Қаракеткен
Қаракеткен — Қызылорда облысы Жалағаш ауданындағы ауыл, темір жол стансасы, Қаракеткен ауылдық округі орталығы.
| Ауыл | |
| Қаракеткен | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Статусы |
Ауылдық округ орталығы |
| Облысы | |
| Ауданы | |
| Ауылдық округі | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
45°11′20″ с. е. 64°30′56″ ш. б. / 45.18889° с. е. 64.51556° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 45°11′20″ с. е. 64°30′56″ ш. б. / 45.18889° с. е. 64.51556° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты |
1905 |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
1265 адам (2009) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Автомобиль коды |
11 |
Қаракеткен шекарасы
| |
Географиялық орны
өңдеуАудан орталығы – Жалағаш кентінен солтүстік-батысқа қарай 21 км жерде, Сырдария өзенінің оң аңғарында, қамыс, құрақ, ши басым, сораң шөптесіндер өскен өзен аңғарының шалғынды сұр топырақты жерінде орналасқан. Жері жазық төбелі, шөлді аймақ.
Халқы
өңдеу1999 жылы тұрғындар саны 1335 адам (680 ер адам және 655 әйел адам) болса, 2009 жылы 1265 адамды (657 ер адам және 608 әйел адам) құрады.[1]
Тарихы
өңдеуІргесі 1905 жылы Ташкент – Орынбор темір жол магистралін салуға байланысты қаланған. 1943 – 96 жылдары қаракөл қойын өсіретін «Жалағаш» кеңшарының орталығы болған.
Қаракеткен деп аталу себебі көне көз қариялардың айтуы бойынша осы жол салынып жатқанда оның Шығыс жақ бетіндегі «Қалияр шүңейіті» деген жерге ірі қара сиырдың суға кетуімен байланыстырады. Сол кездерден бастап «Қаракеткен бекеті» деп аталған. 1931 жылы Қаракеткенде машина –трактор станциясы құрылды. МТС 1946 жылы Жалағашқа көшіріледі.
1932-1933 жылдары Қаракеткен темір жол станциясының Оңтүстік бетіне Ж.Жабаев атындағы бастауыш мектеп салынады.
Каракеткенің атын төңірекке танымал еткен «Игілік» балық колхозы. Ол 1928 жылы ұйымдастырылған артельдің бірі болатын. Теміржолға жақын екенін ескеріп 1930 жылы «Игілік» балық колхозы болып құрылады. Балықшылар балықты Қаракеткен аумағындағы «Майкөл», «Кіндіккөл», «Үйсінкөлі», «Түйе кеткен» сияқты көлдерден аулап отырған. Соғыс жылдары колхоз барлығы 13 мың тоннадан астам сапалы балық аулап, Отан қорғау қорына жөнелткен. 1964-1965 жылдары колхоздың аты халық шаруашылығы жетістіктері көрмесінің Құрмет тақтасына жазылды. 1965 жылы Балық шаруашылығы Министрлігінің ауыспалы Қызыл Туына ие болады. «Сырдария» Қараөзек суының азайып, көлдерінің құрғауына байланысты Министрлер Кеңесінің 1967 жылғы 16-қазандағы қаулысымен «Игілік» балық колхозы таратылды.
1941 жылы Ұлы Отан Соғысының басталуына орай Ақтөбе облысынан мал шаруашылығы көшіп келеді. 1943 жылы «Жалағаш» совхозы ашылады. 1958 жылы совхозда қой саны 42 мыңға жетеді. Совхоз үкіметке сапалы қаракөл терісін, ет, жүн өткізіп жоғары жетістіктерге жетеді. Осы жылдары ауылда 45 орын балабақша салынады. 1989 жылы үш қабатты мектеп үйі пайдалануға беріледі. Екі қабатты шаруашылық кенсесі іске қосылады. 1991-1993 жылдары совхоз таратылып жекешелендіруге көшеді.[2]
Инфраструктурасы
өңдеуҚазіргі кезде ауылда халыққа қызмет көрсетіп тұрған 1 орта мектеп, 15 орындық аурухана, клуб ,145 нүктелік байланыс бөлімі, «Фариза», «Жанжаз» , «Ақбосаға» жеке сауда орындары, теміржол торабы бар. 2007 жылы мешіт үйі салынды.