Қырғызстандағы туризм

Қырғызстанның таулары мен көлдері танымал туристік бағыт болып табылады және елдің туристік индустриясы қарқынды дамып келеді. 2000 жылдардың басында, әр жаз сайын елге орта есеппен 450 000 турист келетін, қазір Қырғыз еліне жылына бір жарым, екі миллионға дейін турист келеді. Еуропа және әлемнің өзге аймағынан келген туристер көбіне тауға шығып, мәдени-танымдық тұрғыда байытатын орындарға баруға тырысады.

Мәдени көрікті жерлері

Қырғызстанда саяхатшылар қарлы шыңдарымен, биік альпілік шабындықтарымен, гүлді алқаптарымен, мөлдір таулы өзендерімен және көлдерімен таныса алады. Таңғажайып әдемі табиғатынан басқа, Қырғызстандағы туризм Жібек жолының ежелгі тарихымен таныстырады.

Қырғызстан - таулы ел. Оның астанасы Бішкек Шу алқабының орталық бөлігінде Қырғыз жотасының (Тянь-Шань) солтүстік етегінде теңіз деңгейінен 750-900 метр биіктікте орналасқан. Елдің көп бөлігі таулармен көмкерілген, көптеген қалалары тау бөктерінде орналасқан және туристердің көпшілігі мұнда Тянь-Шань немесе Памир-Алайдың асқақ тауларын көруге барады.

Хан тәңірі шыңы

Қаракөл шатқалы

Қырғызстан - таудағы демалысты жақсы көретіндер туристер үшін өте қолайлы. Жақында жергілікті таулы өзендер рафтинг әуесқойларының жиі баратын орнына айналды; жаяу және альпинистік маршруттар, олардың алуан түрлілігімен танымал. Қыста олар Қырғызстанда шаңғы, сноубордпен, жазда тау велосипедімен жүреді. Ерекше батыл туристер аспан планерінде, парашютпен секіруде немесе базалық секіруде өздерін сынап көре алады. Ұзақ серуендеуді ұнататындар тау қойнауында жұмбақ көлдер мен шатқалдарға барып, атқа отырып серуендегенді де ұнатады.

Қырғызстанның басты байлығы - әлемдегі ең үлкен және терең таулы көлдердің бірі Ыстықкөл. Қарлы шыңдармен қоршалған Ыстықкөл ең қатал қыста да қатпайды. Булану көлді тұзды етеді, сондықтан Ыстықкөл әлемдегі Каспийден кейінгі екінші үлкен тұзды көлге айналады. Солтүстік жағалауы өзінің курорттарымен және жағажайларымен танымал, оның ішінде ежелгі петроглифтер мекені болған Шолпон-Ата да бар. Оңтүстік жағалау Теріскей Алатауы аймағына және Қаракөл үстіндегі мұздықтарға бағытталған табиғи көрікті жерлермен және соқпақтарымен танымал.

Шу алқабы шатқалдардың, таулы өзендер мен сарқырамалардың таңғажайып ландшафттарымен және көптеген минералды көздерімен танымал. Ең әйгілі - Ала-Арча өзенінің аңғары, оның аумағында реликті арша ормандары мен ерекше фаунасын қорғау үшін Ала-Арча ұлттық саябағы құрылған.

Елдің солтүстік-шығысында орналасқан Талас жотасы тау өзендерінің алып каньондарымен, ондаған көркем тау көлдерімен және сарқырамаларымен таң қалдырады. Манас жері - халық Талас алқабын осылай атайды. Аңыз бойынша, бұл жер қырғыздың ұлттық батыры Манастың туған жері екен.

Орталық Тянь-Шаньда Қырғызстанның ең танымал шыңдары - Жеңіс шыңы (7439 метр) және Хан Тәңірі ("Аспан тау", 6995 метр) бар. Сонымен қатар, Оңтүстік Еңілшек мұздығы - Қырғызстандағы ең үлкен мұздық бар. Солтүстік Еңілшек мұздығының жоғарғы ағысында табиғаттың нағыз кереметі - Мерцбахер мұзды көлі бар. Бұл орындарға қолжетімсіздігіне қарамастан, әлемнің түкпір-түкпірінен туристер мен альпинистер келеді. Қырғызстан аумағында бірқатар тарихи сәулет ескерткіштері, ежелгі адамдардың орындары мен петроглифтер (тасқа салынған суреттер) бар.

Ыстықкөлдің солтүстік жағалауындағы курорттық қала Шолпаната маңындағы көне дәуірлердің ең үлкен тобы тасқа қашап салынған суреттер - петроглифтер. Бұл тастың немесе жартастың күн сәулесі жағында таспен немесе металл құралмен түсірілген сызбалар.

Ыстықкөл

Қырғызстандағы туризм түрлері

Шаңғы

Қырғызстан таулары-бұл демалыс түрін сүйетіндер үшін нағыз жұмақ. Шаңғышылар арасында ең танымал-Чоң-Алай және Кичик-алай жоталарының беткейлеріндегі жолдар. Дәл осы жерде ең қызықты тау шаңғысы курорттары орналасқан. Жергілікті жолдар күрделілігі, ұзындығы мен жайлылығы жағынан өте ерекшеленеді.

Қазіргі уақыттағы туристік орталықтар: Норус, Орловка, Қаракөл, Тоо-Ашуу, Тоғызбұлақ, Кашка-Суу, Оруу-Сай, Ақташ, Политех, Эдельвейс, ЗиЛ, Қызыл-Белес, Сұлу-тор, Ұзынбұлақ т.б.

Ат туризмі

Жергілікті тұрғындардың көзқарасы бойынша: «Қырғызстанға қараудың ең жақсы тәсілі - ат үстінде», сондықтан республиканың кез-келген аймағында атпен серуендеу ұйымдастырылады. Маршрут нұсқаларының көптігі соншалық, кейде біреуін таңдау мүмкін емес.

Ат спорты туры бірнеше сағаттан бірнеше күнге дейін созылуы мүмкін. Мұның бәрі шабандоздардың тәжірибесіне, маршруттың күрделілігіне және туристердің қалауына байланысты.

Ат туризмі - бұл ландшафттарды, тың табиғатты көру мүмкіндігі ғана емес, сонымен бірге жылқылармен қарым-қатынас жасауға мүмкіндік береді, соңғы кездегі жануарлармен емдеудің жаңа моделі - «жануарлар терапиясы».

"Ұлы Жібек жолымен", "Семень Тянь-Шаньский және Пржевальскийдің орыс экспедицияларының ізімен" сияқты бағыттардың ұсынылған тақырыптары көптеген туристерге қызықты бола алады.

Бүркітпен аң аулау

Бұл аң аулаудың өте сирек және қымбат тәсілі, бірақ соңғы кездері ол танымал бола бастады. Дәстүр бойынша мұндай аң аулау атыс қаруынсыз толығымен жүзеге асырылады, бәрі бүркітшілердің (жаттықтырушылардың) шеберлігі мен құстардың шеберлігіне байланысты. Бір кездері жеткіліксіз дайындалған бүркіт бүкіл отбасын тамақсыз қалдыра алатын болса, бүгінде бұл ойын-сауық, бірақ ол жиналғандардың керемет толқуын тудырады.

Үлкен бүркіттер елікке, қасқырға, арқарға шабуыл жасай алады. Құстарды 10 жылдан артық ұстамайды. Бүркіттердің күнделікті рационына 1 кг. ет кіреді, бірақ құспен аң аулау құны 50 долларға дейін болатындығына байланысты, бүркітшілер оларды керемет күйде ұстауға мүмкіндік алады.

Альпинизм

Альпинизмді жаңа түрдегі туризм немесе «экзотикалық» деп атауға болмайды, бірақ бұл спорт түріне деген сұранысқа сәйкес, ол жаңа дамып келе жатқан қозғалыстардың арасында өз орнына ие.

Қырғызстан-әр түрлі деңгейдегі көптеген шыңдары бар ел. Мұнда биіктігі 7000 метрден асатын тау шыңдары бар, сондықтан ел-бұл әуесқойлар үшін өте әдемі және сонымен бірге қауіпті спорт түрі. Қырғызстанда альпинизммен айналысу үшін ең маңыздысы-8 аудан, оның 5-і Тянь-Шань тауларында, ал қалған 3-і Памирде. Тянь-Шань да: Ала-Арча, Ақ-шырақ, Орталық Тянь-Шань, Теріскей Ала-Тоо, Батыс Көкшаал-Тоо, ал Памирде альпинистерді келесі аудандар қызықтыруы мүмкін: Заалай, Алай және Түркістан.

Сондай-ақ, елдің басқа таулы аймақтарындағы аласалау болғанмен, бірақ күрделі мұздықтар мен жартастардың тік қабырғалары техникалық өрлеу үшін өте қызықты.

Балық аулау

Қырғызстан-балықшы үшін нағыз қазына. Шағын ауданда осындай уақыт өткізуге жарамды 923 көл мен 3500 өзендер мен бұлақтар бар.

Елдің таулы өзендерінде Амудария форелі, өзен османы және маринканың бірнеше түрлері өте көп кездеседі. Ағынды су қоймаларында сазан, шортан, қызылқанат балық, торта балық, бозша мөңке және Балқаш алабұғаларын аулауға болады. Алайда, 2008 жылдан бастап Президенттің жарлығымен биік таулы Сон-Көл мен Ыстықкөлде балық аулау 5 жыл мерзімге тоқтатылды. Бірақ балық шаруашылығының дамуымен балық аулауды ұнататындар жеке су қоймаларында балық аулауға мүмкіндік алады, тәулігіне аулау нормасы бір балықшыға 5 кг-нан аспауы керек.

Рафтинг

Елдегі туризмнің өте жас бұқаралық түрі, белсенді өмір салты бар адамдар үшін демалыс түрі. Бұл адамдарға ұмытылмас сезім сыйлайды және қанға күшті адреналин ағынымен бірге жүреді. Қырғызстан бүкіл Орталық Азиядағы рафтинг әуесқойларының жаттығу алаңы болып табылады.

Рафтингке ең қолайлы өзендер: Шу, Нарын, Суусамыр, Шатқал, Сары-Жаз, Кекемерен.

Жаяу туризм

Шытырман оқиғалы туризмнің түрі бүгінде Қырғызстанда өте танымал. Көбіне туристер өздерімен бірге ең қажетті жеке заттарды ғана алып келеді. Жаяу серуендеу ыңғайлы, тек ауыртпалықты өзіңіз көтеруіңіз керек. Треккинг үшін назар аударатын аудандар: Алай және Түркістан жоталарының солтүстік беткейлері, оның ішінде Кичик-Алай жоталары; Қырғыз жотасының орталық және шығыс бөлігі; Сандалаш, Таласс және Шатқал жоталары, сондай-ақ Сандалаш және Шатқал өзендерінің бассейндері; Кіші және Чон-Кемин өзендерінің алабы, Күнгей Ала-Тоо жотасы; Теріскей Ала-Тоо жотасының шығыс бөлігі мен Ферғана жотасының солтүстік-батыс бөлігінің солтүстік беткейлері.

Қырғызстандағы көлік қозғалысы

Қырғызстанның қалалары мен ауылдары арасында жүрудің ең танымал көлік түрі - автобустар мен тұрақты маршруттық таксилер. Біріншілері кесте бойынша кетеді, ал іс жүзінде - салон толған кезде жүреді, екіншілері барлық жолаушылар орындары толғанда ғана жолға шығады. Такси шағын автобустарға қарағанда қымбатырақ. Егер сіз дереу жолға шыққыңыз келсе, қалған орындардың ақысын төлей аласыз. Сол принцип бойынша шағын автобусты келісілген бағамен күні бойына жалға алуға болады. "Қырғызстан әуе жолдарының" ішкі рейстері Бішкекті Ошпен байланыстырады (күніне төрт рет, рейсте 1 сағат), Жалалабат және Баткен арасын да жалғастырады. Теміржол көлігімен сіз Балықшы, Тоқмақ, Бішкек және Қарабалта арасында жүре аласыз. Пойыздар - бұл шағын автобустар бағасының жартысы, бірақ сапар уақыты екі есе ұзағырақ. Қырғызстанның қалаларында таксимен жүру керек - олар мүлдем қымбат емес.

Қырғызстан кәдесыйлары (сувенирлер)

Қырғызстаннан киізден жасалған қалпақ бас киімдері мен ұлттық киімдерді алуыңызға болады. Оның ішінде сырылған шапандар, кең шалбарлар мен белдемшелер, былғары аяқ киімдер, дәстүрлі былғарыдан жасалған сауыттар мен қаптарды ала аласыз. Оларды мысалы, қымызды дайындауға, сақтауға және ұсынуға пайдалануға болады. Қырғызстандағы ең танымал қолөнер бұйымдарының бірі – қой жүнінен сырылған, ұлттық ою-өрнектермен әсемделген киіз кілем.