Нәдір Кәрімұлы Нәдіров

Нәдір Кәрімұлы Нәдіров
	Нәдір Кәрімұлы Нәдіров
Туған күні	6 қаңтар 1932
Туған жері	Әзірбайжан, Нахичеван
Қайтыс болған күні	24 тамыз 2021 (89 жас)
Қайтыс болған жері	Алматы, Қазақстан
Азаматтығы	КСРО; Қазақ КСР; Қазақстан
Ғылыми аясы	Мұнайхимия ғылымдары және Химия
Жұмыс орны	ҚР Ұлттық Инженерлік Академиясының вице-президенті, Ғылыми-техникалық «Мұнай және газ» журналының бас редакторы
Ғылыми дәрежесі	Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясының Академигі. Химия ғылымдарының докторы, профессор
Альма-матер	Қызылорда мемлекеттік педагогикалық инистиуты

Нәдір Кәрімұлы Нәдіров (күр. Nadirov Nadirê Kerem; 6 қаңтар 1932 жылы, Әзірбайжан, Нахичеванда туған) — ғалым. Химия ғылымдарының докторы, профессор. Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясының Академигі (1983 жылдан). Қазақ КСРнің ғылым саласындағы Мемлекеттік сыйлығының иегері (1980 жылы). Қазақ КСРнің Еңбегі сіңген ғылым қайраткері. Қазақстан Республикасы Білім беру ісінің құрметті қызметкері. Қазақстанның және КСРОның Құрметті мұнайшысы. Қазақстанның Құрметті азаматы. Қазақстанның Құрметті Инженері.

Өмірбаяны

1937 ж. ата-анасымен бірге Қазақстанға Сарысу ауданына қоныс аударылған. Арыстанды ауылындағы мектепте орта білім алды.
Қызылорда педагогикалық институтын бітірді (1953).
1953 – 56 ж. Шолақтау кентінде (қазіргі Қаратау қаласы) мектепте химия пәнінің мұғалімі
1956 – 1959 ж. Мәскеу мемлекеттік педагогика университетінің аспиранты
1959 – 68 ж. Хабаровск педагогика институтының кафедра меңгерушісі
1968 – 75 ж. Шымкенттегі Қазақ хим.-технологиялық институтында кафедра меңгерушісі, ғылыми жұмыс жөніндегі проректор
1975 – 86 ж. Қазақстан ғылым академиясының Мұнай химиясы және табиғи тұздар институтының директоры
Қазақстан ғылым академиясының Бас ғылыми хатшысы
1987 – 2000 ж. Бүкілодақтық мұнай ғылыми-зерттеу институтының Қазақстандағы бөлімінің бастығы
1997 жылдан ҚР Ұлттық инженерлік академиясының 1-вице-президенті.

Қоғамдық қызметі

Қазақстандағы «Барабанг» атты күрдтер ассоциациясының президенті
Қазақстан халықтары ассамблеясының мүшесі.

Ғылыми еңбектері

Нәдіров органикалық заттар химиясы мен мұнай жүйелерінің физикалық химиясының дамуына сүбелі үлес қосты.

Ол 750 ғылыми мақаланың, 27 ғылыми еңбектің, 250 авторлық куәліктің авторы.

Ғылыми атақтары

1967 жылы Химия ғылымдарының докторы
1970 жылы профессор құрметті ғылыми атақтары берілді.
1983 жылдан Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясының Академигі.
1983 жылдан КСРО Ғылым академиясының академигі.
1991 жылдан Башқұртстан Ұлттық ғылым академиясының құрметті академигі.
1992 жылдан РФ Экологиялық Қайта құру және Халықаралық академиясының академигі.
1992 жылдан Ресей жаратылыстану ғылымдары академиясының академигі.
1995 жылдан Ресей Профилактикалық медицина академиясының құрметті академигі.
1995 жылдан Халықаралық инженерлік академияның президенттері Кеңесінің мүшесі (Мәскеу);

Мемлекеттік марапаттары

1967 жылы «РСФСРнің жоғарғы мектебінің Білім беру ісінің Үздігі» атағы;
1970 жылы «Лениннің туғанына 100 жыл» медалі;
1980 жылы Қазақ КСРнің ғылым саласындағы Мемлекеттік сыйлығының иегері;
1980 жылы «Қазақ КСРнің Еңбегі сіңген ғылым қайраткері» құрметті атағы берілді.
1981 жылы КСРОның «Еңбек Қызыл Ту» Ордені;
1983 жылы Губкин атындағы халықаралық сыйлықтың иегері;
1984 жылы «Тыңға 30 жыл» медалі;
1985 жылы «КСРО өнертапқышы» құрметті атағы;
1991 жылы «КСРО Құрметті мұнайшысы» құрметті атағы;
1998 жылы ҚР тұңғыш медалі «Астана» мемлекеттік медалі;
2001 жылы «Қазақстанның Құрметті Инженері» құрметті атағы;
«Қазақ ССРнің Еңбек сіңірген мұнайшысы» құрметті атағы;
1999 жылы «Құрмет ордені»;
1999 жылы «Қазақ мұнай өнеркәсібіне 100 жыл» құрметті төсбелгісі;
2001 жылы «Қазақстан тәуелсіздігіне 10 жыл» медалі;
2002 жылы «Ғылымды дамытуға сіңірген еңбегі үшін медалі»;
2003 жылы «А.М. Подгорный» атындағы алтын медалі (Украина);
2003 жылы «Инженер даңқы» Ордені;
2006 жылы елбасының жарлығымен жоғарғы мемлекеттік марапат ІІ дәрежедегі «Достық ордені» мен марапатталды;
2008 жылы «Астанаға 10 жыл» медалі;
2011 жылы президент жарлығымен «Парасат ордені» мен марапатталды;
2011 жылы «Қазақстан тәуелсіздігіне 20 жыл» медалі;
Сәтбаев атындағы мемлекеттік степендия иегері;
Атырау, Жамбыл, Шымкент және Қызылорда облыстарымен, көптеген аудандардың құрметті азаматы;
20 ғасырдың Көрнекті инженері.

Отбасы

Әйелі - Надирова Галина Амоевна, химия ғылымдарының кандидаты, доцент.
Ұлдары - Бари (1962); Ариф (1964); Дмитрий (1973)^[1]

Дереккөздер

↑ Надиров Надир Каримович (персональная справка)

Сыртқы сілтеме

Нәдіров оқулары – жас ғалымдардың мұнай-газ саласында

Бұл — тұлға туралы мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

[1] Надиров Надир Каримович (персональная справка)

[1]