Оксидоредуктаза

Биохимияда оксидоредуктаза - бір молекуладан электрондардың ауысуын катализдейтін фермент, тотықсыздандырғыш, электронды донор деп те аталады, тотықтырғыш, электронды акцептор деп те аталады. Бұл ферменттер тобы әдетте кофакторлар ретінде NADP+ немесе NAD+ пайдаланады. Трансмембраналық оксидоредуктазалар бактерияларда, хлоропласттарда және митохондрияларда, соның ішінде I, II және III респираторлық кешендерде электронды тасымалдау тізбектерін жасайды. Кейбір басқалары перифериялық мембраналық ақуыздар ретінде биологиялық мембраналармен байланыса алады немесе бір трансмембраналық спираль арқылы мембраналарға бекітіледі.

Реакциялар

Мысалы, бұл реакцияны катализдейтін фермент оксидоредуктаза болады:

A ^– + B → A + B ^–

Бұл мысалда А тотықсыздандырғыш (электрондық донор) және В тотықтырғыш (электронды қабылдаушы) болып табылады.

Биохимиялық реакцияларда тотығу-тотықсыздану реакцияларын көру кейде қиынырақ болады, мысалы, гликолиз реакциясы:

P_i + глицеральдегид-3-фосфат + NAD⁺ → NADH + H⁺ + 1,3-бисфосфоглицерат

Бұл реакцияда NAD⁺ тотықтырғыш (электронды қабылдаушы), ал глицеральдегид-3-фосфат тотықсыздандырғыш (электронды донор) болып табылады.

Номенклатура

Оксидоредуктазалардың жалқы атаулары "донор:акцепторлы оксидоредуктаза" түрінде жасалады; дегенмен, басқа атаулар әлдеқайда жиі кездеседі. Жалпы атау мүмкіндігінше " донор дегидрогеназа " болып табылады, мысалы, жоғарыдағы екінші реакция үшін глицеральдегид-3-фосфатдегидрогеназа. Жалпы атаулар кейде NAD⁺ редуктаза сияқты " акцепторлы редуктаза" ретінде де жасалады. «Донор оксидаза» ерекше жағдай, мұнда O₂ акцептор болып табылады.

Классификация

Оксидоредуктазалар ферменттердің EC сандық жіктелуінде EC 1 ретінде жіктеледі. Оксидоредуктазаларды қосымша 21 кіші классқа бөлуге болады:

• EC 1.1 донорлардың CH-OH тобына әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды (спирттік оксидоредуктазалар)
• EC 1.2 альдегидке немесе донорлардың оксо тобына әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды
• EC 1.3 донорлардың CH-CH тобына әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды (CH-CH оксидоредуктазалары)
• EC 1.4 донорлардың CH-NH ₂ тобына әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды (Амин қышқылы оксидоредуктазалары, Моноаминоксидазасы)
• EC 1.5 донорлардың CH-NH тобына әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды
• EC 1.6 NADH немесе NADPH-ге әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды
• EC 1.7 басқа азотты қосылыстарға донор ретінде әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды
• EC 1.8 донорлардың күкірт тобына әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды
• EC 1.9 донорлардың гем тобына әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды
• EC 1.10 дифенолдарға және донор ретінде байланысты заттарға әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды.
• EC 1.11 акцептор ретінде пероксидке әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды (пероксидазалар)
• EC 1.12 сутегіге донор ретінде әрекет ететін оксидоредуктазаларды қамтиды
• EC 1.13 құрамында молекулалық оттегі (оксигеназалар) бар жалғыз донорларға әсер ететін оксидоредуктазалар кіреді.
• EC 1.14 молекулалық оттегі қосылған жұп донорларға әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды.
• EC 1.15 акцептор ретінде супероксид радикалдарына әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды
• EC 1.16 металл иондарын тотықтыратын оксидоредуктазаларды қамтиды
• EC 1.17 CH немесе CH₂ топтарына әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды
• EC 1.18 темір-күкірт белоктарына донор ретінде әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды
• EC 1.19 донор ретінде төмендетілген флаводоксинге әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды
• EC 1.20 донорлардағы фосфорға немесе мышьякқа әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды.
• EC 1.21 XY байланысын құру үшін XH және YH әсер ететін оксидоредуктазаларды қамтиды.

Сондай-ақ қараңыз

• Гидроксилаза
• Ферменттердің тізімі

Сыртқы сілтемелер

• Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Оксидоредуктаза
• EC 1 Introduction from the Department of Chemistry at Queen Mary, University of London