Әбдіғали Балғымбаев

Балғымбаев Әбдіғали (20.4.1866, Торғай облысы Қостанай уезді — 28.1.1942, Алматы) — педагог, орыс-қазақ мектептерін ұйымдастырушылардың бірі. Торғайдағы Ыбырай Алтынсарин ашқан екі кластық мектепті, Орск қаласындағы мұғалімдер мектебін бітірген (1886). Қостанайдағы екі кластық училищеде мұғалім, Ақтөбе уезі, Қарабұтақта екі кластық училищелердің меңгерушісі, “Торғай облыстық ведомостары” газетінің (Орынбор) редакторы, Орынбор округіндегі қазақ училищелерінің бастығы, 1907—1917 жылдары Торғай облысы халық училищелерінің инспекторы болды. 1917 жылдан кейін Торғай ревкомының мүшесі, тұңғыш уездік оқу-ағарту бөлімінің меңгерушісі қызметін атқарды. 1936 жылдан Қазақстан Орталық музейінде библиограф болды. Балғымбаев Әбдіғали — оқу орындарын ұйымдастыру саласында Ыбырай Алтынсариннен кейінгі екінші қазақ инспекторы. Өзі еңбек еткен жылдары Торғай жерінде 22 орыс-қазақ уч-щесін ашуға ұйытқы болды. Ауылдарда мектептер ашу, сауатсыздықты жою мәселелерімен айналысты. Мектептердегі ғылыми пәндерге, сабақтың көрнекілігіне, оқуды өмірмен байланыстыруға, дене, еңбек тәрбиесіне ерекше мән берді. Балғымбаев Әбдіғали “Бесіктен бейітке дейін” (1904), “Торғай уезінің ауыл мектептеріндегі оқу ісін қамқорлыққа алып, оның жұмысын жақсарту шаралары” (1911) деген еңбектерінде адамның өмір бойы оқып-үйренуі, жетіле беруі, өнер-білімді меңгеруі керектігін жазып, сол кездегі оқу-ағарту саласындағы озық тәжірибелерді насихаттады.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, II том;