Талқылау:Психология

Осы «Психология» деген мақала барлық Уикипедияларда болуы тиіс мақала тізіміне кіреді. Бұны таңдаулы мақала не жақсы мақала деңгейіне дамытуы Қазақша Уикипедия қауымының елеулі мақсаты болып табылады.

Аударулар

AlefZet, "философия" терминін "пәлсапаға" аударудың мәні неде? Философия ғылым ретінде Грецияда
қалыптасқан, "фило" - сүю, "софия" - ақыл. Сонда "философияны" жаңа дәстүр бойынша "ақылсүю" деп
аудармасқа? Пәлсапа сөзінің этимологиясы қайдан келді? Сіз оны қай қайнарға сүйеніп аудардыңыз?
Олай болса "физиканы" "табиғат" деп, "химияны" де "жер"
деп аударып қояйық! Ал "классификация" сөзі сізге қай жерімен ұнаған жоқ?
Олай болса неліктен хорват ғалымы бірінші болып психологияны "психология" деп, басқа бір хорват сөзін
қолданбаған? Осы туралы ойлануыңызды өтінемін. --Anikee 22:45, 2007 ж. наурыздың 30 (UTC)

1. «Пәлсапа» - ежелгі заманнан қазақ тілі қалыптасқаннан бері бар сөз. Сөз төркіні: гр. φιλοσοφία -> араб.: لسفة‎ /falsafa/ -> қаз. пәлсапа. Қараңыз: пәлсапа
2. Көне мысырша: kēme - қара [жер] -> коптша: Ⲭⲏⲙⲓ /Kīmi/ - Мысыр -> араб.: العربية‎ /al-kimia/ - alchemy, chemistry -> қаз. кемия.
3. "классификация" деген сөз қазақ тілінде жоқ. Оның орнына мәтінаралық орта бойынша "жіктеу, саралану, таптастыру, тектестіру, топтамастыру" деген сөздерді пайдаланады. Ғылми мәтіндерде көбінесе "таптастыру, топтамастыру" дегендерді пайдаланады. ҚР заңдарында мен үкімет қаулыларында да солай.

Уикипедияада бейтарап сөздерің пайдалану қажет деп есептеймін. Ол қазақтың төл сөздері, не төл қорына енген сөздер. Уикипедия деген Қазақстан жобасы емес, тіпті Қазақстан қазақшасының жобасы емес, ол - барлық қазақтарға ортақ тіліндегі жоба. --AlefZet^т 09:16, 2007 ж. наурыздың 31 (UTC)

"фило" - сүю емес. Ол - әуес, әуесқой.сүю деген - эрос, агапе --AlefZet^т 15:38, 2007 ж. сәуірдің 1 (UTC)

The word itself is of Greek origin: φιλοσοφία (philosophía) is a compound of φίλος (phílos: friend, or lover) and σοφία (sophía: wisdom) http://en.wikipedia.org/wiki/Philosophy

Die Philosophie (altgriechisch φιλοσοφία, philosophía, wörtlich „Liebe zur Weisheit“) http://de.wikipedia.org/wiki/Philosophie

Le mot philosophie (du grec ancien φιλοσοφία, composé de φίλειν « aimer » et σοφία « la sagesse, le savoir » http://fr.wikipedia.org/wiki/Philosophie

Филосо́фия (др.-греч. φιλοσοφία — «любомудрие», «любовь к мудрости», от φιλέω — люблю и σοφία — мудрость) http://ru.wikipedia.org/wiki/философия

(Amante de la Sabiduría). http://es.wikipedia.org/wiki/Filosof%C3%ADa

As Gerard Hughes points out, in Books VIII and IX Aristotle gives examples of philia including

"young lovers (1156b2), lifelong friends (1156b12), cities with one another (1157a26), political or business contacts (1158a28), parents and children (1158b20), fellow-voyagers and fellow-soldiers (1159b28), members of the same religious society, or of the same dining club (1160a19), or of the same tribe (1161b14), a cobbler and the person who buys from him (1163b35)."--Anikee 00:58, 2007 ж. сәуірдің 2 (UTC)

филия - сүю деп аударғаны дұрыс. Оған мысал "педофилия" терминінін "балаларға әуес" деп аударылмайды деп ойлаймын. Көбірек мағлұмат үшін http://en.wikipedia.org/wiki/Philia

Гуглдің іздестіруі бойынша "пәлсапа" сөзіне лайық жиырма беске жуық бет табылды, "философия" сөзіне лайық қазақ тілінде екі жүзге жуық бет табылды. Сіз "пәлсапа" сөзін қай сөздіктен таптыңыз? Неге сіздің айтуыңыз бойынша ғана "пәлсапаны" қолданып, "философияны" қолданбауымыз қажет?

"Классификация" сөзі қазақ тілінде жоқтығын қайдан шығардыңыз? sozdik.kz сөздігі "классификация" сөзін басқа сөздермен қатар "классификация" деп аударады. Мына қазақ тіліндегі ҚР үкімет бетінде де "классификация" сөзін ("Бірыңғай бюджеттік классификация") таба аласыз, гуглдің қазақ тіліндегі іздестіруі берген "классикация" сөзі бар қазақ тіліндегі беттері де сан алуан (оның ішінде ҚР үкіметінің ресми беттері де көп).--Anikee 10:05, 2007 ж. наурыздың 31 (UTC)

en:Wikipedia:Wikipedia is not Google™. Орыс тілін білмейтін қазақтар туралы ойланып қараңыз-шы. Неге өзіміздің төл сөздерімізді пайдаланбаймыз? Неге тілімізді менсінбейтіндерге ереміз? "Французско-нижегородский" біздің тіліміз бе? en:Occam's razor бізге жеткілікті деймін.--AlefZet^т 08:21, 2007 ж. сәуірдің 1 (UTC)

Орыс тілін білмейтін қазақтар уикипедияның тиісті бетін ашып көріп не екенін білсе болар. Одан қалса дүние тілдерінде кең тараған сөз, білмеулері мүмкін емес деп ойлаймын.

Бұны өз басым мақұлдай алмаймын. Неге қалып болған өз сөзімізді тастап бөтен қайнарынан алғанды сыйлаймыз? Әрине, бұл мән тілімізде бұрын болмаса соған тәнді сөзді халықаралық қорынан алуда еш айыбы жоқ. Ал, пәлапаға келсек, ол белсенді пайдаланылған сөз, ең кемінде 10 ғ. бастап. Тек "аманжоловщина" кезінде, әсіресе мұнды 1950 жж. тілімізді орыстандыру әрекеттерінде "пәлсапа" аттеріс сөз болды. Бұл деген сұмдық болды ғой! Мысалы, СОКП дегенді КПСС деп жазғызды. Жұбан Молдағалиев 1986 жылғы желтоқсанның 31-і күні Қазақстан Компартиясы Орталық комитетінің бірінші хатшысы Г.В.Колбинмен Жазушылар одағында болған кездесуде сөйлеген сөзінен:

...Қазақ тілі – бай тіл. Одан кез келген тілден қысқартылған сөзге аббревиатура табуға болады. Осыдан отыз жыл бұрын КПСС сөзі – СОКП, ал СССР – КСРО, ВЛКСМ – БЛКЖО, ТАСС – СОТА және тағы басқалары сол сияқты айтылған. Бірақ бізді кенеттен, әрине, Мәскеуден емес, сол әлгі жергілікті ақылгөйлер тек орыс аббревиатурасын қолдануға мәжбүр етті. Міне, содан бері орыс және қазақ сөздерінің ерсі, күштеп таңылған тіркесі әлі келеді, егер сондай бір тіркесті таратып оқысақ, ол, мәселен былай болады: “Всесоюзный ленинский коммунистический союз молодежи Орталық комитеті”. Осындай ешкімге қажетсіз интернационализммен кейбіреулер нарқы төмен болса да, өзіне саяси дәулет жинады.

Мен, мысалы Қазақстанда оқыған қазақпын, сонда мне пәлсапа деген сөзін бір рет те естігенім жоқ, мен сияқтырал артылып жатыр. Сонда неге шет ел қазақтарын ойлап, ҚР қазақтары туралы ойламауымыз қажет?

"Философия" сөзі академиялық деңгейде қолданылады, оған мысал "Философия факультеті".--Anikee 08:59, 2007 ж. сәуірдің 1 (UTC)

Сөз сөздікке енген болса, қолданымға жарамды деп санаймын. Ақырында қай сөздің тілде қалуын-қалмауын жұрт өзі шешер деп ойлаймын. GaiJin 13:09, 2007 ж. сәуірдің 1 (UTC)

Шын NPOV болуы үшін, ұғым (definition) бастағанда, 1-шіден төл сөзімен немесе төлденіп кеткен сөзбен анықтау қажет, 2-шіден жақшаларда осы мақалада термин деп пайдаланған сөзді қосып. Мақаланың келесі қайырмаларында сол 2-ші сөзді пйдаланса еш тауқымет болмас

Шын NPOV болу үшін националисттік және ксенофобиялық сезімді тастау қажет.

Мысалға, мынаны:

Ақыр соңында психология мен философия арасында көп уақыт бойы қарым—қатынас өте жақын болды, ажыратылмас десе де болар, себебі бұрын психология философияның бір бөлімі болған, ал философия физиканың ескі мағынасында (ағлақ, сана, іс әрекет, т.б. қалыптасқан философия тақырыптары психологияда кездеседі) бір бөлімі екендігін де ұмытпау қажет. Осылай психологияның кей салалары философиялық тақырыптарды зерттеуге бағытталған (персонализм, гуманизм, биологизм, т.б.).

былай етсеңіз:

Ақыр соңында психология мен пәлсапа (философия) арасында көп уақыт бойы қарым—қатынас өте жақын болды, ажыратылмас десе де болар, себебі бұрын психология философияның бір бөлімі болған, ал философия физиканың ескі мағынасында (ағлақ, сана, іс әрекет, т.б. қалыптасқан философия тақырыптары психологияда кездеседі) бір бөлімі екендігін де ұмытпау қажет. Осылай психологияның кей салалары пәлсапалық (философиялық) тақырыптарды зерттеуге бағытталған (персонализм, гуманизм, биологизм, т.б.).

Тағы да, қарасаңыз бұл жобада мақалаларды, басқа барлық мәтіндерді сияқты, үш жазу түрімен көруге болады: кирил, латын, араб. Соңғысының мәнері кәдімгі Әшекеннің төте жазуысы. Ал төте жазуға аударылған философия еш оқырманға түсініксіз, таныс сөз тек پٴالساپا‎, فيلوسوفيياپا‎ емес.--AlefZet^т 15:31, 2007 ж. сәуірдің 1 (UTC)

Көмек керек

"Memory", "память" сөздерін "память жесткого диска", "HDD memory" сөз тіркестеріндегіндей мағынасы ретінде қалай аударатын едіңіз? Әзірше "еске салу, есте сақтау, еске түсіру" деп аудардым
--Anikee 17:52, 2007 ж. наурыздың 31 (UTC)

memory - жады (Windows сөзнамасы#ЕҚЖ, Windows сөзнамасы#ТЖ)--AlefZet^т 00:06, 2007 ж. сәуірдің 1 (UTC)

рахмет!--Anikee 09:00, 2007 ж. сәуірдің 1 (UTC)