Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясы
Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясы — Республика сайлау комиссияларының біртұтас жүйесіне басшылық ететін Қазақстан Республикасының мемлекеттік органы.
| Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясы (Ортсайлауком) | |
|---|---|
| |
.jpg)
| |
| Жалпы мағлұмат | |
| Мемлекет |  Қазақстан
|
| Штаб-пәтері | 010000, Астана қаласы, Бейбітшілік көшесі, 4 |
| Төрағасы | Нұрлан Мәжитұлы Әбдіров |
| Ресми сайты | |
| election.gov.kz | |
Комиссияның негізгі міндеті Қазақстан Республикасында әділ, шынайы және еркін сайлаулар мен республикалық референдумдар өткізу болып табылады. Миссиясы — еркін және әділ сайлау мен республикалық референдумдар өткізу жолымен азаматтардың тікелей немесе өз өкілдері арқылы мемлекет істерін басқаруға қатысу құқықтарын қамтамасыз ету.[1]
Қысқаша тарихы
өңдеуҚазақ КСР-і депутаттарын сайлау және кері шақырып алу бойынша Орталық сайлау комиссиясы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің 1989 жылғы 22 қыркүйектегі қаулысымен 25 адамнан құрылған болатын. 1989 жылғы 18 қазанда Қазақ КСР-і депутаттарын сайлау және кері шақырып алу бойынша Орталық сайлау комиссиясы аппаратының құрамы бекітілді. Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Президиумының қаулысына сәйкес Ортсайлауком аппараты 7 адамнан құралды. Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі 1991 жылғы 28 маусымда Қазақ КСР-і депутаттарын сайлау және кері шақырып алу бойынша Орталық сайлау комиссиясы құрамына өзгерістер енгізді. 1993 жылғы 8 желтоқсан күні Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің «Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясын сайлау туралы» қаулысы қабылданды. Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының құрамын Қазақстан Республикасы Президентінің ұсынысы бойынша Жоғарғы Кеңес сайлады. Осы жылдың 21 желтоқсанында Қазақстан Республикасы Президентінің Қаулысымен Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясы туралы Ереже бекітілді. 1995 жылғы 17 наурызда Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясы туралы» Жарлығы қабылданды. Орталық сайлау комиссиясының отставкаға кету туралы өтінішін қарай келе, Орталық сайлау комиссиясының бүкіл құрамын қызметтен босату туралы шешім қабылданды. 1995 жылғы 25 наурызда Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының жаңа құрамы бекітілді. 1996 жылғы 11 қарашада Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Орталық сайлау комиссиясы туралы жаңа Ереже бекітілді.
Қайта ұйымдастыру
өңдеу2007 жылғы конституциялық реформаға дейін Республиканың Орталық сайлау комиссиясы Төрағасын, Төрағаның орынбасарын және мүшелерін Қазақстан Республикасы Президентінің ұсынысы бойынша сайлау Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің айрықша құзіретіне жататын. Қазіргі кезде қолданыстағы Конституцияға сәйкес Орталық сайлау комиссиясын қалыптастырудың келесі тәртібі қолданылады:
- Ортсайлаукомның Төрағасы мен екі мүшесін бес жыл мерзімге Қазақстан республикасының Президенті тағайындайды;
- Ортсайлаукомның екі мүшесін бес жыл мерзімге Парламент Сенаты тағайындайды;
- Ортсайлаукомның екі мүшесін бес жыл мерзімге Парламент Мәжілісі тағайындайды.
Комиссия мүшелері
өңдеу| Реті | Аты-жөні | Тағайындалған уақыты | Тағайындаған билік органы |
|---|---|---|---|
| 1 | Төрағасы — Нұрлан Мәжитұлы Әбдіров | 2022 жылы 25 қаңтар | Президент |
| 2 | Төраға орынбасары — Мұхтар Тілдәбекұлы Ерман | 2022 жылы 30 наурыз | Мәжіліс |
| 3 | Хатшысы — Шавхат Әнесұлы Өтемісов | 2022 жылы 24 ақпан | Сенат |
| 4 | Азамат Мақсотұлы Айманақұмов | 2024 жылы 7 қараша | Президент |
| 5 | Михаил Михайлович Бортник | 2024 жылы 7 қараша | Президент |
| 6 | Асылбек Айжарықұлы Смағұлов | 2020 жылы 16 қыркүйек | Мәжіліс |
| 7 | Ләззат Кеңесқызы Сүйіндік | 2024 жылы 7 қараша | Сенат |
Аппарат құрылымы
өңдеу- Төрағаның Хатшылығы
- Ұйымдастыру-бақылау және кадр жұмысы бөлімі
- Сайлау процесін ұйымдастыру бөлімі
- Халықаралық ынтымақтастық бөлімі
- Электораттық оқытуды ұйымдастыру бөлімі
- Заң бөлімі
- Талдау және коммуникациялар бөлімі
- Бюджетті жоспарлау және атқару бөлімі[2]
Төрағалары
өңдеу| № | Суреті | Аты-жөні (Өмір сүрген жылдары) |
Басқарған уақыты | |
|---|---|---|---|---|
|
Қазақ КСР, Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясы (1990–) | ||||
| 1 | .svg) |
Қапар Бөкенов (1940—20??) |
1991 | 1993 |
| 2 | |
Қаратай Тұрысов (1934—2004) |
желтоқсан 1993 | наурыз 1995 |
| 3 | |
Юрий Ким (1940—2000) |
наурыз 1995 | қаңтар 1996 |
| 4 |  |
Зағипа Балиева (1958 туған) |
қаңтар 1996 | 13 сәуір 2005 |
| 5 | |
Оңалсын Жұмабеков (1948 туған) |
13 сәуір 2005 | 17 қаңтар 2007 |
| 6 |  |
Қуандық Тұрғанқұлов (1949 туған) |
17 қаңтар 2007 | 13 қыркүйек 2016 |
| 7 | .jpg) |
Берік Имашев (1960 туған) |
13 қыркүйек 2016 | 25 қаңтар 2022 |
| 8 |  |
Нұрлан Әбдіров (1961 туған) |
25 қаңтар 2022 | — |
Қарамағындағы ұйымдар
өңдеу- «Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының Инженерлiк-техникалық орталығы» ШЖҚ РМК — электрондық сайлау жүйесi инфрақұрылымының объектiлерi торабын ұстау және дамыту саласында шаруашылық қызметтi жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорын. 2005 жылы құрылған.[3]