Пуату — Шарант

Пуату — Шарант (фр. Poitou-Charentes) — Францияның батысындағы бұрынғы аймақ, Пуату тарихи аймағына сәйкес келеді. 2016 жылдың 1 қаңтарынан бастап Жаңа-Аквитания аймағының бөлігі. Басты қаласы — Пуатье. Халқы — 1 777 773 адам (2011 жылы — аймақтар арасында 15 орын). Пуату ешкі ірімшігі, коньяк және устрица шаруашылығымен танымал.

Пуату — Шарант

фр. Poitou-Charentes
(Аймақ туы)	(Аймақ елтаңбасы)
Орналасуы
Статусы	бұрынғы аймақ
Әкімшілік
Астанасы	Пуатье
Ірі қалалары	Ангулем Ла-Рошель Ньор
Кеңес президенті	Жан-Франсуа Макер (2014—2016, СП)
Департаменттер	Шарант (16) Шарант-Маритим (17) Дё-Севр (79) Вьенна (86)
Статистика
Халқы	(15 орын)
* 01.01.2011 (бағалаулар бойынша)	▲1777773
* 08.03.2011 (санақ бойынша)
* Тығыздығы (69)	/км²
Жер аумағы1	25809 км²
Уақыт белдеуі	+1; жазда +2
ISO	FR-T
Сайты	poitou-charentes.fr
1 Өзен, су, көлдерді және ауданы 1 км² астам мұздықтарды, сондай-ақ өзендердің эстуарийлерін санамағандаға жер реестрі бойынша.

География

Ауданы: 25 810 км². Бұрынғы аймақ аумағынан Шарант, Вьенна, Севр-Нантез және Севр-Ньортез өзендері ағып өтеді.

Аймақтың тарихы

Аймақтың құрылуына дейінгі тарихи провинциялар туралы егжей-тегжейлі мақалалар:

• Они
• Ангумуа
• Пуату
• Сентонж

Пуату — Шарант аймағының тарихы оның коллабораториялық Виши режимі кезінде қалыптасуынан басталады. Елдің оңтүстік-батыс бөлігі мен Францияның орталық бөлігінің батыс бөлігін бөлетін бұл аймақ ешқашан өзінің біртұтас тарихына ие болған емес және бұрынғы тарихи провинцияларды біріктіретін екі әсер ету орталығы — Тур және Бордо — арасында құрылған: Пуату провинциясының бір бөлігі. Ангумуа, Сентонж және Они провинциялары. Пуатье қаласы аймақтың префектурасы ретінде таңдалды, бұл артықшылығы үшін емес (көлемі бойынша ол шамамен Ла-Рошельге тең), тек жай ғана Пуатьеде өз университеті болғандықтан.

Өлке тарихындағы маңызды оқиғалардың хронологиясы

• Б.з.д. 5000-3000 жж.: дольмендердің Пуату провинциясында тез таралуы.
• Б.з.д. 52 жж.: галл көсемі Версингеторикстің көтерілісі және сантондар мен пиктондардың кельт тайпаларын жазалауы.
• III ғасыр: христиан дінін қабылдаудың басталуы.
• 350: Әулие Иларий, шіркеу мұғалімі, Пуатьенің бірінші епископы атанды.
• 360: Сент-Мартин Лигужде монастырь құрды.
• V ғасыр: вестготтар аймақты басып алды.
• 476: Рим империясының аяқталуы.
• 507: Хлодвиг I Пуатье шайқасында вестготтарды жеңді. Аймақ франктердің бақылауына өтеді.
• 732: Карл Мартелл Пуатье шайқасында араб шапқыншылығына тойтарыс берді.
• 799: викингтердің бірінші шапқыншылығы.
• 845: викингтер Сентті басып алды.
• X-XI ғасырлар: граф де Пуатье және Аквитан герцогтары болашақ Пуату — Шарант аймағының аумағын бақылауға алды.
• 1152: Аквитаниядан басқа, Элеонор Аквитандық Пуату — Шарантны екінші күйеуі Анжу Генриге дүниесі ретінде әкелді. Ол кейіннен Англия королі болған кезде, оның француз иеліктерінің аумағы Франция королінің жеке меншігімен салыстыруға болатын.
• 1204: Франция королі Филипп II Пуатьені алғаш рет басып алды. 1224 жылы екінші тұтқындау соңғы болды.
• 1356: Нуаье-Мопертуиде Джон II-нің жеңілуі.
• 1534—1535: Кальвин Сент, Пуатье және Ангулемде уағыздады.
• 1562: Дін соғыстары басталды.
• 1630—1700: жүздеген жергілікті тұрғындар кемелерге тиеп, қазіргі Канаданың көптеген ұрпақтары тұратын Акадияға жолға шықты.
• 1790: Пуату провинциясы үш департаментке бөлінген: Де-Севр, Вьенна (Жоғарғы Пуату) және Вендея (Төменгі Пуайту). Они мен Сентонждың батыс бөлігін біріктіру арқылы Төменгі Шарант (1941 жылға дейін атауы) құрылды. Шарант департаменті Ангумуа тарихи аймақтарын және Сентонж шығыс бөлігін біріктірді.
• 1815: Наполеон I өз құқығынан айырылғаннан кейін Иль -д'Экстен жүзіп кетеді.
• 1822: Ла-Рошельдің төрт сержантының қастандығына қатысушылар қамауға алынды.
• 1945: Руайян одақтастардың әуе шабуылдарымен жойылды.
• 1966: көпір Олерон аралын материкпен байланыстырды.
• 1987: Футуроскоп саябағының салтанатты ашылуы.
• 1988: Иль-де-Рені құрлықпен байланыстыратын көпір.
• 1996: Жарнак қаласында Франсуа Миттеранның жерленуі.
• 2004: Сеголен Руаяль Пуату — Шарант аймақтық кеңесінің президенті болып сайланды.
• 2014: Жан-Франсуа Макиер Пуату — Шарант аймақтық кеңесінің президенті болып сайланды.

Әкімшілік бөлініс

Аймақтың құрамына Шарант, Шарант-Маритим, Де-Севр және Вьенна департаменттері кірді.

Әкімшілік

Аймақтың мемлекеттік басқаруын аймақтық сайлауда құрылған Өңірлік кеңес жүзеге асырды.

Сеголен Роял 2010 жылы екінші мерзімге Пуату — Шарант аймақтық кеңесінің президенті болып қайта сайланды.

Туризм

Аймаққа келетін туристердің көпшілігінің баратын жері Шарант-Маритим жағалауы.

Атлант мұхиты жағалауының болуы XIX ғасырдан бастап курорттық туризмнің дамуына себепші болды, ол Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейін көп ұзамай отбасылық сипат алды, әр жаз маусымында Францияның батысындағы және тіпті солтүстігіндегі қалалардың тұрғындарын тартады. Шарант аралдары (Иль-де-Ре, Олерон және Иль-д'Экс) қазір туристер үшін арнайы жабдықталған Руайян, Фура және Шатлайон-Плаждың курорттары тартымды теңіз жағалауындағы курорттарынан кем емес. Осы қарқынды жазғы жағалауда негізгі орынды курорттық демалыс үшін де, білім беру үшін де Францияның ең көп баратын қалаларының бірі Ла-Рошель алады.

Өңірге келетін және негізінен Атлант мұхиты жағалауына ағылатын туристердің назарын аудару үшін аймақ қалаларда да, ауылдық жерлерде де танымдық туризмді дамытуға үлкен күш салды. Аймақтың материгінде таңғажайып тарихи ескерткіштер мен жай ғана назар аударарлық орындар (қамалдар мен алпауыт қожалықтар, романдық шіркеулер мен аббаттықтар, коллекциялар жиынтығы мен ашық аспан астындағы мұражайлар), сондай-ақ тамаша табиғи нысандар (Шарант өзенінің аңғары, Пуату-Шарант батпақтары, Ангумуа гроттары) орналасқан — мұның барлығын дәстүрлі туристік бағыттар бойынан табуға болады. Саяхатшылар сонымен қатар аймақтың материктік қалаларына — Пуатье, Рошфор, Сент, Коньяк және Ангулем — бай тарихи мұрасының немесе өзіндік мәдени іс-шараларының, соның ішінде көптеген фестивальдар мен көрмелердің арқасында қызықтырады.

Әрине, демалушылардың көпшілігі елдің оңтүстігіндегі курорттарда демалуға барады және сонымен бірге олар, жақсы жағдайда, аймақта қысқа тоқтайды, мысалы, Пуатье жанындағы Футуроскоп саябағына барады. Дегенмен, Шарант-Маритим жағалауы Францияның екінші ең танымал туристік бағыты болып табылады.

Мәдениет

• Мәдени іс-шаралар

Аймақта жыл сайын ірі мәдени және коммерциялық іс-шаралар өтеді: Франкофоли де Ла-Рошель француз тіліндегі музыка фестивалі, Франциядағы жалғыз теңіз яхталарының көрмесі, суда өтетін Grand Pavois de La Rochelle; Ангулемде Халықаралық комикс фестивалі мен Gastronomades аспаздық фестивалі, Коньяк қаласында Блюз құштарлықтары фестивалі және полиция кинофестивалі өтеді. Өңірдегі ең көне фестиваль — Конфоландағы Халықаралық фольклор фестивалі — 2012 жылы ол 55-ші рет өтті. Пуатье жанындағы Футуроскоп саябағы аймақтың орталық туристік бағыты болып табылады; ол жыл сайын миллионнан астам келушілерді тартады.

Музыка және театр өнеріне арналған француз фестивальдерінің арасында Понь-Эрисон мекеніндегі (Де-Севр департаменті) du Nombril бьенналесі барған сайын көрнекті орын алады.

• Романдық дәуір өнері

Пуату — Шарант аймағының сәулеті маңызды романдық әсерлерді үнемі атап өтті. Аймақта жүздеген романдық шіркеулер бар, бірақ тарихи көшбасшылық саны бойынша Сентонж аймағына тиесілі, мұнда әрбір ауыл шіркеуі сол дәуірдің шынайы өнер туындысы болып табылады. XI және XII ғасырларда бүкіл аймақ құрылыс нысандарымен қамтылды. Қазіргі заманғы білгірлердің ең жоғары қызығушылық танытатындар арасында Тайзон ауылындағы көпір, Сент әйелдер монастыры, Ангулемдегі Сент Петр соборы, Ольндегі Сент Петр шіркеуі, Мель қаласындағы шіркеу, Пуатьедегі Нотр-Дам-ла-Гранд шіркеуі және басқа да көптеген жерлер...

• Тарихи ескерткіштер

Пуату — Шарант аймағының ең бай діни мәдени мұрасында романдық өнер басым. Аймақта 600-ге жуық сәулет ескерткіштері ұсынылған; олардың барлығы бірдей сәулет стилінің үлгілері, олар X ғасырда әйгілі Сент Сантьяго тауап ету жолы бойында таралған. Ұлттық ескерткіштер орталығы аймақтағы жүзден астам әйгілі тарихи орындарды аралауға шақырады. Бұл Францияның ұлттық мәдени мұрасының байлығын ашудың тағы бір жолы.

• Пуатьедегі Нотр-Дам-ла-Гранд шіркеуі
• Уарон шатосы
• Шаррудағы аббаттық
• Санкстегі галло-роман тұрағы
• Пуатьедегі шомылдырушы Джиннің баптистериі
• Шаснондағы Галло-Рим алаңы: Шаснон моншалары
• Ла-Рошельдегі мэрия ғимараты, Шарант-Маритим
• Ла-Рошельдегі тізбекті мұнара, Шарант-Маритим
• Шам мұнарасы, оны Ла-Рошельдің төрт сержантының мұнарасы деп те атайды, Шарант-Маритим
• Ла-Рошельдегі Сент Николя мұнарасы, Шарант-Маритим
• Сент-Бри-де-Буадағы Фондус аббаттығы, Шарант-Маритим
• Обтерр-сюр-Дроннадағы үңгір шіркеуі, Шарант
• Вьенна алқабындағы Арчиньядағы Летуа аббаттығы
• Пуатьедегі Сен Хилари базиликасы
• Сент-Бенуадағы аббаттық, Вена
• Лигуждегі Сент-Мартен аббаттығы, Вена
• ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұра тізіміне енгізілген Сент-Савин аббаттығының фрескалары, Вьенна
• Аббаттық және ортағасырлық Нуаье-Мопертюи қаласы, Вена
• Шовиньидегі ортағасырлық қала және сарай, Вьенна
• Цистерцийлер аббаттығы: Ла Флот, Иле- де-Ре, Шарант-Маритим
• Сель-сюр-Бельдегі Нотр-Дам корольдік аббаттығы, Бутон аңғары, Де-Севр
• Ниорттегі донжон, Де-Севр
• Понседегі донжон және Понседегі тауап етушілер ауруханасы, Шарант-Маритим
• Шательродағы Генри IV көпірі
• Форт Байард, Олерон және Иль-д'Экс аралдарының арасында орналасқан.

Гастрономия

• Марен-Олерон устрицалары, AOC сертификатталған май, могетт, ұлулар (аймақта cagouilles деп аталады), қой еті, ешкі ірімшігі, Шабишу-дю-Пуату — бұл толық емес тізім Шарант аймағының өте алуан түрлі гастрономиялық байлығын көрсетеді. Аймақтың табиғаты өте жомарт және молынан және шынайы аймақтық асхана үшін қажетті сапалы өнімдерді қамтамасыз етеді.
• Марен-Олерон бассейнінің устрицалары. Тұщы және тұщы судың бірлестігі және күн шуақты климат Марен-Олерон бассейнін Франциядағы устрица өндіретін ең маңызды аймаққа айналдырды. Францияда тек осы жерде устрицаларды теңізге қосылған бассейндерде өсіреді.
• Де Бучо мидиялары Фура, Йер-Бруажа, Шаррон, Иль-де-Ре, Олеронда және Л'Эгильон шығанағында өсіріледі.
• Балық аулау — балық аймақтың гастрономиялық мәдениетінің құрамдас бөлігі болып табылады.

Теңіз тілі ұнға қуырылған дастарханға беріледі. Барбариндер (кішкене қызыл барабулькалар) ірі тұзда қайнатылады. Салқындатылған немесе қуырылған «Руаяндық» сардинасы өте жоғары бағаланады.

Мотей-сюр-фей ірімшігі, каштан жапырағында ұсталған

• Пуату — Шарант қозысы өзінің ұзақ өсіру дәстүрімен танымал; бұл еттің сапасы мен дәмі бірауыздан мойындалады.
• Лимузен және Партенеза тұқымдарының сиырлары. Өңірде ежелден мал өсіру дәстүрі қалыптасқан. Бірінші сортты сиыр еті Label rouge сапасына кепілдік сертификатына ие.
• Басқа ет. Дәстүр бойынша аймақта қоян өсіріледі, олардың еті көлемі жағынан аймақта үшінші орында тұр.
• Ешкі ірімшіктері. Пуату — Шарант аймағында Франциядағы барлық ешкі сүтінің төрттен үш бөлігіне дейін жиналады және, әрине, аймақта ірімшіктердің алуан түрі шығарылады, соның ішінде Бугон, Мотейль-сюр-Фэйри, Сент-Луп, кейде каштан жапырақтарымен жабылады.
• Шарант-Пуату майы тек пастерленген сүт кілегейден жасалған және AOC сертификаты бар. Бұл эксклюзивті май Шарантта де, бұрынғы тарихи Пуату аймағының үш департаментінде де (Вьенна, Де-Севр және Вендея) өндіріледі.
• Шарант қауыны. Пуату — Шарант аймағының күн көзімен мол жылынған топырағы айтулы сапада қауын өсіруге мүмкіндік береді. Біздің уақытымызда Шарант қауыны бүкіл әлемде танымал болды.
• Десерттер — сүзбе торттары, тұз қосылған нан печеньелері (broyé poitevin), тәтті нандар (корнуэль).

Сілтемелер

• Аймақтық кеңес сайты Мұрағатталған 24 қарашаның 2002 жылы. Архивтік көшірмесі (франц.)

• Пуату-Шарант аймақтық обсерваториясының сайты Мұрағатталған 23 қарашаның 2001 жылы.(франц.)

• Пуату-Шарант пейзаждары сайты(франц.)

• AngloINFO Poitou-Charentes — ағылшын тіліндегі ақпарат (ағыл.)
• Де Севр, британдықтар үшін (ағыл.)