Тірі қазындылар
Tіpі қазындылар (Живые ископаемые) — бір геологиялық дәуірден басқасына елеулі өзгеріссіз өтетін әр түрлі бері тіршілік етіп келеді. Бұндай тектік реликт түрлердің сақталуына мекен ету орнының физикалық-химиялық және биоталық жағдайларының тұрактылығы популяцияның шамалы тығыздығы кезіндегі көбею механизмінің жоғары болуы, тағы басқа жағдай жасайды. Өсімдіктер өлемінің тіpі қазындыларына ерте заман реликті — 130 млн жылға жуық тіршілік етіп келе жатқан гинкгоны, Америка мен Азияның қоңыржай ендіктерінде сөңенәдә кең таралған, құрып біткен (шамамен 60 млн жыл бұрын) деп есептелген ағаш — метасеквойяны жаткызуға болады. Дегенмен, 1941 жылы Сычуань (Қытай) провинциясында метасеквойяның өсіп түрған 4 ағашы табылды. Tіpі қазындылардың ей маңызды мысалына гаттерия (немесе туатара) жатады. Гаттерия — осы заманға дейін тіршілік еткен қабыршакты бауырымен жорғалаушылардың (тұмсық бастылардың) мезозойлық отрядының жалғыз өкілі. Гаттерия тек Жаңа Зеландияда сақталған. Өйда елдің 30 аралында болжам бойынша 300-дей ғана ересек дарақ қалған деп есептеледі. Өте сирек кезедесетін жануар 1895 жылдан бастап заң жүзіңде қорғалады.[1]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Физика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д,, профессор Е. Арын – Павлодар: С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті, 2006. ISBN 9965-808-88-0
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |