Халықаралық студенттік спорт федерациясы
Халықаралық студенттік спорт федерациясы (International University Sports Federation – FISU) – студенттер арасында әлем чемпионаттары мен Универсиада ойындарын өткізетін ұйым.
ФИСУ-дың құрамына бес құрлықтан 171 мемлекет кіреді.
Негізгі қалаушылар
өңдеуXIX ғасырдың басында спорттық жарыстар алғашқы қадамдарын жасай бастап, оның бастамашысы қазіргі Олимпиада ойындарының негізін қалаушы барон Пьер де Кубертэн болды. Студенттер арасындағы алғашқы сайыстар АҚШ, Англия, Швейцария елдерінде өтті. Бұл жарыстар Студенттердің Спорттық Қауымдастықтары құрылуының қажеттілігін көрсетті. Мұндай қауымдастық тұңғыш рет 1905 жылы АҚШ-та құрылды. 1923 жылдың мамыр айында Парижде өткен алғашқы «Студенттер арасындағы Дүниежүзілік Ойындарды» Жан Петитьен ұйымдастырды. Келесі жылдан бастап Студенттердің Халықаралық Конфедерациясы осы спорттық қозғалыспен тығыз байланыста болды.
FISU ресми түрде 1949 жылы құрылды. Бірақ оның нақты қызметі 1920 жылдан бастау алады.
1925 – 1939 жылдар аралығында студенттердің және аталған ұйымның бастауымен Прагада (1925 ж.), Римде (1927 ж.), тағы да Парижде (1928 ж.), Дармштадте (1930 ж.), Туринде (1933 ж.), Парижде (1937 ж.), Монакода (1939 ж.) көптеген тамаша спорттық шаралар ұйымдастырылды.. Екінші Дүниежүзілік соғыстан кейін студенттердің Бүкіләлемдік Ойындарын Франция қайта жандандырды.
FISU-дың құрылуы
өңдеу1946 жылы Прагада Халықаралық Студенттер Одағы (ISU) құрылды. Оның негізгі мақсаты Студеннтердің Халықаралық Конфедерациясының қызметін қалпына келтіру болды. Аталған одақ 1947-ші жылы студенттердің IX Әлемдік Ойындарын ұйымдастырды. Осы ойындардан кейін Халықаралық Студенттер Одағының саясиландырылуы студенттердің спорттық қозғалысының ішіндегі бөлініске әкеліп соқты.
1949 жылы люксембурлық Пол Шлеймердің бастамасымен Халықаралық Студенттер Спортының Федерациясы (FISU) құрылды.
1957 жылы Француз Федерациясы студенттер арасында Әлемдік Чемпионаттар өткізді. Осы шаралардан кейін бүкіл әлемнің студенттері қатысуға мүмкіндік алатын әлемдік деңгейдегі Ойындар өткізуге деген ниет арта түсті.
Алғашқы Универсиада
өңдеу1959 жылы FISU мен ISU Италия Студенттер Спортының Қауымдастығы ұйымдастырған Турин қаласындағы Ойындарға қатысуға келісімін береді. Сол жыл FISU-ге қатты әсер етеді. Сонда алғаш рет италиялық ұйымдастырушылар 1959-шы жылғы ойындарға “Универсиада” деген атау береді. Олар Универсиадалардың әлемдік шеруінің рәмізіне айналған бес жұлдызбен қоршалған “U” әрпі бейнеленген жарыстың туын жасап шығарады.
Студенттік спорттың өрістеуі
өңдеуҚалыптасуының маңызды кезеңінен кейін Универсиада қатысушыларды көбіне-көп қызықтыра бастады. 1959 жылы Туринде өткен додада 1407 қатысушы болса, FISU-дің жемісті еңбегінің арқасында 2001 жылғы Бейжіңде (Қытай) өткен жазғы Ойындарға 165 елден 6757 спортшы қатысты. 2003 жылы Кореяның Даегу қаласында өткен Универсиадада 174 елден 6643 спортшы бақ сынады. Ең көп қатысушы 2011 жылы Қытайдың Женьшене қаласында өткен жарыста тіркелді. Оған 10 624 спортшы қатысты.
Қысқы Универсиадалар да сондай жетістіктерге жетті. Мәселен 1958 жылы Аустрияның Зел-Ам-Си қаласында ұйымдастырылған Ойынға 98 атлет қатысса, 2009 жылы Қытайдың Харбин қаласында өткен қысқы Универсиадада барлық рекорд жаңартылды. Жарысқа әлемнің 44 елінен 2931 спортшы қатысқан еді.
50 жыл ішінде спорттың әр алуан түрлерінен бүкіл әлем спортшыларының басын біріктірген 300-ден астам чемпионаттар ұйымдастырылды. Жарыс бағдарламаларының толассыздығына кепіл болуға бейімделген бұл чемпионаттар жұпты жылдары өткізіліп, жыл сайын жетістігі арта түсуде.
FISU Президенттері
өңдеуFISU-дың бірінші президенті болып, люксембурлық физик әрі математик Пауль Шлеймер тағайындалады. Ол FISU-ды 12 жыл басқарды. Оны бұл қызметте есімі Бүкіләлемдік универсиадалардың қарқынды дамуымен байланысты Примо Небиоло алмастырды. 1999-2011 жылдары FISU-ды Джордж Киллиан басқарды. 2011 жылдың 9-шы тамызында Қытайдың Шеньчжен қаласында өткен FISU-дың атқару комитетінің отырысында FISU-дың президенті болып Клод-Луи Галльен сайланды. Ал 2015 жылдың 8-ші қарашасында Швейцарияның Лозанна қаласында өткен FISU-дың атқару комитетінің отырысында дауыс беруге қатысқан 128 өкілдің 102-сінің дауысын жинаған ресейлік Олег Матыцин FISU-дың жаңа басшысы болды.