Қызылсу мұзының суы

Қызылсу мұзының суы - кызылсу мұздарының процестері мен құбылыстарының дамуына қатысатын су. Оларды қызылсу мұзын түзуші су және еріген кызылсу суы деп бөледі. Қызылсу мұзын түзуші су мұз бетіне құйылады, одан кейін кызылсу мұзына айналады. Оларды табиғи (жер асты, жер үсті және атмосфералық) және техногендік деп бөледі. Еріген қызылсу мұзының суы әсерінен пайда болады. Оларды беткі қызылсу мұзының, астыңғы қызылсу мүзының және ішкі қызылсу мұзының сулары деп бөледі.

Қызылсу мұзының террасасы

өңдеу

Қызылсу мұзының террасасы — 1) кызылсу мұзын түзетін судың катуы кезінде немесе қызылсу мұзының біркелкі ерімеуінен пайда болатын кертпештер; 2) су тасқыны әрекетінің және еритін мұздың бөгегіш әрекетінің нәтижесінде өзен аңғарының қызылсу мұзды телімінде пайда болатын бедердің кертпешті пішіні.

Қызылсу мұзының төбешігі

өңдеу

Қызылсу мұзының төбешігі — мұздықтың бөртуі немесе судың шоғырлана қатуының нәтижесінде түзілген қызылсу мұзы массивінің дөңес бөлігі. Әдетте, қызылсу мұзын түзуші көздердің орналасқан жерлерін және қызылсу мұзындағы үлкен қысымды көрсетеді. Биіктігі 5 м-дей, ұзындығы 100 м-ге дейін болады. Мұз жамылғысымен жүруді қиындатады, көбінесе инженерлік құрылыстардың бұзылуына апарып соғады.

Қызылсу мұзының ұңғысы

өңдеу

Қызылсу мұзының ұңғысы - аяздық үгілу мен еріген кызылсу мұзы суларының эрозиялық әрекеті жылдам байқалатын тік беткейлі аңғары бар қызылсу мұзының бөлшектену тұсы. Ол қызылсу мұзы дамыған жерде беткейлердің шегінуі мен аңғардың кеңеюіне себепші болады.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007 жыл. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6