Мұхамбетқали Мұқанов

Батыс Алашорданың мүшесі Мұқанов Мұхамбетқали Машқалиұлы Орал облысы, Орал уезі, Төменгі Барбастау болысы, Құлтай ауылында туған. Мұқамбетқали ел ішіндегі қоғамдық қызметке ерте араласты. Әсіресе, 1905 жылы 1-орыс төңкерісі тұсында Б.Қаратаевтың өз елінің сауатты, пікірлі азаматы Әнжан Жұбаналиннің жанында жүріп, әлеуметтік іске қатысты. 1905 жылдың соңына қарай 1-Мемлекеттік Думаға Жайық қазактарынан ұйытқы болды. Қазақ даласындағы тұңғыш саяси ұйым - [[« Қазақ конституңиялық- демократиялық партиясын»]] құру, оның бағдарламасын әзірлеу ісіне атсалысты. 1905 жылдың желтоқсанында қазақ кадеттер партиясы ресімделген бес облыстың (Ақмола, Семей, Торғай, Орал және Жетісу ) Орал қаласындағы делегаттық съезін ұйымдастырушылардың бірі. Осы басқосуда Б.Қаратаев, Ғ.Бердиев, Х.Досмұхамедұлы, М.Рақымберлиев, Ы.Тоқберлиновпен бірге партияның 9 адамнан тұратын Орталық комитетіне кірді.
1910 жылдар шамасында Қараоба болысының төрағасы Жайтілеу Арғыншиевтің орнына М.Мұқанов болыс болып сайланды. 1917 жылы сәуірде өткен 1-Орал облыстық қазақ съезінде інісі Есқали Мұқанов Жайық сырты қазақтары комитетіне мүше, ал М.Мұқанов 1-Қараоба болысы жер басқармасының төрағасы Әбдіхалық Нысановқа орынбасар болып сайланды. 1917 жылы шілдеде Ойыл болысында өткен 2-Орал облыстық қазақ съезіне және Жайық сырты қазақтары жер басқармасы жиналысына қатысты. 1918 жылы мамырда Жымпитыда өткен 4-Орал облыстық қазақ съезінде Қараоба, Барбастау, Бөрлі, Кіндікті, Қарағаш атырабындағы отырықшы қазақ ауылдары атынан Ойыл облыстық Уақытша үкіметінің (Ойыл уәлаяты үкіметі) мүшелігіне сайланды. Алайда 1918-1919 жылдары ақ казактар мен Қызыл армияның алма-кезек жеңісі мен жеңілістері тұсында екі жақтан да табылды. Ал 1919 жылы маусым айында К.Есенғалиев басқарған Алаш милиция отряды Бұлақсай ауылында М.Ипмағамбетов, С.Бекмағамбетовпен бірге М.Мұқановты да тұтқындады. Жымпитыға әкелінген соң Батые Алашорда басшылығы алдыңғы екі тұтқынды Ойыл түрмесіне жөнелтіп, М.Мұқановты босатты.
Мұндай жағдайлар ақ казактар мен болыневиктер текетірескен аумалы- төкпелі кезеңде қазақ қайраткерлері қолданған белгілі бір әдіс-амалдан хабар береді. Бұған Батые Алашорда таратылғаннан кейін М.Мұқановтың Батыc Алашорда жауапты қызметкерлері қатарында Орынбор қаласына әкелінгені қоcымша дәлел 1920 жылы ақпан айынан бастап Қазақ өлкелік халық ағарту комиссариатында байланые қызметкері. Мұхамбетқали Мұқановтың бұдан кейінгі тағдыры белгіеіз.