Қазалы уезі

Қазалы Уезі – әкімшілік аудан. 1868 жылы құрылып, Сырдария облысының құрамына кірген Арал, Қазалы, Қармақшы аймағы. 1868 жылдан бастап Қазалы халқы қоныс аударған татарлармен көбейе түсті. 1910 жылы 1800 адам (Орал казактары мен Бұхардан шыққан еврейлердің 25 отбасы) есепте тұрды. Сарттар мен тәжіктер де тұрды. 1897 жылы халқының саны 140 598-ге, 1908 жылы 188 400-ге жетті. Қаланың 1907 жылғы жер көлемі 16222 десятина, мал басынан: мүйізді ірі қара – 76 мың, түйе – 145 мың, қой-ешкі – 874 мың, егістік көлемі 22 мың десятина болды. Онда бидай, зығыр, жоңышқа және бақша дақылдары егілген. Балық аулау кәсіпшілігінің негізгі орталық Арал теңізі болды. 1905 жылы Қазалыда темір жол депосы ашылды. 1913 жылы уезде кәсіпорындар саны 78-ге жетті. 1890 жылы мұнда 57 мұсылман мектебі, қалалық училищелер (4), әйелдердің екі сыныптық приход училищесі жұмыс істеді. Алғашқы мұсылман мешітін 1872 жылы бұхарлық Әлімбаев салдырған. Қазалыда барлығы 5 мешіт болды. 1928 жылы уездік басқару жүйесі таратылып, Қазалы және уезд құрамында болып келген Арал мен Қармақшы да дербес аудандарға айналды.

Дереккөздер

Қазақ энциклопедиясы