Хелицералылар

Хелицералылар (лат. Chelicerata) – буынаяқтылар класының бөлімі.

Хелицералылар Қазбалық ауқымы: 445–0 Ma ПреК К О С Д Кр П Т Ю Б Пг Н Late Ordovician (but see text) – Recent
қылышқұйрық
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар Жамағаты: Буынаяқтылар Кіші жамағаты: Chelicerata Pallas 1854

Жалпы сипаттама

Хелицералылардың жалпы және ерекше белгісі сол, аяқтары біткен бөлімі “баскөкірек” бөлімін құрайтын ауыз бөлімімен тығыз байланысқан. Су шаян тәрізділер мен трилобиттердің бас бөліміне сәйкес “баскөкірек” бөлімінде алты жұп аяқ қолдары болады, бұлардың бірінші жұбы ауыздың алдыңғы жағында жатады және хелицералы деп аталады, осы хелицералылар қашанда жақ сүйектерінің қызметін атқарады, ал соңғы төрт жұбы – үшінші, төртінші, бесінші және алтыншы жұптары нағыз көкірек аяқ –қолдары болып табылады және өздері, негізіне, хелицералылардың жүретін аяқтары болады. Аяқ –қолдарының екінші жұбы – педипальпалар болатын болса, бұлар әдетте ауыздың арт жағында жатып, кейде аяқтар қызметін атқарады, бірде – жейтін қоректі қысып алушы мүше болып келеді, кейде, тері сезімі органының қызметін атқарады.

Классификациясы

Хелицералылар тип тармағы екі класқа бөлінеді: меростомалықтар (merostomata, s. Palaeostraca) класы және өрмекші тәрізділер (Archnida) класы. 2- тип тармағы. Хелицералылар (Chelicerata)

I – класс. Меростомалықтар (merostomata, s. Palaeostraca)

• отряд. Найза құйрықтылар (Xiphosura)
• отряд. Алып қалқаншалылар (Gigantostraca

II – класс Өрмекшітәрізділер (Arachnida)

• отряд. Сарышаяндар (Scorpionida)
• отряд. Жалған саршаяндар (Pseudoscorpionida)
• отряд. Сольпугалар (Solpugida)
• отряд. Өрмекшілер (Araneida)
• отряд. Пішеншілер (Phalangida)
• отряд. Кенелер (Acarina)