Ұлы философтардың өмірі, ілімдері және нақылдары
Ұлы философтардың өмірі, ілімдері және нақылдары (грек. Βίοι καὶ γνῶμαι τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ εὐδοκιμησάντων; лат. Vitae Philosophorum) — ІІІғ-да жасаған Диоген Лаэртс грек тілінде жазған ежелгі грек философтарының өмірбаяны болып, сақталған ең ежелгі қолжазбалар ХІғ-дың соңы мен ХІІғ-дың басына тура келеді.
Жалпы шолу
өңдеу
"Ұлы философтардың өмірі, ілімдері және нақылдары" грек тілінде грек философтарының өмірі мен айтқан сөздері туралы есеп беру үшін жазылған. Шығарманың қолжазбаларында нақты атау жоқ және әр түрлі көлемдегі нұсқалары кездеседі.
Шығарма сын араластырылмаған және философиялық талқылаусыз жай жинақ болса да, оның маңызы зор, өйткені ол бізге грек даналарының жеке өмірі туралы мол ақпарат бере алды. Әйгілі француз эссе жазушы философ Мишель де Монтень "Диоген Лаэртс секілділерден біреу емес, оншақтысы болғанын қалайтынын" айтқан болатын.[1] Сосын, қазіргі заманғы ғалымдар Диоген Лаэртс ұсынған айғақтарға мұқият қарау керек деп кеңес береді: "көптеген бастапқы көздер мен ертеректегі екіншіқол жинақтар жоғалғандықтан, Диоген грек философиясы тарихының басты қайнар көзі болып қалды."[2]
Шығарманың жоспарлануы
өңдеуЛаэртиус өз тақырыбын екі бөлікте қарастырды, олар Иониялық және Италиялық мектептер деп сипатталды. Біріншісіндегі ғұмырбаяндар Анаксимандрдан басталып, Клитомах, Теофраст және Хрисиппта аяқталады; кейінгісі Пифагордан басталып, Эпикурда аяқталады. Сократтық мектеп және оның түрлі салалары Иониялықтар қатарына жатқызылды; ал элеаттар мен пирроншылдар Италиялық деп есептеледі. Сондай-ақ, ол кітапқа өзі талқылап жатқан философтар туралы өз өлеңдерін де қосады, бірақ онша тартымды емес.
Ең көне қолжазбалары
өңдеуБАсылып шығуы
өңдеуАударылуы
өңдеуДереккөздер
өңдеу- ↑ Montaigne, Essays II.10 "Of Books" Мұрағатталған 14 ақпанның 2009 жылы..
- ↑ Long, Herbert S. (1972) [1925]. "Introduction"". Lives of the Eminent Philosophers. By Laërtius, Diogenes. Translated by Hicks, Robert Drew (reprint ed.). Loeb Classical Library. p. xix.