Қаратау жыланбасы

Қаратау жыланбасы
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Өсімдіктер;
Бөлімі:	Гүлді өсімдіктер;
Табы:	Қос жарнақтылар;
(unranked)	Asterids;
Сабы:	Lamiales;
Тұқымдасы:	Lamiaceae;
Кіші тұқымдасы:	Nepetoideae;
Тегі:	Dracocephalum;
Түрі:	D. karataviense;
Екі-есімді атауы
	Dracocephalum karataviense; Pavl. et Roldug.

Қаратау жыланбасы^[1] (лат. Dracocephalum karataviense) – ерінгүлділер тұқымдасы, жыланбас туысына жататын көп жылдық шала бұта.

Ботаникалық сипаты

Биіктігі 15 – 60 см.
Жіңішке тамырсабағының сырты безді, түкті сабақтар дамиды.
Жапырақтары қандауыр пішінді, ұзындығы 1,5 – 3 см, ені 0,4 – 1,2 см, сағақсыз болады. Жапырақ тақтасы тегіс жиекті, нүкте тәрізді безді дақтары бар, өркенге сағақсыз бекініп қарама-қарсы орналасады. Жапырақ бетін жылтыр сұйықтық жауып тұрады.
Гүл сағағы өте қысқа. Гүліндегі безді түкті тостағанша жапырақшаның ұзындығы 10 – 15 мм, сиякөк түсті. Күлтесінің сырты безді-түкті, қоңыр-қызғылт түсті, оның ұзындығы 18 – 25 мм. Астыңғы ерін құрайтын күлтелері үстіңгісіне қарағанда 1,5 – 2 есе ірі болады. Аталықтарының жіпшесі қысқа, әрі қалың түкті. Аналығының аузы қос тілімді.
Тұқымы арқылы көбейеді. Маусымда гүлдеп, шілдеде жемістері піседі.
Жемісі – құрғақ майда (ұсақ) жаңғақша.

Талас Алатауының аласа таулары (Машаттау) мен Қаратау жотасының (Мыңжылқы аймағы) тастақты беткейлерінде және жартастарында ғана кездесетін өсімдік.
Қаратау жыланбасы – сирек кездесетін өсімдік, Қаратаудың эндемигі. Жылдан жылға таралу аймағының азаюына байланысты, қорғауға алынып, Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген.^[2]

↑ Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5
↑ Тараз энциклопедиясы