Одисеас Элитис

Одисеас Элитис (гр. Οδυσσέας Ελύτης, шын тегі Алепуделис; 2 қараша 191118 наурыз 1996) — грек ақын. 1979 жылғы «грек дәстүріне сай сезімдік күш пен интеллектуалдық парасаттылықпен заманауи адамның бостандық пен тәуелсіздік үшін күресін бейнелейтін поэтикалық шығармашылығы үшін» әдебиет бойынша Нобель сыйлығының иегері.

Одисеас Элитис
гр. Οδυσσέας Ελύτης
Туған күні

2 қараша 1911 (1911-11-02)

Туған жері

Ираклион, Грекия

Қайтыс болған күні

18 наурыз 1996 (1996-03-18) (84 жас)

Мансабы

ақын

Шығармалардың тілі

грек

Марапаттары

Үлгі:Феникс орденінің командоры

Сыйлықтары

Нобель сыйлығы Әдебиет саласындағы Нобель сыйлығы 1979

Қолтаңбасы

Қолтаңбасы

Өмірбаяны

өңдеу

Ескі саудагерлер отбасынан. 6 баланың кенжесі. Әкесі Панайотис Алепуделис Криттегі шағын сабын қайнату зауытына ие болды. 1917 жылы Алепуделис отбасы Афинаға көшіп келіп, онда болашақ ақын орта мектепті бітірді. Алғашқы жарияланымы Сеферистің қолдауымен Жаңа ғылымдар (Νέα Γράμματα, 1935) журналына шықты. Радиода жұмыс істеді (1945-1946, 1953-1954). 19481952 және 19691972 жылдары Парижде тұрды, Андре Бретонға жақын болды; Реверди, Пикассо, Унгаретти, Джакометти, Шагал, Пикассо және Матисс Элиттің кітаптарын суреттеген. 1963 жылы КСРО-ға табан тіреді. Ұлттық сыйлықтардың лауреаты.

Библиография

өңдеу

Поэзия

өңдеу
  • Бағдарлар (Προσανατολισμοί, 1940)
  • Алғашқы күн (Ηλιος ο πρώτος, παραλλαγές πάνω σε μιαν αχτίδα, 1943)
  • Албанияда қаза тапқан кіші лейтенант туралы ерлік пен зарлы ән (Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας, 1946)
  • То Аксион эсти - Бұл жеуге тұрарлық (Το Άξιον Εστί, 1959)
  • Алты және тағы бір аспан туралы уайым (Έξη και μια τύψεις για τον ουρανό, 1960)
  • Жарық ағашы және он төртінші сұлулық (Το φωτόδεντρο και η δέκατη τέταρτη ομορφιά, 1972)
  • Күн құдіретті (Ο ήλιος ο ηλιάτορας, 1971)
  • ЭР Эроса (Τα Ρω του Έρωτα, 1973)
  • Монограмма (Το Μονόγραμμα, 1972)
  • Қандастар (Τα Ετεροθαλή, 1974)
  • Сигнал кітабы (Σηματολόγιον, 1977)
  • Мария Нефели (Μαρία Νεφέλη, 1978)
  • Қолайлы жағдай туының астындағы үш поэма (Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας 1982)
  • Көрінбейтін сәуір күнделігі (Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου, 1984)
  • Кринагор (Κριναγόρας, 1987)
  • Юнга (Ο Μικρός Ναυτίλος, 1988)
  • Оксопетраның элегиялары (Τα Ελεγεία της Οξώπετρας, 1991)
  • Қайғыдан батысқа қарай (Δυτικά της λύπης, 1995)

Проза

өңдеу
  • Андреас Калвостың шынайы келбеті мен лирикалық батылдығы (Η Αληθινή φυσιογνωμία και η λυρική τόλμη του Ανδρέα Κάλβου, 1942)
  • 2x7 e (шағын эсселер жинағы) (2χ7 ε (шағын шығармалар жинағы))
  • Карталарды ашу (Ανοιχτά χαρτιά (συλλογή κειμένων), 1973)
  • Суретші Теофил (Ο ζωγράφος Θεόφιλος, 1973)
  • Пападиаманттың сүйкімділігі (Η μαγεία του Παπαδιαμάντη, 1975)
  • Андреас Эмбирикос туралы анықтама (Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο, 1977) туралы ақпарат
  • Қоғамдық және жеке (Τα Δημόσια και τα Ιδιωτικά, 1990)
  • Жеке жол (Ιδιωτική Οδός, 1990)
  • Толтырылмаған қағаз (мәтіндер жинағы) ("Εν λευκώ" (мәтіндер жинағы), (1992)
  • Иллюзиялар бағы (Ο κήπος με τις αυταπάτες, 1995)

Аудармалар

өңдеу
  • Екінші Жазба (Δεύτερη γραφή, 1976)
  • Сафо (Σαπφώ)
  • Иоаннаның ашылуы (Η αποκάλυψη, 1985)

Шығармалары

өңдеу

1961 жылы композитор Микис Теодоракис Элитистің «Жеуге тұрарлық» поэмасын музыкаға қойып, аттас оратория жасады[1].

Естелік

өңдеу

Ақынның туғанына 100 жыл толуына орай 2011 жылы Грецияда Одисеас Элит жылы деп жарияланды[2][3]. Ақынға арнау шараларын ұйымдастырған бірнеше қорлардың ішіндегі ең бастысы – Афиныдағы «Мегарон» концерттік залы [4].

Элиттің құрметіне Митилини қаласының халықаралық әуежайы аталды.

Дереккөздер

өңдеу