155-мотоатқыш дивизиясы
155-мотоатқыш дивизиясы, қысқаша 155-мад — КСРО Қарулы Күштері Құрлық әскерлері мен Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Құрлық әскерлері құрамындағы құрама. 4-жеке механикаландырылған бригадасы — 4-жмехбр болып жаңадан жасақталды.
| 155-мотоатқыш дивизиясы | |
|---|---|
 | |
| Белсенді | 1970 — 1989 1993 — қаз. уақ. |
| Мемлекет |  КСРО  Қазақстан
|
| Бөлімшесі | КСРО ҚК 32-ші ОА ОАӘО ҚР ҚК «Шығыс» өңірлік қолбасшылығы (4-ші жмехбр) |
| Түрі | Мотоатқыш дивизиясы |
| Гарнизон / Бас штабы | Қалбатау, Жарма ауданы, Семей облысы, Қазақ КСР Жаңа Ахмер, Шығыс Қазақстан облысы, Қазақстан |
Құраманың тарихы өңдеу
Кеңес уақыты өңдеу
Дивизия 1969-1971 жылдар аралығында құрылды.
1969 жылы Кеңес-Қытай бөлінісінің шиеленісуіне байланысты Орта Азия әскери округі жаңадан құрылды. Онымен бірге 32-ші жалпыәскери армиясы құрылды және оның құрамы басқа әскери округтерден келетін құрамалар есебінен толықтырылды.
ОАӘО құрлықтағы күштерін тартуға барлығы жеті дивизия: бір танк (78-ші) және алты мотоатқыш дивизиялары (8-ші және 80-ші гвардиялық, 68-ші, 201-ші, 203-ші және 155-ші мад) қатысады[1].
155-ші мотоатқыштар дивизиясы Шығыс Қазақстанға Түрікмен КСР-нің Тежен қаласынан келген 78-ші танк дивизиясынан бөлініп шыққан Богдан Хмельницкий атындағы 374-ші Стрыевский ордені мотоатқыштар полкінің негізінде құрылды. Осы кезде 5-ші гвардиялық мотоатқыштар дивизиясынан шыққан 369-шы гвардиялық мотоатқыштар полкі 78-ші дивизиядан шыққан 374-ші полктің орнына келді.
155-ші мад әскери бөлімдері Шығыс Қазақстанның екі облысына қайта орналастырылды.
Дивизия штабы, бір мотоатқыштар полкі және танк полкі Шығыс Қазақстан облысының Жаңа Ахмер ауылына (Өскемен қаласының маңы) орналастырылды.
Семей облысы, Жарма ауданы, Георгиевка ауылында дивизияның мотоатқыштар мен артиллериялық полктері, сондай-ақ 3-Георгиевка белгісімен әскери қалашықта орналасқан жекелеген жауынгерлік және тыл жағынан қамтамасыз ету батальондары орналастырылды.
Семейде бір мотоатқыштар полкі мен зениттік-зымыран полкі орналасты.
Сонымен қатар, дивизия өзінің толық штатқа айналдырылмады және кадрленген құрама болды[2].
1980 жылы қаңтарда 155-ші мад Ауғанстанға енгізілген құрамаларды толықтыруға қатысты.
...Ауғанстан деген сөз барлығының аузында. Бұл біздің 155-мотоатқыштар дивизиясындағы екінші эшелон екенін кейін білдім. Олар бөлімшелерде емес, таңдамалы түрде, бірақ ұрыс бөлімшелерінің жеке құрамының жартысына жуығы жіберіледі. Біздің 374-ші мотоатқыштар полкі сол кезде мемлекеттік шекараны жауып тұрған әскери бөлім болатын, ол ең жақсы дайындалған деп саналатын, сондықтан толық күшімен дүрілдетті...— «Қара майор жасағы». Жантасов Амангелді. 155-ші мад 374-ші мап офицерінің естелігі
1989 жылға қарай 155-ші мад құрамы[1][3]:
- 155-ші мад басқармасы (95876 ә/б) — Жаңа Ахмер
- 96-шы танк полкі (47165 ә/б) — Жаңа Ахмер
- 374-ші Богдан Хмельницкийдің Стрыевский ордені мотоатқыштар полкі (10944 ә/б) — Георгиевка
- 515-ші мотоатқыш полкі (5203 ә/б) — Жаңа Ахмер
- 511-ші мотоатқыш полкі (13281 ә/б) — Семей
- 931-ші артиллерия (06004 ә/б) — Георгиевка
- 481-ші зениттік зымыран полкі (14410 ә/б) — Семей (1989 жылы ГКӘТ ауыстырылды , 15508 әб/пп)
- 236-шы жеке шолғыншы батальон (07002 ә/б) — Георгиевка
- 395-ші жеке зымыран дивизионы (06401 ә/б) — Жаңа Ахмер
- 1030-ші жеке инженерлік-саперлік батальон (08390 ә/б) — Георгиевка
- 1069-шы жеке байланыс батальоны (64554 ә/б) — Георгиевка
- жеке жөндеу-қалпына келтіру батальоны (28664 ә/б) — Жаңа Ахмер
- жеке материалдық қамтамасыз ету батальоны (02256 ә/б) — Жаңа Ахмер
- жеке танкіге қарсы дивизион — Георгиевка
- 148-ші жеке медициналық батальон — Жаңа Ахмер
- жеке химқорғау ротасы (32147 ә/б) — Георгиевка
- коменданттық рота — Жаңа Ахмер
1989 жылы 155-ші мотоатқыш дивизиясы Жаңа Ахмерде орналастырумен 5203-ші Қару-жарақ пен Техниканы Сақтау Базасы (5203-ші ҚТСБ немесе 95876 ә/б) болып қайта құрылды[4].
71-ші мотоатқыш дивизиясы өңдеу
155-ші мотоатқыш дивизиясы құрылғаннан кейін, құрамадан штаттардың бөлінуі есебінен Семейде кадрланған 71-ші мотоатқыш дивизиясы құрылды, оған 71-ші Торун Қызыл ту дивизиясының құрметті регалиялары мен марапаттары берілді. Бұл атқыштар дивизиясы Жоғарғы Бас қолбасшылық ордасының 1945 жылғы 29 мамырдағы №11095 нұсқауымен таратылды.
1989 жылдың күзіне дейін бұл құрама әскери бөлім болып саналып, қару-жарақ пен техниканың резервтерін дайындау және сақтау бойынша Аумақтық оқу орталығы деп аталды (30217 әскери бөлімі). 1989 жылы 1 қарашада КСРО Қорғаныс министрінің бұйрығымен Аумақтық оқу орталығы 5202-ші Қару-жарақ пен Техниканы Сақтау Базасы болып қайта құрылды (5202 ҚТСБ немесе 30217 ә/б).
Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі құрама өңдеу
1992 жылы 7 мамырда 5203-ші Қару-жарақ пен Техниканы Сақтау Базасы Қазақстан Республикасының қарамағына өтті. Мемлекеттік шекараның қорғалуын қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 1993 жылғы 26 сәуірдегі №6/1/085 нұсқауы негізінде 5203-ші ҚТСБ бөлімі, 511-ші мотоатқыштар полкі (511-ші мап немесе 27943 ә/б) болып жаңадан құрылды.
511-ші мап орналасқан жер Семей облысы, Георгиевка ауылы болды. Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 1996 жылғы 2 маусымдағы № Б 3/0294 нұсқауы негізінде 1998 жылғы 1 желтоқсаннан бастап 511-ші мотоатқыштар полкі 4-ші жеке мотоатқыштар бригадасы болып қайта құрылды.
ҚР Қорғаныс министрлігінің 2004 жылғы 28 қарашадағы № 1/14/1/0569 нұсқауы негізінде 4-ші жеке мотоатқыштар бригадасы 4-жеке механикаландырылған бригада (4-жмехбр) болып қайта құрылды және Өскеменнің маңайына — Шығыс Қазақстан облысының Жаңа Ахмер ауылына орналастырылды.
4-ші жмехбр «Шығыс» өңірлік қолбасшылығының құрамына кіреді («Шығыс» ӨңҚ). 4-ші жмехбрдің құрамы (27943 ә/б):
- Бригада басқармасы
- шолғыншы рота
- байланыс ротасы
- инженерлік-саперлік рота
- материалдық қамсыздандыру ротасы
- химиялық қорғаныс ротасы
- жөндеу ротасы
- медициналық рота
- оркестр
- 1-ші мотоатқыштар батальоны (БМП-2)
- 2-ші мотоатқыштар батальоны (БМП-2)
- 3-ші мотоатқыштар батальоны (БМП-2)
- танк батальоны (Т-72Б)
- артиллерия дивизионы (122-мм гаубица Д-30, БМ-21)
- зениттік зымыран-артиллерия дивизионы (Стрела-10 мен ЗСУ-23-4)[5]
Шығыс Қазақстанға тән көктемгі су тасқыны кезеңінде жергілікті тұрғындарға көмек ретінде 4-ші жмехбр бөлімшелері тұрақты түрде қатысады.
2008 жылдың 25 тамызынан 4 қыркүйегіне дейінгі аралықта 4-ші жмехбр Ресейдің Челябі облысындағы Шабаркөл полигонында өткен «Орталық-2008» бірлескен орыс-қазақстандық әскери жаттығуларына қатысты. 4-ші жмехбрдан оқ-дәрілер мен жанар-жағармай қорларын қоса алған штаттық әскери техникамен келген 700-ге жуық әскери қызметшілер қатысты. 4-ші жмехбр бөлімшелері ЕОӘО-нің 34-ші мотоатқыштар дивизиясының 239-шы танк полкінің бөлімшелерімен және 31-ші жеке гвардия әуе-шабуыл бригадасымен бірлесіп әрекет етті.
Әдебиет өңдеу
- В.И., Голиков В.И., Калашников К.А., Слугин С.А. Орта Азия Қызыл Ту әскери округі // «Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі КСРО Қарулы Күштері: Қызыл Әскерден Кеңеске дейін. 1 бөлім: Құрлық күштері» — Томбы: Издательство Томского университета, 2013. — Б. 551—554. — 640 б. — 500 таралым. — ISBN 978-5-89503-530-6.
- «Менің өмірім, Майор Козлов». Екінші кітап. Козлов Виктор Алексеевич. 155-ші мад 374-ші мап офицерінің естеліктері.
Дереккөздер өңдеу
- ↑ a b Феськов В.И., Голиков В.И., Калашников К.А., Слугин С.А. «Вооруженные Силы СССР после Второй мировой войны: от Красной Армии к Советской. Часть 1: Сухопутные войска». — Томбы: Издательство Томского университета, 2013. — Б. 551—554. — 640 б. — ISBN 978-5-89503-530-6.
- ↑ Козлов Виктор Алексеевич. Менің өмірім, Майор Козлов. екінші кітап. 155-ші мад 374-мап офицерінің естелігі
- ↑ Түркістан әскери округі
- ↑ Подполковник Хайтбаев Валерий Әбдірахманұлының қызмет кітапшасынан үзінді.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 24 қараша 2014.
- ↑ Өскеменнің әскери бөлімдерінде жаттығулар басталды. 4-ші жмехбр жаттығуларынан видео