Қарақабық
Қарақабық, әсия, угнерния (лат. Ungernia) – амариллистер тұқымдасына жататын көп жылдық жуашықты өсімдіктер туысы. Қазақстанда Қаратауда (Батыс Тянь-Шань) ғана кездесетін 1 түрі – Северцов қарақабығы (U. Severzovіі) өседі. Биіктігі 40 см-дей, ұзынша келген жуан жуашығының сырты қара қабықты келеді. Сүйірленген жапырақсыз сабағының ұшында себетгүл шоғыры орналасады. Жапырақтары таспа тәрізді, ұзындығы 20 см, ені 2 см-дей. Гүлдерінің түсі қызылдау кейде сарғыш қоңырлау болады. Тұқымынан көбейеді. Шілде – тамызда жапырақтары түскеннен кейін гүлдейді. Тамыз айында жеміс береді. Тұқымы – ұсақ, қоңыр түсті қорапша. Оның жуашығынан дәрі, желім алынады. Северцов қарақабығының аз ғана ареалы Ақсу-Жабағылы қорығында сақталып қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген.[1]
| Қарақабық Әсия | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Үлгілік түрі | ||||||||||||||||
| Ungernia trisphaera Bunge |
Түрлері
өңдеу- Ungernia badghysi Botsch. – Түрікменстан
- Ungernia ferganica Vved. ex Artjush. – Қырғызстан
- Ungernia flava Boiss. & Hausskn. – Иран
- Ungernia oligostroma Popov & Vved. – Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан
- Ungernia sewerzowii (Regel) B.Fedtsch. – Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан
- Ungernia spiralis Proskor. – Түрікменстан
- Ungernia tadschicorum Vved. ex Artjushenko – Тәжікстан
- Ungernia trisphaera Bunge – Иран, Ауғанстан, Түрікменстан
- Ungernia victoris Vved. ex Artjush. – Қырғызстан, Тәжікстан
- Ungernia vvedenskyi Khamidch. – Қазақстан