Ескекаяқты шаянтәрізділер

Ескекаяқты шаянтәрізділер (лат. Copepoda) – омыртқасыз жануарлардың буынаяқтылар типінің шаянтәрізділер класына жататын бір тармағы. Триас кезеңінен белгілі. Бұлардың 3 отряды: Каланидтар (Сalanoіda), циклоптар (Сyclopoіda) және Гарпактицидтер (Нarpactіcoіda) бар. Ескекаяқты шаянтәрізділер тармағының 7000-дай түрі кездеседі. Қазақстанда каланидтердің 35, ал циклоптардың 55 түрі анықталған. Ескекаяқты шаянтәрізділер – теңіздерде, тұщы суларда, судың түбінде тіршілік ететін жәндіктер (денесінің ұзындығы 0,1 мм – 3 см, ең ірілері 32 см-дей). Денесі жақсы сегменттелген: басы күрделі (оған бірінші кеуде сегменті бірігіп кеткен), сондай-ақ 5 сегментті кеудеден және 4 сегментті аяқтары жоқ құрсақтан тұрады, тальсоны (құрсақтың соңғы сегменті) айыршықпен (вилочка) аяқталады. Маңдайында сыңар көзі бар. Кеуде аяқтары екі бунақты, жалпақ, ескек тәрізді қозғалыс жасайды (класс тармағының аталуы осыдан). Бұлар бүкіл денесімен тыныс алады. Аналығы жұмыртқаларын құрсақ сегментінде, екі жұмыртқа қапшығында сақтайды. Метаморфоз жолымен (яғни дернәсілден бірден ересек жәндікке айналады) дамиды. Ескекаяқты шаянтәрізділердің көпшілік түрі – балықтар мен мұртты киттердің негізгі қорегі. Кейбір түрлері балықтардың желбезектерінде паразитті тіршілік етіп, балық ш-на зиян да келтіреді. Сонымен қатар Ескекаяқты шаянтәрізділер жалпақ таспа құрттардың, риштаның (адам паразитінің) аралық иесі болып саналады.

Ескекаяқты шаянтәрізділер Қазбалық ауқымы: Early Cretaceous – Recent ПреК К О С Д Кр П Т Ю Б Пг Н
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар Жамағаты: Буынаяқтылар Кіші жамағаты: Шаянтәрізділер Табы: Максиллоподалар Кіші табы: Copepoda H. Milne-Edwards, 1840
Orders
Calanoida Cyclopoida Gelyelloida Harpacticoida Misophrioida Monstrilloida Mormonilloida Platycopioida Poecilostomatoida Siphonostomatoida