Қазақстан — Моңғолия қатынастары

Қазақстан — Моңғолия қатынастары — Қазақстан Республикасы мен Моңғолия арасындағы қатынастар

1992 жылдың 22 қаңтарынан бастап дипломатиялық қатынастар орнатылды.

1997 жылдың мамыр айында ҰланБатырда Қазақстан Республикасының дипломатиялық миссиясы ашылды. 2007 жылдың қаңтарында Дипломатиялық миссия Елшілік болып ауысты. 1992 жылдың қыркүйек айында Алматы қаласында Моңғолияның Елшілігі ашылды

Қазақстанның Моңғолиядағы Елшісі – Қойшыбаев Ғабит Бейбітұлы. Моңғолияның Қазақстандағы Елшісі – Доржийн Баярхуу

Саяси қатынастар

Моңғолияның 2020 жылғы халық санағы бойынша саны жағынан қазақтар моңғолдардан кейін екінші орында

Қазақстан мен Моңғолияның саяси қатынастары 1993 жылдың қазандағы ҚР Президенті Н.Назарбаевтың Ұлан-Батырға ресми сапарынан басталды. Бұл сапар барысында екі жақты сауда-экономикалық қарым-қатынастағы шарт-құқықтық негіз қаланды.

Моңғолияның Президенті Н.Багабандидің 1998 жылы Қазақстанға сапары және ҚР Президенті Н.Назарбаевтың 1999 жылы Моңғолияға сапары екі-жақты қарым-қатынасқа тың серпіліс берді.

1991 жылдан қазіргі уақытқа дейін ҚР мен Моңғолия арасында 40-тан астам келісім-шарттарға қол қойылды.

Сонымен қатар, екіжақты қатынастар халықаралық алаңда да белсенді түрде дамуда. Ұлан-Батыр Астананың аймақтық қауіпсіздікті нығайту және ядролық қаруды таратпау сияқты ұстанымдарына қолдау көрсетіп отыр. Моңғолия АӨСШК-тің толық мүшесі. 2002 жылдың 4-6 маусым айында Алматыда өткен АӨСШК-тің саммитіне Моңғолияның Президенті Н.Багабанди қатысқан болатын. 2006 жылдың 17 маусымында Алматыда өткен АӨСШК-тің Екінші саммитіне Моңғолияның Вице Премьер-Министрі М.Энхсайхан бастаған делегация қатысты.

2007 жылдың 14-15 тамызында Моңғолия Президенті Н.Энхбаярдың Қазақстанға мемлекеттік сапары болды. Сапар барысында екі ел Президенттері Бірлескен мәлімдемеге қол қойды.

2008 жылдың 6-7 тамызында Қазақстан Республикасы Президенті Н.Назарбаев Моңғолияда мемлекеттік сапармен болды. Сапар барысында екі Президенттерінің Бірлескен мәлімдемесі қабылданды.

Сауда-экономикалық қатынастар

Қазіргі таңда Моңғолия-Қазақстан Сауда-экономикалық, ғылыми-техникалық және мәдени ынтымақтастық жөніндегі үкіметаралық комиссия өз жұмысын жемісті атқарып жатыр. 2006 жылғы 24 сәуірде Астана қаласында комиссия өзінің кезекті 5-ші отырысын өткізді. Комиссия жұмысының қорытындылары бойынша тараптар Хаттамаға қол қойды.

Сауда-экономикалық ынтымақтастық бағытындағы басымдылық бағытты ҚР Шығыс Қазақстан облысы мен Моңғолияның батыс аймағы арасындағы екі жақты қатынас болып отыр. Экономикалық ынтымақтастықты нығайту үшін 2006 жылдың 16-17 мамыр айында ҚР Шығыс Қазақстан облысының Әкімі В.Храпунов бастаған делегация Моңғолияның астанасы Ұлан-Батыр мен Баян-Өлгей аймағына іссапары болды. Іссапардың нәтижесі ретінде екіжақты хаттамаға қол қойылды. Ресей Федерациясы Алтай аймағы Қос-ағаш ауданы арқылы малды айдап өткізетін трассаны қалпына келтіру үшін және тірі малды Қазақстанға айдап өткізу мақсатында Моңғолия Ресей Федерация Алтай аймағының өкілдерімен келіссөздер жүргізіп жатыр.

2007 жылы екі ел арасындағы сауда айналымы көлемі 28,6 млн. долл. құрап, 2006 жылмен салыстырғанда 44,49% пайызға төмендеді. Сауда айналымы көлемінің төмендеуі Казақстаннан бидай, ұн және мұнай өнімдерінің экспорт көлемінің кемуіне байланысты.

Мәдени-гуманитарлық қатынастар

Мәдени-гуманитарлы салада ҚР мен Моңғолия арасында 8 келісім-шартқа қол қойылды. Үкіметаралық келісім негізінде жыл сайын екі мемлекет студенттермен алмасып отырады. Моңғолияның жоғары оқу орындарында қазіргі таңда Қазақстанның 12 студенті оқиды.

ҚР мен Моңғолияның Білім министрліктерінің қабылдаған шешімі негізінде Моңғолияның Баян-Өлгей аймағында Шығыс Қазақстанның мемлекеттік университетінің филиалы ашылып, өз жұмысын 2001-2002 оқу жылынан бастаған болатын.

Моңғолияның Баян-Өлгей аймағының Әкімі К. Мейрамның Қазақстандағы сапары барысында ҚР Үкіметі аймаққа Қазақстанның “Қазақстан”, “Хабар” және т.б. телеканалдарын көрсету үшін цифрлы телеаппаратураны сыйлады.

2001 жылдан бастап Налайх ауылында қазақ тілін оқыту басталды.

Моңғолиядағы қазақ диаспорасының балаларына 2003 жылы ҚР Білім және ғылым министрлігі 9600 дана оқу-әдістемелік құралдар мен оқулықтарды берген болатын. Моңғолияда білімді, әр алуанды мәдениетті, көп тілділікті әрі қарай дамыту үшін ЮНЕСКО-ның халықаралық кластерлі жобаның шеңберінде Баян-Өлгей аймағының орталық кітапханасына ҚР Ұлттық кітапханасы 2006 жылдың наурызында гуманитарлы акция ретінде кітаптар тапсырған болатын. Моңғолия аумағындағы көне түрік ескерткіштерін зерттеу және тарихи-этнологиялық жұмыстарды іске асыру үшін ҚР Ш.Уәлиханов атындағы тарих және этнолигия институты жыл сайын этноархеологиялық экспедицияларды ұйымдастырып келеді.

Моңғолияның Қазақстандағы елшілері

Елшілік 1992 жылдан

Харавч Аюурзана 2009-2013
Жагирын Сухээ Жагирын Сүхээ 2013-2017
Лувсан Баттулга Лувсан Баттулга 2017- қазіргі уақыт

**Қазақстан-Моңғолия қатынастары**


Қазақстан	Моңғолия