Эрбий
Эрбий (лат. Erbіum; Er) — элементтердің периодтық жүйесінің ІІІ тобындағы хим. элемент, а. н. 68, а. м. 167,2; лантаноидтар тобына жатады;. Табиғи Эрбийдің 6 тұрақты изотопы бар. Радиоактивті изотоптары жасанды жолмен алынған. Эрбийді алғаш 1843 ж. швед химигі К.Мосандер гадолинит минералынан ашқан.
| |||||||||||||||
| Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
күміс ақ металл 
| |||||||||||||||
| Атом қасиеті | |||||||||||||||
| Атауы, символ, нөмірі |
Эрбий, 68 | ||||||||||||||
| Топ типі | |||||||||||||||
| Топ, период, блок |
ІІІ, 6, f | ||||||||||||||
| Атомдық масса (молярлық масса) | |||||||||||||||
| Электрондық конфигурация |
[Xe] 6s24f12 | ||||||||||||||
| Қабықшалар бойынша электрондар |
2, 8, 18, 30, 8, 2 | ||||||||||||||
| Атом радиусы |
176 пм | ||||||||||||||
| Химиялық қасиеттері | |||||||||||||||
| Ковалентті радиус |
189±6 пм | ||||||||||||||
| Ион радиусы |
(+3e) 88,1 пм | ||||||||||||||
| Электртерістілігі |
1,24 (Полинг шкаласы) | ||||||||||||||
| Электродты потенциал |
Er←Er3+ -2,32 В | ||||||||||||||
| Тотығу дәрежелері |
0, +1, +2, +3 | ||||||||||||||
| Иондалу энергиясы |
1-ші: 589.3 кДж/моль (эВ)
| ||||||||||||||
| Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||||||||||||
| Термодинамикалық фаза | |||||||||||||||
| Тығыздық (қ.ж.) |
9,06 г/см³ | ||||||||||||||
| Балқу температурасы |
1 802 K | ||||||||||||||
| Қайнау температурасы |
3 136 K | ||||||||||||||
| Булану жылуы |
317 кДж/моль | ||||||||||||||
| Молярлық жылусыйымдылық |
28,12 Дж/(K·моль) | ||||||||||||||
| Молярлық көлем | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Жай заттың кристаллдық торы | |||||||||||||||
| Тор құрылымы |
Алтыбұрышты | ||||||||||||||
| Тор параметрлері |
a=3,560 c=5,587 Å | ||||||||||||||
| c/a қатынас |
1,570 | ||||||||||||||
| Басқа да қасиеттері | |||||||||||||||
| Жылуөткізгіштік |
(300 K) (14,5) Вт/(м·К) | ||||||||||||||
| Юнг модульі |
69.9 ГПа | ||||||||||||||
| Жылжу модульі |
28.3 ГПа | ||||||||||||||
| Пуассон коэффициенті |
0.237 | ||||||||||||||
| Виккерс қаттылығы |
430–700 МПа | ||||||||||||||
| Бринеллий қаттылығы |
600–1070 МПа | ||||||||||||||
| CAS нөмірі |
7440-52-0 | ||||||||||||||
Оның жер қыртысындағы салмақ мөлшері 410–4%. Табиғатта Эрбий иттрий, т.б. лантаноидтармен бірге кездеседі. Эрбий – металл, тығызд. 9,062 г/см3, балқу t 1475 – 1525С, қайнау t 2390С, қосылыстарында үш валентті. Эрбий тотығы Er2O3 және тұздары ашық қызғылт түсті.
Жерде сирек кездесетін элементтер минералдарының құрамында көп болуына қарамастан, Эрбийді ол қоспалардан тазарту өте қиын. Эрбий темір, кобальт, никельдің магнитті құймаларын алу үшін және боялған шыны өндірісінде қолданылады. Р. Рысқалиева[1]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Қазақ энциклопедиясы, 10 том
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |