Сидней Бреннер
Сидней Бреннер (ағылш. Sydney Brenner; 13.01.1927 ж.т., Джермистон, Оңтүстік Африка Одағы) — оңтүстік африкалық биолог, 2002 жылғы Физиология немесе медицина саласындағы Нобель сыйлығының лауреаты.
| Сидней Бреннер | |
| ағылш. Sydney Brenner | |
 На фото С. Бреннер второй справа (1965) | |
| Туған күні |
Lua error Module:Wikidata ішіндегі 39 жолында: attempt to concatenate field '?' (a nil value). |
|---|---|
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні |
Lua error Module:Wikidata ішіндегі 39 жолында: attempt to concatenate field '?' (a nil value). |
| Ғылыми аясы | |
| Жұмыс орны | |
| Альма-матер | |
| Марапаттары |
|
Өмірбаян: начало карьеры өңдеу
Сидней Бреннер 13 қаңтарда 1927 жылы Оңтүстік Африкадағы Джермистон шағын қалашығында, еврей иммигранттар отбасында дүниеге келген. Оның әкесі Литвадан 1910 жылы, ал анасы — Латвиядан 1922 жылы көшіп келген. Ол Йоханнесбургтегі жетекші Витватерсранд университетін бітірген. Аспирантураны және Ph.D. дәрежесін Оксфорд университететінде алды. Кейін ол Кембридж университетінің Молекулалық биология зертханасын басқарды (1976-1986). Берклидегі Калифорния университетінде молекулалық ғылымдар институтының негізін қалады.
Ғылыми еңбегі өңдеу
1960-шы жылдары Бреннер ақуыз аудармасының триплетті кодын ашуға айтарлықтай үлес қосты. Эксперимент барысында көрнекті ағылшын физиологы Фрэнсис Крикпен бірге олар жақтаудың жылжу мутациясын ашты. Бұл одан әрі генетикалық кодты ашып көрсетуге жол ашты.
Содан кейін Бреннер биологиясына көңіл аударып, даму биологиясын зерттеу үшін Caenorhabditis elegans ағзасын үлгі ретінде алып, оның ішінде нейрондық дамуды зерттеді. Ол осы миллиметр ғана болатын топырақ құртын блажылырь үлгісі ретінде таңдаған себебі, оның анатомиясының қарапайымдылығы, көп мөлшерде өсіру жеңілдігі және ең бастысы, оның генетикалық талдау үшін өте қолайлы болып шығуы.
Соңғы зерттеулерде Сидней Бреннер Роберт Хорвицпен және Джон Салстонмен бірге 2002 жылы Физиология немесе медицина саласындағы Нобель сыйлығын «Адамның мүшелерінің дамуының генетикалық реттелу мәселелеріндегі жаңалықтары үшін» алды. Оның Нобельдік дәрісі «Ғылымға деген табиғи сыйлық» аталып, апоптоз сияқты организмдердің көптеген ерекшеліктерін анықтауға көмектескен қарапайым нематодтарға арналды, Бреннера еңбегінің белгісі және жалпы ғылыми-зерттеу қауымдастығында өзінің жаңашыл рөлі үшін, C. elegans жұмыс істейтін, C. elegans-тен басқа нематодапен туыстас, Caenorhabditis brenneri деп аталды[1].
Салктың қазіргі уақытта Биологиялық зерттеулер институтымен байланысты молекулалық ғылымдар институтын құрған (Сан-Диего).
Тағы қараңыз өңдеу
Қайнаркөзі өңдеу
Сілтемелер өңдеу
- Автоөмірбаян Нобель комитеті сайтындағы Мұрағатталған 30 мамырдың 2013 жылы. (ағыл.)
- Сидней Бреннер Мұрағатталған 15 тамыздың 2011 жылы. (ағыл.)