Гольмий
Гольмий (лат. Holmium; Но) — элементтердің периодтық жүйесіндегі хим. элемент; лантаноидтарға жатады, ат. м. 164,93, ат. н. 67, балқу t 1470 °С, қайнау t 2707 °С, күмістей ақ түсті, менш. салм. 8,8 г/см³.
| |||||||||||||||
| Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
күміс ақ металл 
| |||||||||||||||
| Атом қасиеті | |||||||||||||||
| Атауы, символ, нөмірі |
Гольмий, 67 | ||||||||||||||
| Топ типі | |||||||||||||||
| Топ, период, блок |
ІІІ, 6, f | ||||||||||||||
| Атомдық масса (молярлық масса) | |||||||||||||||
| Электрондық конфигурация |
[Xe] 6s24f11 | ||||||||||||||
| Қабықшалар бойынша электрондар |
2, 8, 18, 29, 8, 2 | ||||||||||||||
| Атом радиусы |
176 пм | ||||||||||||||
| Химиялық қасиеттері | |||||||||||||||
| Ковалентті радиус |
192±7 пм | ||||||||||||||
| Ион радиусы |
(+3e) 89,4 пм | ||||||||||||||
| Электртерістілігі |
1,23 (Полинг шкаласы) | ||||||||||||||
| Электродты потенциал |
Ho←Ho3+ −2,33 В | ||||||||||||||
| Тотығу дәрежелері |
0, +1, +2, +3 | ||||||||||||||
| Иондалу энергиясы |
1-ші: 581.0 кДж/моль (эВ)
| ||||||||||||||
| Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||||||||||||
| Термодинамикалық фаза | |||||||||||||||
| Тығыздық (қ.ж.) |
8,795 г/см³ | ||||||||||||||
| Балқу температурасы |
1747 K (+2020°C) | ||||||||||||||
| Қайнау температурасы |
2968 K (+3241°C) | ||||||||||||||
| Булану жылуы |
301 кДж/моль | ||||||||||||||
| Молярлық жылусыйымдылық |
27,15 Дж/(K·моль) | ||||||||||||||
| Молярлық көлем | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Жай заттың кристаллдық торы | |||||||||||||||
| Тор құрылымы |
Алтыбұрышты | ||||||||||||||
| Тор параметрлері |
a=3,577 c=5,616 Å | ||||||||||||||
| c/a қатынас |
1,570 | ||||||||||||||
| Басқа да қасиеттері | |||||||||||||||
| Жылуөткізгіштік |
(300 K) (16,2) Вт/(м·К) | ||||||||||||||
| Юнг модульі |
64.8 ГПа | ||||||||||||||
| Жылжу модульі |
26.3 ГПа | ||||||||||||||
| Пуассон коэффициенті |
0.231 | ||||||||||||||
| Виккерс қаттылығы |
410–600 МПа | ||||||||||||||
| Бринеллий қаттылығы |
500–1250 МПа | ||||||||||||||
| CAS нөмірі |
7440-60-0 | ||||||||||||||
Гольмийді швед химигі П.Т. Клеве 1879 ж. ашып, оны Швеция астанасы Стокгольмнің (Holmіum) атымен атаған. Таза күйіндегі Гольмийді 1958 ж. неміс ғалымы В.Ноддак алған. Гольмий иттрий, диспрозий, эрбий сияқты элементтермен бірге иттрий минералдары құрамында кездеседі.
Гольмийді бұл металдардан ажыратып алу үшін олардың тұздарын ерітіп оны кристалдандырады, бұл процесс көп рет қайталанады. Гольмий үш валентті түрлі қосылыстар түзеді, қосылыстары парамагнитті. Оның радиоактивті изотопы (¹⁶⁶Но) аналит. химияда радиоактивті индикатор ретінде, өнеркәсіпте арнайы шыны жасау үшін, т.б. қолданылады. [1]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Қазақ энциклопедиясы
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — химия бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |