тұлғасы осы жылғы желтоқсан айында Алматыда өтіп, Кеңес Одағының әміршіл-әкімшіл басқару жүйесін, отаршыл империяның шаңырағын шайқалтқан оқиғалар кезінде айқын көрінді. Ол көтерілісші жастар жағына ашық пейіл танытып, жазалаушы отрядтардың қимылдарын тежеуге, жарақат алған қыздар мен жігіттерге медициналық көмек ұйымдастыруға барынша күш салды. Республика Бас прокурорына, Қазақстан КП ОК-нің 2-хатшысына кіріп, алаңда «заңсыздыққа жол беріліп жатқанын» айтып, бұл тағылықты тоқтатуды талап етті. 

Әділдік жолындағы осы заңды әрекеттері үшін «өз қызметіне лайықсыз адам» ретінде дереу Ауғанстан соғысына жөнелтілді. Қалматаев 1988-89 жылдары Ауғанстан соғысында бірнеше жауапты операцияларға қатысып, басшылық етті. Майданнан аман-есен елге оралып, Семей облысы Ішкі істер басқармасын басқарды (1989-94). 1995 жылы ҚР ІІМ-нің кеңесшісі болып тағайындалды. Қалматаев 12-13 сайланған Қазақстан Жоғарғы Кеңесінің депутаты болып сайланып, Құқықтық реформа және заңдылық жөніндегі комитеттің төрағасы болды. ІІМ-нің еңбек сіңірген қызметкері, «Құрмет белгісі», «Қызыл Жұлдыз», «Халықтар достығы», «Отан күзетінде» ордендерімен, 8 КСРО және шетел медальдарымен марапатталған.