Танах

еврейлер інжілініӊ қағидасы

Танах (ивр. תנַ"ךְ‎) — еврейлер інжілініӊ қағидасы, иудаизмніӊ киелі мәтіндердіӊ үш жиынтығы. Танах мәтінініӊ дәстүрлі нұсқасы Масора атауымен белгілі. Орта ғасырларда пайда болып, бастапқы кезде бір кітап болып шыққан.

Танахты құрайтын орама қағаздардыӊ жинағы.

Танах деген сөз Масораныӊ үш дәстүрлі бөлімініӊ атауларыныӊ бас әріптерінен құралған:

  • Тора, ивр. תּוֹרָה‎ [tōrā] — "Ілім", немесе Мұсаныӊ бес кітабы
  • Невиим, ивр. נְבִיאִים‎ [nəḇīʾīm] — "Пайғамбарлар"
  • Ктувим, ивр. כְּתוּבִים‎ [kəṯūḇīm] — "Жазбалар"

Танахтыӊ мазмұны

өңдеу

Танахта дүниеніӊ және адамзаттыӊ жаратылуы туралы, құдайдыӊ өсиеттері туралы және еврейлер халқыныӊ тарихы жазылған. Еврейлердіӊ сенімі бойынша, бұл кітаптарды руах акодеш — киелі пері берген.[1]

Жүйеленуі

өңдеу

Ғалымдар арасында Еврейлер Библиясының ортақ канонының қабылданған жылы туралы бірнеше пікір бар. Бірақ ғалымдардың басым бөлігі Хашмониам әулеті тұсында жүйеленген деген ой білдіреді.[2] Танах және иудаизмніӊ діни–философиялық негіздері христиандықтыӊ және исламныӊ пайда болып қалыптасуына үлкен әсер еткен.

Дереккөздер

өңдеу
  1. 404 — Главная  (орыс.). Istok.ru (Исток.ru) - Ваш спутник в еврейском образовании. Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 қазан 2007.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 13 шілде 2011.
  2. Philip R. Davies in The Canon Debate, page 50: "With many other scholars, I conclude that the fixing of a canonical list was almost certainly the achievement of the Hasmonean dynasty."