Өтебай Қанахин

қазақ жазушысы

Өтебай Қанахин (1923-1990) - 17 желтоқсанда Ақтөбе облысы, Ырғыз ауданы, Тәуіп ауылында, Жайсаңбай қонысында туған.

Кіші жүздің Шөмекей руы Тоқа бұтағынан шыққан.

Шежіре: Өтебай-Итбай-Қанаха-Қабанбай-Төлеген-Райымбай-Шұқыр-Қалақ-Есқара-Тоқа-Шөмекей[1]

1932-37 жж. балалар үйінде тәрбиеленген, Ы. Алтынсарин атындағы қазақ орта мектебі интернатында оқыған.

1940 ж. Ақтөбе қаласындағы педагогикалық курсты бітіріп, сондағы оқытушылар институтының қазақ тілі мен әдебиеті факультетіне сырттай оқуға түсіп, Ырғыз ауданында ұстаз болған.

1941-45 жж. Ұлы Отан соғысына қатысқан.

1953 жылға дейін Кеңес әскері қатарында қызмет етті. "Ара" журналында бөлім меңгерушісі болып, 1960 жылы Қазақ мемлекеттік университетінің филология факультетін бітірген. Әдебиетке елуінші жылдары келді. 1953—1960 жылдары «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінде әдеби қызметкер, жауапты хатшының орынбасары, 1963—1966 жылдары «Жазушы» баспасында бас редактор, 1966 — 1969 жылдары Қазақстан КП ОК-нің насихат бөлімі меңгерушісінің орынбасары, 1969 — 1970 жылдары «Жалын» альманахының тұңғыш бас редакторы, «Мәдениет және тұрмыс» журналында бөлім меңгерушісі, 1975—1982 жылдары Қазақ КСР Мәдениет министрлігі репертуарлық редакциялық алқасының бас редакторы қызметтерін атқарды. 1 дәрежелі Отан соғысы, Қызыл Жұлдыз ордендерімен және медальдарымен мараппаталған. [2]

Алғашқы әңгімесі «Екі кездесу» 1947 жылы жарық көрді. «Ауыр күндер», «Мұрагер» (1958), «Көл жағасында» (1960), «Маздақ» (1964), «Тұңғыш махаббат» (1966), «Жас дәурен» (1966), «Жер басып жүрсем» (1968), «Дәмелі» (1962), «Жүрек қалауы» (1974), «Бақыт бәйшешегі» (1976), «Құдірет» (1979), «Қарт сарбаз хикаясы» (1986), «Ата қоныс» (1990), т.б. кітаптарды^ авторы.

М.А.Шолохов, А.М.Кожевников повестерін тәржімалады, бірқатар шығармалары орыс, украин, белорус, өзбек, армян, тәжік, татар, башқұрт, қырғыз және неміс тілдеріне аударылған. [3]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Құйылыс. Тоқалар шежіресі / А.Алматов, Б.Мырзабаев, Р. Бекназаров, Д. Ержанов, А.Байманов – Алматы, Arna-b, 2010.
  2. Ақтөбе энциклопедиясы.-Ақтөбе 2001-748 бет
  3. Қазақстан жазушылары: Анықтамалық/Құрастырушы: Қамшыгер Саят, Жұмашева Қайырниса - Алматы: «Аң арыс» баспасы, 2009 жыл