Әулие Ирина шіркеуі
Әулие Ирина шіркеуі (түр. Aya İrini, гр. Αγία Ειρήνη, Агия Ирини) — Константинопольдегі «Қасиетті әлемге»[1] (Әулие Иринаға емес) арналған ең ерте сақталған шіркеулердің бірі. Шіркеу Ыстанбұлдың тарихи орталығында Сұлтанахмет ауданында Топқапы сарайының бірінші ауласында орналасқан. Агия Ирини 6 ғасырдағы крест түріндегі базиликадың жаңа түрін білдіреді. Шіркеудің нартексі I Юстиниан дәуіріндегі мозаикалармен қапталған. Ішінде аңыз бойынша Константиннің қалдықтары жатқан саркофаг бар.
| Әулие Ирина шіркеуі | |
| түр. Aya İrini гр. Αγία Ειρήνη | |
 Әулие Ирина шіркеуі | |
| Жалпы мәлімет | |
|---|---|
| Статусы |
Қайта құру |
| Түрі |
базилика |
| Орналасқан қала | |
| Мемлекет | |
| Құрылысы басталды |
IV ғасыр |
| Картада орналасуы | |
|
| |
Координаттар: 41°00′35″ с. е. 28°58′52″ ш. б. / 41.00972° с. е. 28.98111° ш. б. (G) (O) (Я)
Бұл сайтта алғашқы христиан базиликасы 4 ғасырдың басында Рим императоры Константиннің тұсында ежелгі Афродита ғибадатханасының қирандыларының орнында тұрғызылған және Айя София салынғанға дейін қаланың басты ғибадатханасы болған. Екі ғибадатхана да құдайландырылған абстрактілі ұғымдардың атымен аталды — сәйкесінше Бейбітшілік пен Даналық[2]. 381 жылдың мамыр-шілде айларында Құдайдың бейбітшілік ғибадатханасында Екінші Экуменикалық кеңестің отырыстары өтті.
346 жылы ғибадатхананың жанында діни келіспеушіліктер салдарынан 3000-нан астам адам қайтыс болды. 532 жылы Ника көтерілісі кезінде шіркеу өртеніп, содан кейін 548 жылы I Юстинианның басшылығымен қайта салынды. Шіркеу 740 жылы жер сілкінісінен қатты зардап шекті, содан кейін ол негізінен қайта салынды. Фигуралы мозаика иконоклазизм дәуірінде жойылды; дәстүрлі Құтқарушы Пантократордың орнына мозаикалық крест конуста жарқырайды.
1453 жылы Константинополь жаулап алғаннан кейін шіркеу мешітке айналмады және оның сыртқы көрінісінде айтарлықтай өзгерістер болған жоқ. Осының арқасында осы күнге дейін Әулие Ирен шіркеуі қаладағы өзінің бастапқы атриумын (шіркеуге кіре берістегі кең, биік бөлме) сақтап қалған жалғыз шіркеу болып табылады.
15-18 ғасырларда Османлылар шіркеуді қару-жарақ қоймасы ретінде пайдаланды, ал 1846 жылдан бастап ғибадатхана археологиялық мұражайға айналды. 1869 жылы Әулие Ирен шіркеуі императорлық мұражайға айналды. Бірнеше жылдан кейін, 1875 жылы, оның экспонаттары, орын жеткіліксіз болғандықтан, Изразцовый павильон. Ақырында, 1908 жылы шіркеуде Әскери мұражай ашылды.
1980 жылдан бастап ол (жыл сайынғы) халықаралық музыка фестивалінің негізгі орны болды. 21 ғасырдың басында Әулие Ирина шіркеуі концерттік зал ретінде қызмет етті.
2021 жылдан бастап ол қайта құру үшін ішінара жабылды және жартылай қараусыз күйде.
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Hagia Eirene, Istanbul. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 шілде 2012. Тексерілді, 27 маусым 2012.
- ↑ Дилетанты / Судьба собора Святой Софии // 16.07.20 — YouTube
Сілтемелер
өңдеу- Әулие Ирина ғибадатханасы — ғибадатхананың тарихы мен сипаттамасы Р кітабынан. Джанин, Le siège de Constantinople және Patriarcat Oecuménique. Les églises et les monastères (Париж, 1969) және фотосуреттер.