Патрик Модиано

Жан Патрик Модиано (фр. Jean Patrick Modiano; 30 шілде 1945, Булонь-Билланкур туғ.) — француз жазушысы және сценаристі. 2014 жылғы Әдебиет саласындағы Нобель сыйлығының лауреаты.

Патрик Модиано
фр. Patrick Modiano
Туған кездегі есімі	фр. Jean Patrick Modiano
Туған күні	30 шілде 1945 (1945-07-30) (79 жас)
Туған жері	Булонь-Бийанкур
Азаматтығы	Франция
Мансабы	прозашы, сценарист
Шығармашылық жылдары	1968 - қазіргі уақыт кезінде
Жанры	роман, өмірбаян және балалар әдебиеті
Шығармалардың тілі	французша
Марапаттары	Нобель сыйлығы Әдебиет саласындағы Нобель сыйлығы (2014), Чино дель Дук Халықаралық сыйлығы (2010) Пол Моран атындағы Ұлы әдеби сыйлық (2000) Монако князі шығармашылығының жиынтығы үшін әдеби сыйлық (1984), Гонкурт сыйлығы (1978) Роман үшін француз академиясының бас жүлдесі (1972), Фенеон сыйлығы (1968)

Өмірбаян

Баланың әкесі саудагер Альберт Модиано болған (1912, Париж - 1977, сонда), әке жағынан Салоникадан шыққан ескі сефардтар әулетінен шыққан; анасы - фламандтық комикс актрисасы Луиза Колпейн (1918, Антверпен - 2015). Ата-аналары 1942 жылдың күзінде Германия басып алған Парижде кездесті, 1944 жылдың ақпанында олар үйленді. Әкесі еврей екеніне қарамастан, немістер басып алған кезінде, заңсыз саудамен айналысты, жалған құжаттармен өмір сүрді және ерекше сары жұлдызды киюге мәжбүр болған жоқ; анасы оккупациялық күштер алдында өнер көрсетті. Патрик өзінің барлық романдарын 1982 жылға дейін 1957 жылы он жасында қайтыс болған ағасы Рудиға арнады. Ата-аналары 1960 жылдардың басында айырылысты.

Патрик Модиано бірінші оқыған париждік Генрих IV лицейінде геометрияны үйреткен, анасының досы Раймонд Кено, кейінірек оны Галлимар баспасы әдеби үйірмесіне, содан кейін лицей және колледжінде Ансиге жас жігітті енгізген еді. Модианоның алғашқы романы «Жұлдыздар алаңы» 1968 жылы жарық көрді және бірден авторға танымалдылық әкелді.

Канн ХКФ-нің қазылар алқасының мүшесі болды (2000).

«Қараңғы дүкендер көшесі» романы - Патрик Модианоның орыс тіліндегі алғашқы басылымы.2014 жылы оған әдебиет бойынша Нобель сыйлығы берілді. Нобель комитеті хабарламада сыйлықтың берілетіні туралы былай деп айтты:

… Есте сақтау өнері үшін, соның арқасында ол адам баласының ең түсініксіз тағдырларын ашты және оккупация кезінде адамның өмір әлемін ашты..(Нобель комитеті мәлімдемесі)

Патрик Модиано 1970 жылдан бері әйгілі сәулетші Бернард Зерфустың қызы Доминик Зерфуске үйленген; екі қызы бар - Зина (1974), кинорежиссер және Мари (1978), жазушы, әнші.

Шығармашылық

Жазушының барлық дерлік шығармалары өмірбаяндық және / немесе Екінші дүниежүзілік соғыс кезіндегі Францияның оккупация тақырыбымен байланысты. 1975 жылдың қазан айында берген сұхбатында Патрик Модиано өзін «тарихқа, өткенге әуестенгенін» және «өткен уақыт бұлыңғыр және ұятты оккупация дәуірі» екенін мойындайды. «Менің сюжетім - уақыт», - деп толықтырады ол Le Monde газетіне берген сұхбатында (1973 ж. 24 мамыр).

Сонымен бірге Модиано былай дейді: «Менің романдарымдағы оккупацияның нақты 40-жылдармен байланысы шамалы. Мен оккупацияға ұқсайтын атмосфераны құрамын, бірақ сайып келгенде, оған онша ұқсамайды ... Алғашқы үш романымда мен тарихи оқиғаларды емес, шыққан тегімнің дұрыс емес сәулесін суреттедім». Француз сыншысы Жак Бреннер «Модианоның әйгілі жады — оның қиялының жемісі» деп жазады.

Модиано кейіпкерлері бастау, тамыр іздеу, өзін-өзі тану үшін өткенді зерттеумен айналысады. Бұл мазасыз, «артық» адамдардың буыны. «Ретро» стилі үшін сәннің таралуы және саяси өзектілігінен бас тарту Модиано шығармашылығымен байланыстырады.

Модианоның романдары болып жатқан оқиғалардың шындыққа жанаспайтындығын, өтпелігін, екіұштылығы мен құпиясын тудырады. Ол өткендерді еске түсіру, зерттеу, тергеу жұмыстарын жүргізе отырып, қаһармандарды шығаруды жақсы көреді.

Жазушы кейіпкерлер іс-әрекетінің сенімділігі мен уәжі туралы алаңдауды ұнатпайды, бірақ уақыт пен өнердің рөлін зерттеуге әуестеніп, Парижге деген сүйіспеншілігін және классикалық тілдің тәртіптік күшін мойындайды.

Модиано өз жұмысында көптеген француз жазушыларының стилі мен тәсілдерін (Шатобриан, Римбо, Руссо, «жаңа роман» және регионалистік әдебиет) қолданады және пародиялайды, бірақ бәрінен бұрын - Пруст пен Селинді.

Модианоның шығармалары бірнеше рет киноға түсірілген, әлемнің көптеген тілдеріне аударылған, оларды ірі суретшілер бейнелеген (Сэмпе, Жерар Гаруст, т.б.).

Модианоға Нобель сыйлығын табыстауға байланысты «Амфора» баспасының көркемдік жетекшісі Вадим Назаров :

Бұл автор өте атмосфералық. Ол адамдар арасындағы қарым-қатынастың нәзіктіктері мен нюанстарын байқап, жеткізе біледі. Ол бірегей атмосфераны қалай құруға болатындығын біледі, мысалы, 20-шы жылдардағы Париж, тіпті мамандар мұның қандай әдістер арқылы болатынын түсіндіре алмайды. Біз мұның керемет автор екеніне әрдайым сенімді болатынбыз, сондықтан оның кітаптары «Болашақ Нобель сыйлығының лауреаттары» сериясында жарық көрді. Енді біз қателеспегенімізді көріп отырмыз .

Көркем шығармалар

Романдар мен әңгімелер

• Жұлдыздар алаңы (La place de l'Étoile, 1968)
• Түнгі күзет (La ronde de nuit, 1969)
• Бульвар сақинасы (Les boulevards de ceinture, 1972)
• Вилла Тристе (Villa Triste, 1975) (Патрис Леконте Ивоннның хош иісі деген атпен экрандалған)
• Отбасылық шежіре (Livret de famille, 1977)
• Қараңғы дүкендер көшесі (Rue des butikues жасырын, 1978).
• Жастық (Une jeunesse, 1981)
• Ес жолы (Memory Lane, 1981)
• Осындай жақсы жігіттер (De si braves garçons, 1982)
• Ақ шашты қуыршақ (Poupée blonde de Pierre Michel Wals, 1983)
• Адасқан әлем (Quartier perdu, 1984)
• Тамыздағы жексенбі (Dimanches d'août, 1986).
• Үкімді жеңілдету (Remise de peine, 1988).
• Балалық шақ кіреберісі (Vestiaire de l'enfance, 1989)
• Үйлену саяхаты (Voyage de noces, 1990)
• Үйінділердегі гүлдер (Fleurs de ruine, 1991)
• Цирк кетті (Un cirque passe, 1992)
• Осындай жас ит (Chien de printemps, 1993)
• Ұмыту тереңдігінен (Du plus loin de l'oubli, 1995)
• Дора Брудер (1997)
• Бейтаныс адамдар (Des inconnues, 1999)
• Кішкентай ғажайып (La Petite Bijou, 2001)
• Бір түн (Апаттық ноқурн, 2003)
• Тұқым (Un pedigree, 2005) (өмірбаян)
• Жоғалған жастық кафесі (Dans le café de la jeunesse perdue, 2007)
• Горизонт (L'horizon, 2010)
• Түнгі шөп (L'herbe des nuits, 2012)
• Тоқсанда адаспас үшін (Pour que tu ne te perdes pas dans le quartier, 2014)

Сценарийлер

• Лакомб Люсиен (Lacombe Lucien, 1974) (фильм, 1974, реж. Луи Малл )

Балаларға арналған

• Шураның шытырман оқиғасы (Une aventure de Choura, 1986)
• Шураға үшін қалыңдық (Une fugiane pour pour Choura, 1987)
• Катрин Карамболь (Catherine Certitude, 1988)

Марапаттар

• 1968 - Фенеон сыйлығы және жұлдыздары Роджер Нимье сыйлығы «Жұлдыздар алаңы» романы үшін
• 1972 - «Бульвар сақинасы» романы үшін Франция академиясының Үлкен жүлдесі
• 1978 - «Қара дүкендер көшесі» романы үшін Гонкуров сыйлығы
• 1984 - шығармашылықтың жиынтығы үшін Монако князінің әдеби сыйлығы
• 2000 - Пол Моран атындағы Үлкен әдеби сыйлық
• 2010 - Халықаралық Чино дель Дук сыйлығы
• 2014 - Әдебиет саласындағы Нобель сыйлығы

Әдебиет

• Lectures de Modiano/ Textes réunis et présentés par Roger-Yves Roche. Nantes: Defaut, 2009

Сыртқы сілтемелер

• Патрик Модианоның Нобель сөзі «Звезда» 2015 ж., №9