Роберт Барани

Роберт Барани (маж. Róbert Bárány; 22 сәуір 1876, Рехниц, Аустро-Венгр империясы8 сәуір 1936, Упсала, Швеция) — шығу тегі венгр аустриялық оториноларинголог. Физиология немесе медицина саласындағы Нобель сыйлығының 1914 жылғы лауреаты.

Роберт Барани
маж. Róbert Bárány
Туған күні

Lua error Module:Wikidata ішіндегі 39 жолында: attempt to concatenate field '?' (a nil value).

Туған жері

Рехниц, Аустрия-Мажарстан, қазір Рехниц, Бургерланд, Аустрия

Қайтыс болған күні

Lua error Module:Wikidata ішіндегі 39 жолында: attempt to concatenate field '?' (a nil value).

Қайтыс болған жері

Упсала, Швеция

Ғылыми аясы

Оториноларингология

Жұмыс орны

Упсал университеті

Альма-матер

Вена университеті

Несімен белгілі

вестибулярлық аппараттарды зерттеуші

Марапаттары


Нобель сыйлығы — 1914 Физиология немесе медицина саласындағы Нобель сыйлығы, (1914)

Өмірбаян

өңдеу

Өмірге алты балалының үлкені болған мүлік менеджері және кейінірек банкир (Венаға көшкеннен кейін) венгрлік Варпалотадан шыққан Игнац Баранидің (Ignácz Bárány) және Марии Хок (Marie Hock, р. 1853), прагалық тарихшы және журналист, еврей ағарту қозғалысының жақтаушысы Шимон Хок (1815—1892) қызының отбасыда келген[1] және Йоханны Брандейс (1820 ж.т.). Балалық шағындағы сүйек туберкулезі нәтижесінде ол ақсақ болып қалған, дегенмен сонымен қатар медицина қызығушылығы дамыған.

Вена университеті медицина мектебінде оқыған, 1900 жылы ол медицина ғылымдарының докторы (оның диссертациясы ырғақтық нистагм құбылысы бойынша болды) дәрежесін алды.

Роберт Барани аустрия әскерінде хирург болып жұмыс істеді және орыс әскерімен тұтқынға алынды. 1914 жылы, вестибулярлық аппаратқа қатысты зерттеуі үшін, ол Нобель жүлдесімен марапатталды, Роберт Барани лагерьде ұсталды. 1916 жылы, Халықаралық Қызыл Крест петициясынан кейін, ол босатылды және осы марапатты алуға мүмкіндік алды. 1917 жылдан және 1936 жылы қайтыс болғанға дейін, ол Упсала университетінің оториноларингология факультеті профессоры болып жұмыс істеді.

Роберт Баранидің ұлдары (Идой Бергермен некесінен, 1909 жылы) сондай-ақ белгілі ғалымдар — шведциялық офтальмолог және физиолог Эрнст Барани (швед. Ernst H. Barany, 1910—1991)[2] және шведциялық гастроэнтеролог Франц Р. Барани (1914 ж.т.); қызы — американдық психиатр және психоаналитик Ингрид Барани Гиффорд (ағылш. Ingrid Barany Gifford, 1918—2003).

1974 жылғы Швецияда, 1976 жылғы Аустрия және 1988 жылғы Венгрия почта маркаларында бейнеленген.[3][4]

Тағы қараңыз

өңдеу

Қайнар көзі

өңдеу
  1. Шимон Хок (Simon Hock) атақты Прагадағы Еврей тарихнама негізін қалаушы шәкірті Леопольда Цунца ешива рабби Иегуд Лейб Шлезингердің түлегі болған. Allgemeine Zeitung des Judenthums және Der Orient газеттерімен ынтымақтаса отырды; ортағасырлық Прага еврей эпитафикасы еңбектерінде белгілі.
  2. Ernst Barany
  3. Geeta Gore, J. V. Pai-Dhungat. Medical Philately // Journal of the Association of Physicians of India. — September 2013. — Vol. 61. — P. 679.
  4. Albert Mudry. Robert Barany (1876-1936) // J Neurol Neurosurg Psychiatry. — 2000. — doi:10.1136/jnnp.68.4.507

Сілтемелер

өңдеу